18276 Jeżdze motorowerem Komar9

5.2. Sprzęgło

5.2.1. Zadanie sprzęgła

Podczas ruszania motorowerem z miejsca moment obrotowy silnika musi być stopniowo i łagodnie przeniesiony z walu korbowego na nieruchome kolo tylne. Przeniesienie momentu musi być łagodne, ponieważ raptowne połączenie nieruchomych kół zębatych skrzynki biegów z szybko obracającym się walem silnika mogłoby spowodować szarpnięcie bardzo szkodliwe dla wszystkich mechanizmów motoroweru, a także zatrzymanie silnika.

Podobne zjawisko różnicy w obrotach kół zębatych zachodzi podczas zmiany biegów. Dlatego też w układzie napędowym musi istnieć mechanizm, który powodowałby częściowe lub zupełne przerwanie napędzania skrzynki biegów przez silnik i łagodnie, płynnie łączył oba te zespoły. W przeciwnym razie jazda motorowerem byłaby bardzo uciążliwa, a ruszanie z miejsca — w ogóle niemożliwe. Takim mechanizmem jest sprzęgło.

W motorowerze Komar zastosowano sprzęgło wielotarczowe, pracujące w oleju. Zasadniczymi częściami sprzęgła są tarcze cierne wykonane z tworzywa azbestowo-kauczukowo-fenolowego, współpracujące z tarczami wykonanymi ze stali. Dla poprawy żywotności sprzęgła pracuje ono w kąpieli olejowej. Sprzęgło osadzone jest na prawym czopie wału korbowego, a więc znajduje się pod prawą pokrywą silnika.

5.2.2. Zasada działania sprzęgła

Zasada działania sprzęgła motoroweru Komar (rys. 5-21) jest następująca.

Na czopie walu korbowego ułożyskówany jest obrotowo kosz sprzęgła, do którego tylnej ścianki przynitowane jest kolo zębate. Na końcu czopa walu korbowego założony jest zabicrak sprzęgła 7. Jest on na stale złączony z walem przy pomocy połączenia wielo-wypustowego i nakrętki 12. Zabierak połączony jest z tarczą dociskową 3 przy pomocy przyspawanych do niej czterech sworzni. Te same sworznie łączą zabierak z tarczą wysprzęglającą, całość przytrzymują przed rozpadnięcicm się zawleczki 4. Pomiędzy zabierak a tarczą wysprzęglającą włożona jest sprężyna 8, która zawsze rozpręża zabierak i tarczę dociskową zaciskając pomiędzy sobą tarcze sprzęgła 5 i 6.

Tarcza 6 wykonana jest ze stali i połączona wycięciami z za-bierakiem, a więc może się względem niego przesunąć, ale nie

obrócić. Natomiast dwie tarcze cierne 5 połączone są wycięciami z koszem sprzęgła 1 mogą się również względem niego przesunąć, ale nie obrócić. Pod naciskiem sprężyny 8 tarcze* 5 i 6 są ściśnięte razem, a więc przenoszą moment obrotowy z zabieraka na kosz sprzęgła, który — jak wiemy — połączony jest na stałe z kołem

Rys. 8-21. Sprzęgło rozłożone

l _ kosz sprzęgła. S — podkładka dystansowa, 3 — tarcza dociskowa. 4 — zawleczka.

€ __ tarcza cierna. 0 — tarcza. 7 — zabierak. 3 — sprężyna. • — tarcza wysprzęgająca. jo — kulka tarczy wysp rzygającej, XX — podkładka zabezpieczająco. 13 — nakrętka

zębatym. Z koła zębatego napęd przenosi się poprzez zazębione z nim koło zębate stałe skrzynki biegów i stąd przy włączonym biegu na koło tylne. Gdy sprzęgło przenosi napęd na koło tylne, to znaczy że jest włączone. *

Wyłączanie sprzęgła sterujemy dźwignią umieszczoną na lewej stronie kierownicy. Wraz z wyłączeniem sprzęgła zostaje rozłączony napęd pomiędzy silnikiem a skrzynką biegów.

Wyłączenie sprzęgła przebiega następująco: naciskając dźwignię sprzęgła naciskamy jednocześnie sprężynę w sprzęgle, co powoduje jej ugięcie. Ugięcie sprężyny powoduje rozluźnienie nacisku pomiędzy tarczami sprzęgło. Pomiędzy rozluźnionymi tarczami sprzęgła wystąpi poślizg, którym dowolnie sterujemy ręką naciskając dźwignię na kierownicy. W momencie tym napęd nie przenosi się w ogóle na skrzynkę biegów lub przenosi tylko częściowo. Moment ten jest potrzebny dla włączenia biegu w celu ruszenia z miejsca lub przełączenia biegu podczas jazdy.

Dla utrwalenia sobie zasady działania sprzęgła powtórzymy sposób ruszania motorowerem. Po naciśnięciu do oporu dżwignlJlH kierownicy rozluźniamy nacisk pomiędzy tarczami sprzęgła, czarny bieg i puszczamy stopniowo dźwignię. Nacisk płytkami sprzęgła systematycznie wzrasta łącząc w ten silnik ze skrzynią biegów i dalej z tylnym kołem. Napęd