14963 Kancelaria miasta Kazimierza pod Krakowem35 1802

136 IR. RADTKE, H. RARP APORT, BR. TUROŃ

resujących się archiwistyką i archiwoznawstwem. To właśnie jest. między innymi, jedną z przyczyn słabego rozbudowania działu archi w i styki w „Archeionie”. Nie miarodajne jest, zdaniem dra Bańkowskiego, ocenianie poczytności „Archeionu” na podstawie ankiety, gdyż poza liczbą archiwistów kupujących „Archeion” wielu z nich korzysta z niego bezpłatnie z bibliotek podręcznych w archiwach. Najlepiej o poczytnośe ,,Archeionu” świadczy fakt, że egzemplarze z niektórych lat są całkowicie wyczerpane.

Inni dyskutanci stwierdzili, że ankieta dała na ogół prawidłowy obraz sytuacji w archiwach, sugerowali stosowanie dużej elastyczności w sprawie podziału zasobu w zależności od specyfiki, regionu i potrzeb nauki, wskazywali na możliwości pogłębienia zainteresowań archi w i s t y k ą drogą częstego poruszania tematów z jej zakresu na zebra niach naukowych.

Wielkie zaniepokojenie wyrazili dyskutanci obecnym stanem sytuacji lokalowej archiwów. Między innymi przedstawiciele AGAD mówili o rozproszeniu akt w ruinach pałacu ,,Pod Blachą" i w Wilanowie, w warunkach nie tylko do tego nie nadających się, ale nawet dla tych akt groźnych. Stan ten z jednej strony komplikuje planowe wykonanie prac porządkowych, z drugiej zaś strony akta niszczeją, powodując niepowetowane straty. Dyr. Mencel umotywował konieczność zacieśnienia współpracy między Sekcją Archiwalną a dyrektorami archiwów. Dr Stankowa wysunęła konieczność publikowania niektórych, starannie opracowanych wstępów do inwentarzy (w całości czy też w urywkach). W dotychczasowym stanie rzeczy niektórzy badacze bez skrupułów wykorzystują w pracach przez się publikowanych przygotowane z dużym nakładem pracy inwentarze bez powołania się na źródło wiadomości. Publikowane inwentarze zmniejszyłyby pole do takich nadużyć. Apelowano o szybsze opracowanie norm zatrudnienia, uwzględniających przy tym zasób, specyfikę archiwum oraz zadania przed nim postawione. Szereg dyskutantów wyraziło pogląd, że akcję ankietową należy kontynuować. O tym, jak wielką wagę archiwiści przypisują wnioskom wyciągniętym z wyników omawianej ankiety, świadczą uchwały podjęte na III Krajowej Naradzie Archiwistów Polskich. Ogromna większość tych uchwał znalazła swe umotywowanie i mniej lub więcej gruntowne uzasadnienie w materiałach ankiety.

Potrzebę skutecznej realizacji wniosków tej ankiety Sekcja Archiwalna przy Zarządzie Głównym ZZPK wiąże jak najściślej z zagadnieniem doskonalenia państwowej służby archiwalnej, poczytując to za podstawową wytyczną w swojej działalności,

(STRÓJ WŁADZ I ORGANIZACJA KANCELARII

I \UIAN FRIEDBERG

Państw. M. Krakowa i Woj. Krakowskiego

KANCELARIA MIASTA KAZIMIERZA POD KRAKOWEM 1335—1802 ¹

Wśród zespołów akt miejskich staropolskich znajdujących się w Archiwum Państwowym w Krakowie na drugim miejscu po archiwum starego Krakowa stoją akta miasta Kazimierza pod Krakowem., Chronologicznie odpowiadają one czasowi istnienia tego miasteczka: od r. 1335, i.j. od chwili założenia miasta przez Kazimierza Wielkiego, do r. 1802, * j. momentu wcielenia do Krakowa. Zespół obejmuje 206 dokumentów pergaminowych oraz 892 księgi i fascykuły akt luźnych, jest więc stosunkowo duży. O wiele mniejszy od Krakowa (3600 ksiąg), góruje nieporównanie nad zespołami staropolskimi akt Nowego Sącza (145 ksiąg), Klcparza (162 księgi i fascykuły), Bochni (66 ksiąg) i Biecza (34 księgi). Wytrzymuje również zwycięsko porównanie z ilością ksiąg większych miast małopolskich, jak Lubliną (414 ksiąg) i Przemyśla (853 księgi i fascykuły) ².

Kazimierz pod Krakowem, acz uprzywilejowany przez swego założyciela, był miastem niewielkim i dość ubogim. Na początku swego żywota, pod koniec w. XIV, liczył według Kutrzeby do 2000 mieszkańców, w najlepszym okresie rozwoju (w w. XVI i pierwszej połowie XVII) 4000—5000, pod koniec w. XVIII 1500—2500 (według kilku niezgodnych z sobą spisów)³. Cyfry te, z wyjątkiem pierwszej, obejmują również

^! Pracą niniejszą autor przyłącza się do hołdu historyków polskich złożonego w r. 19S0 profesorowi Romanowi Gródeckiemu.

² Zespoły akt Biecza, Kleparza i Nowego Sącza znajdują się w Archiwum Państwowym w Krakowie, w Oddziale akt miejskich (cytuję: APKr), księgi m. Bochni w Państwowym Archiwum Powiatowym w Bochni. Księgi lubelskie por. I.. Białkowski, Archiwum Państwowe w Lublinie. Inwentarz ksiąg dawnych. Księgi miejskie lubelskie do końca XVIII w., Warszawa 1931, s. 79—87. Archiwalia przemyskie por. J. Smolka, Katalog Archiwum Aktów Dawnych M. Przemyśla, Przemyśl 1927.

⁵ St. Kutrzeba, Ludność i majątek Kazimierza w końcu XIV stul., „Rocznik Krakowski” III (1900), s. 185—192. Materiały do Sloionika historyczno-geogra-fieznego wojew. krakowskiego w dobie Sej?nu Czteroletniego, Kraków 1939, s. 130— 131. — Ilość mieszkańców w w. XVI i XVII podaję według własnych obliczeń.