14186 scan0017 (27)

lcśmcntem jakiejś ido, jednostka nuv/.e hyc rozdarta pomiędzy przynależnością do jakiejś wspólnoty i zaa n gaże t w a o ic rn na rzecz swych ideałów. Na pytanie, :zy powinna ona wybrać sw:| ojczyznę cielesną czy leż. Muchową, logika polityki nic może mlziclić odpowiedzi ani pozytywnej, ani negatywnej. Interes narodowy jednostki politycznej jako takiej zdaje sig być jasno określony tylko wówczas, gdy rywalizacja sprowadza się do aystcjjo współzawodnictwa, którego stawką jest jakiś konkretny zysk lub jakaś konkretna strata i w której żadna z walczących strun nie ryzykuje życiem ani duszą.

Jeśli sposób postępowania w dyplomacji nic jest nigdy zdeterminowany przez sam tylko stosunek sil, jeśli potęga nie jest celem dyplomacji w sposób w jaki użyteczność jest celem ekonomii, u> uprawniona jesi konkluzja mówiąca, żc nie nut oyólnej /torii stosunków mi(d'~ynarodowych, porównywalnej ^ oęólną teorią ekonomii. Teoria, którą tutaj szkicujemy, stara się: poddać analizie znaczenie postępowania dyplomatycznego, wyodrębnić podstawowe pojęcia, określić zmienne, których przeglądu należy dokonać, by zrozumieć ich układ. Nic proponuje ona jednak żadnej „wieczystej dyplomacji” i nie ma na celu rekonstrukcji ża.lncgo systemu, który byłby systemem zamkniętym.

S Y ST 12 MY M UJD & Y N A KO DO W i i

Systemem międzynarodowym nazywam całość, utworzoną    jceł/io-

siki polityczne, które utrzymują sobą wzajemne reyn/arnc stosunki i z. których kaz/fa może postać wciągnięta w powszechną wojnę. Pełnymi członkami systemu międzynarodowego są ic jednostki, które są uwzględniane przez najważniejsze państwa w ich rachubach ilo-tyc/.ącyeh stosunku sil.

Wahałem się, czy użyć terminu system w odniesieniu dej całości, której spoistość opiera się na współzawodnictwie, której sposób zorganizowania wyznaczany jest przez konflikt i której istnienie najbardziej daje się odczuć w chwili, gdy jest ona rozdarta przez odwołanie się do siły zbrojnej. System polityczny definiowany jest przez pewną organizację, przez wzajemne stosunki pomiędzy partiami, współpracę różnych elementów i reguły rządzenia. Do jakiego stopnia znajdujemy odpowiedniki tych elementów w systemie międzynarodowym?

Następne strony będą poszukiwaniem odpowiedzi na te pytania. Już teraz możemy powiedzieć, że użycie terminu system wydaje się nam możliwe w tym znaczeniu, w jakim występuje on w wyrażeniu system partyjny. W tym przypadku również termin ten określa pewną całość złożoną z konkurujących ze sobą aktorów zbiorowych. Co prawda współzawodnictwo między partiami podporządkowane jest regułom konstytucji, której prawo międzynarodowe nic jest dokładnym odpowiednikiem.- Jednak liczba, rozmiary i środki działania partii nie są ustawowo określone: partie są jednostkami bojowymi por exccHcncc. Pozostaje jednak zasadnicza różnica w stosunku do aktorów międzynarodowych, gdyż partie dzierżą w dłoni karty do głosowania, podczas gdy państwa, jako ostatnim argumentem posługują się pociskami i bombami. Gdy jednak zdarza się, że partie nic gardzą sięganiem po karabin, to wówczas aktorzy szczebla krajowego i szczebla międzynarodowego mają tendencję do tego, by wzajem się do siebie zbliżać. Podobnie będzie, jeśli któregoś dnia państwa połączą się w jgdno imperium ogólnoświatowe.

System międzynarodowy, podobnie jak system partyjny, składa się z niewielkiej liczby aktorów. Gdy liczba aktorów zwiększa się