5
la croix aa. J. Christ — Reponse a M. de Harlez, 1890. — c) Memoire sur le cidte de la croix, Paris, 1891). Przeciw niemu stanął Mr Harlez z Belgii pismem p. t.: Le culte de la croix avant le christianisme i zapewne skutkiem tego przyszło z Rzymu napomnienie X. Ansaulfowi, by zaniechał tych stu-dyów. Było to samowolą dygnitarza Kościoła, bowiem aczkol-X. Ansault mógł się mylić (było to rzeczą do poprawy), ale traktował kwestyę naukowo, a nie powierzchownie jak Harlez. W krótkim czasie potem wyszły dwie wielkie prace lir. Góblet d’Almella. Pierwsza, La migrution des symboles, przytacza moją rozprawę i nie przeczy symbolizmowi swastiki. W drugiej. Hidee da Dieu, autor jest zwolennikiem polyde-monizmu, jako pierwotnej religii. — W r. 1891 wyszły pamiętniki Kongresu Anthropologów z r. 1889. Z radością a nie-małem też podziwem znalazłem mój referat wśród tych, które odpowiedziały na zapytania postawione przez kongres. Tern wszystkiem zachęcony, postanowiłem dalej prowadzić to studyum, nie zważając na nieprzychylne wyśmiewania w kraju. Zwróciłem uwagę na numizmatykę i w niej znalazłem całe kopalnie cennego materyału. Przekonałem s’ę zarazem, iż rzeczą wprost niemożliwą traktowanie wyłączne swastiki, chociażby nawet łącznie z krzyżem swastikalnym.
§. 8. Wezwany przez komitet wystawy w Chicago 1898 r. przygotowałem nową tablicę szerszych o wiele obszarów i treści p. t.: Histoire de swastika, de la roue solaire et des autres symboles correlalifs. — Na tablicy 10 metrów długiej, a jeden szerokiej ułożyłem 1800 rysunków, jak załączony szemat wskazuje (na str. 7), przyjęto ją życzliwie i aczkolwiek nadeszła dopiero w końcu lipca, została wystawioną. Odczyt o niej na kongresie Folklorystów był publikowany w pamiętnikach kongresu (The InternationaI Folk-Lorę Congress of the World's Columbian Exposition — Chicago, Juty, 1893. Chicago, 1898 pg. 360). Muszę tu zaznaczyć, że kongresy w Ameryce mają tę wybitną cechę, że na nich nie bywa dyskusyi. Ludowe tra-dycye są tam w wielkiem poważaniu, więc i tablicą zajęto się żywo. Profesorowie Peabcdy i Star mieli odczyty o niej;