0000007 (16)

414 Urazowe uszkodzenia narządu ruchu

c. Otwarte nastawienie zwichnięcia biodra ku tyłowi (Itepositio cruenta luxationis coxae posterioris)

Zabieg należy wykonać jak najrychlej po urazie — w miarę możliwości już następnego dnia.

Ryc. 195. Otwarte nastawienie zwichnięcia biodra ku tyłowi: a — dostęp do stawu biodrowego od tyłu (wg Quenu zmodyfik.) b — stan po odsłonięciu głowy kości udowej; c — odcięcie rotatorów zewnętrznych — wydzielenie głowy kości udowej.

Technika zabiegu (ryc. 195). Chory leży na zdrowym boku. Znieczulenie ogólne oraz miejscowe nastrzyknięcie linii cięcia ^lU% R. N. A.

1. Skórę i powięź powierzchowną przecina się wzdłuż przedniego zarysu mięśnia pośladkowego wielkiego (m. gluteus magnus) od grzebienia kości biodrowej na granicy jego środkowej i tylnej ^l/z do szczytu krętarza większego i stąd w osi kończyny ku dołowi na przestrzeni ok. 10 cm (cięcie Gibsona). Rozścięgno mięśnia pośladkowego wielkiego odcina się od kości udowej i cały mięsień odciąga się ku tyłowi odsłaniając mięśnie skręcające udo na zewnątrz (m. pirijormis, mm. gemelli, m. obturator int.). Nerw kulszowy wychodzący od tyłu spod mięśnia groszkowatego uwidocznia się i zabezpiecza, po czym ustala się przyczynę nieodprowadzalności głowy kości udowej.

2.    Jeżeli jest nią owinięcie rotatorów zewnętrzynych około szyjki, odcina się ich przyczepy od krętarza większego i zaopatruje nitką jedwabną do późniejszego zeszycia. Jeżeli przyczyną jest zaciśnięcie się szczeliny w torebce na szyjce, nadcina się torebkę poprzecznie i podłużnie. Jeżeli głowa uwięzia między krawędzią panewki a obrąbkiem stawowym (limbus articularis) — przecina się obrąbek poprzecznie (Badgley). Jeżeli nerw kulszowy owinął się naokoło szyjki, zwalnia się go manipulując kończyną.

3.    W miarę możności oczyszcza się przez szczelinę w torebce panewkę z krwiaka, głowę kości udowej wprowadza się do panewki pod kontrolą wzroku (zgięcie w biodrze do kąta 90°, wyciąg i odwiedzenie) i kończynę wyprostowuje. Torebkę stawową zeszywa się struną, rozścięgno mięśnia pośladkowego wielkiego i ścięgna rotatorów zewnętrznych jedwabiem, powięź struną, skórę struną lub jedwabiem.

Jeżeli staw nie jest stabilny po odprowadzeniu zwichnięcia, unieruchamia się go w opatrunku gipsowym sięgającym od łuku żebrowego do kolana, przy kończynie odwiedzionej o 10—15°, lekko zgiętej i ustawionej w rotacji neutralnej. Gips musi być domodelowany starannie w okolicy krętarza większego i guza kości kulszow^rej.

Systematyczne czynne ćwiczenia kolana chory rozpoczyna już następnego dnia po zabiegu, zaś chodzenie o kulach bez obciążania kończyny jak najrychlej (4—5 dnia). Gips zdejmuje się po okresie 4—6 tygodni i rozpoczyna ostrożne, wyłącznie czynne uruchamianie stawu biodrowego. Pełne obciążenie może mieć miejsce dopiero po 6 tygodniach.

Jeżeli głowa kości udowej po nastawieniu zwichnięcia nie wykazuje przy próbie ruchów skłonności do wysuwania się, zakłada się na kończynę wyciąg przylepcowy lub wyciąg bezpośredni za nadkłykcie kości udowej, umieszcza kończynę na szynie uniwersalnej autora lub tp., na 3—4 tygodnie. Czynno-bierne ruchy w kolanie i w biodrze chory rozpoczyna w miarę ustąpienia bolesności, w najbliższych dniach po zabiegu; chodzenie o kulach po 4 tygodniach.

Jeżeli krwawe nastawienie zwichnięcia wykonuje się dopiero po 7—10 dniach po urazie, należy odsłonić staw z cięcia łukowatego Olliera, bez odcinania krętarza większego lub mięśni odwodzących udo.

W pierwszym akcie zabiegu otwiera się torebkę stawową z przodu