11983 skanuj0557

Strategie rozwoju przedsiębiorstwa 107

zbytu, wspierania (różne usługi posprzedażowe) określonego produktu. Stąd M.E. Porter wprowadza i posługuje się pojęciem łańcucha wartości jako podstawowego instrumentu systematycznego badania wszystkich procedur realizowanych przez przedsiębiorstwo, jak również występujących między nimi interakcji. Ma to na celu ustalenie źródeł przewagi konkurencyjnej. Łańcuch wartości danego przedsiębiorstwa jest umiejscowiony w szerszym strumieniu czynności, który M.E. Porter określa systemem wartości (the value system). Jakkolwiek różnorodne czynności tworzące wartość stanowią podstawowe źródło przewagi konkurencyjnej podmiotu, to jednak nie jest on (łańcuch wartości) zbiorem niezależnych czynności, lecz czynności współzależnych tworzących system²⁸ Z kolei pojęcie zdolności konkurencyjnej odnosi się najczęściej do gospodarki globalnej, narodowej, a niekiedy stosuje również do przedsiębiorstwa. Jest to pojęcie wieloznaczne i relatywne. W polskiej literaturze ekonomicznej występuje spór o zakres pojmowania tego terminu, jak również dobór mierników oceny oraz warunków, które wpływają na wzrost konkurencyjności²⁹. W ocenie konkurencyjności można stosować mierniki uproszczone, syntetyczne, rozwinięte, cząstkowe, które będą ilustrować wyniki gospodarowania: rynkowe, finansowe, techniczno-ekonomiczne i organizacyjne. Pojedyncze miary nie odzwierciedlają rzeczywistego poziomu konkurencyjności. Stąd niezbędna jest analiza wielow-skaźnikowa zawierająca określony system wag³⁰.

3.6. Strategie funkcjonalne

Strategie funkcjonalne dotyczą specyficznych (funkcjonalnych) aspektów działania podstawowego mikropodmiotu gospodarczego jakim jest przedsiębiorstwo. Kryteria strategiczne na poziomie funkcjonalnym obejmują programy dotyczące funkcji przedsiębiorstwa. Przygotowuje się je na poziomie określonych działów (komórek) korporacji i strategicznych jednostek gospodarczych. Najczęściej mają one charakter programów długoterminowych i dotyczą wyspecjalizowanych dziedzin funkcjonalnych bądź kwestii szczególnego znaczenia mieszczących się w zakresie danej funkcji (głównego przedmiotu zainteresowania). Strategie na poziomie funkcjonalnym odnoszą się do takich obszarów, jak: marketing, finanse, produkcja, zasoby ludzkie, badania i rozwój. Skupiają się

²⁸    Zob. H.G. Adamkiewicz-Drwilło, Uwarunkowania konkurencyjności przedsiębiorstwa, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2002; Konkurencyjność przedsiębiorstw — nowe podejście, red. naukowy E. Skawińska, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2002.

²⁹    Ibidem, s. 73.

³⁰    Międzynarodowy Instytut Rozwoju Zarządzania (IMD) wspólnie ze Światowym Forum Ekonomicznym (WEF) przedstawiają metodykę konkurencyjności państw składającą się z 86 kryteriów ujętych w cztery grupy: sytuacja makroekonomiczna (68 kryteriów), skuteczność polityki rządów (84 kryteriów), infrastruktura (74 kryteriów) i efektywność biznesu (60 kryteriów), ibidem, s. 77.