328
AzX-J>ztf+-\P+lV'. (2)
W rozpadzie /? następuje przekształcenie protonu w neutron oraz emisja pozytonu “e i neutrina elektronowego ° ve . Schemat rozpadu jest następujący:
\p-^ln+\e+l vt . (3)
Nowy pierwiastek Y ma liczbę porządkową o jeden mniejszą niż pierwiastek wyjściowy X, a schemat przemiany podaje równanie:
. (4)
1 \ Rozpad (promieniotwórczy jest zjawiskiem przypadkowym. Prawdopodobieństwo rozpadu wszystkich jąder tego samego pierwiastka jest stałe. Zatem liczba jąder ulegających rozpadowi w czasie dr jest proporcjonalna do liczby wszystkich jąder oraz do czasu rozpadu dr, czyli zachodzi:
-dN = ZNdt, (5)
gdzie: - dN oznacza liczbę jąder, które uległy rozpadowi w czasie dr, a znak ” zwraca uWagę na to, że zmniejsza się liczba jąder, które nie uległy rozpadowi. Współczynnik proporcjonalności X nazywa się stałą rozpadu promieniotwórczego scharakteryzuje pierwiastek promieniotwórczy. Odwrotność stałej rozpadu nazywa się średnim czasem życia r: r = 1/A.
postaci: |
dN — = -A dl . N |
(6) |
i scałkowaniu: |
11 1 |
: (7) |
Po wykonaniu całkowania otrzymamy: | ||
i u |
Jeżeli w chwili początkowej liczba jąder wynosiła No, to liczbę jąder, które nie uległy rozpadowi w czasie r obliczymy po przekształceniu równania (5) do
Czyli liczba jąder, które nie uległy rozpadowi w czasie t wyraża się wzorem: N(t) = N0e*'
Równanie (8) nazywamy prawem rozpadu promieniotwórczego.
Okres połowicznego rozpadu T\n to czas, w którym połowa początk* liczby cząstek ulegnie rozpadowi. Podstawiając do prawa rozpadu N = j oraz / = Tm otrzymamy:
Czyli między okresem połowicznego rozpadu a stałą rozpadu zachodzi nas pujący związek:
T’> A' (
Podczas przechodzenia przez materię cząstki fi tracą energię wskutek działywania z atomami absorbenta. Oddziaływania promieniowania fi z rią można podzielić na dwie grupy:
1. Oddziaływania nie powodujące zmian energii promieniowania fi proszenia sprężyste).
2. Oddziaływania, którym towarzyszy zmiana energii promieniowania (rozproszenia niesprężyste).
Zderzenia niesprężyste prowadzą do strat energii na jonizację, na promieniowania hamowania i wzbudzenia atomów. Prawdopodobieństwo zi rżeń sprężystych jest niewielkie i wynosi około 5% wszystkich zderzeń, na promieniowanie hamowania istotną rolę odgrywają tylko w przypadku dtl« żych energii. W promieniotwórczości naturalnej dominują straty jonizacyjne.
Doświadczenie mówi, że równoległa wiązka promieniowania fi o natężeniu 1 po przejściu warstwy absorbenta o grubości óx ulega osłabieniu 9: - d1 f która jest proporcjonalne do natężenia promieniowania padającego oraz’ grubości! absorbenta, czyli: fj
-dl = plóx , ■ (l(t
p nazywa się współczynnikiem absorpcji. Po rozdzieleniu .zmiennyclv.i scal' kowniu równania (10) otrzymamy prawo absorpcji: i!