str26101 djvu

NAUKA

Teorja względności należy do teoryj zasad. Aby więc ogarnąć jej istotę, należy zapoznać się przedewszystkiem z zasadami, na których się ona opiera. Zanim jednak przejdę do tych zasad, muszę zauważyć, że teorja względności podobna jest do budynku, składającego się z dwóch oddzielnych pięter — dzieli się ona bowiem na szczególną i o-gólną teorję względności. Szczególna teorja względności, na której opiera się teorja ogólna, dotyczy wszystkich zjawisk fizycznych, oprócz ciążenia; ogólna teorja względności daje nam prawo ciążenia i związki ciążenia z innemi siłami przyrody.

Rzecz to już dobrze znana od czasów starożytności greckiej, że poto aby móc sporządzić opis ruchu jakiegoś ciała, musimy mieć inne ciało, w stosunku do którego traktujemy ruch pierwszego. Ruch wozu odnosimy do powierzchni ziemi, ruch planety — do całokształtu widzialnych gwiazd stałych. Ciało, do którego odnosimy przestrzennie pewne zjawiska, nazywa się w fizyce układem współrzędnych. Galileuszowe i Newtonowe prawa mechaniki nprz. można sformułować tylko przy pomocy układu współrzędnych.

Nie można jednak wybierać sobie dowolnie stanu ruchu układu współrzędnych, jeżeli chcemy, aby prawa mechaniki obowiązywały (stan ten musi być „wolny od obrotów i przyspieszeń*').

Układ współrzędnych, dozwolony w mechani-

237