23902 IMG#24 (4)

4. DOBÓR TRANSFORMATORÓW I APARATURY

mchy przckladników: napięcie znamionowe, prąd znamionowy pierwotny, prąd znamionowy jednosekundowy i prąd znamionowy szczytowy, charakteryzujące wytrzymałość zwarciową termiczną i dynamiczną przekładników.

Pozostałe parametry muszą być dobrane z uwagi na warunki pracy obwodów pomocniczych i są związane z problematyką zabezpieczeń i automatyki elektroenergetycznej. Są to: prąd znamionowy wtórny, obciążenie znamionowe i przekrój przewodów w obwodzie, klasa dokładności, liczba przetężeniowa.

Przckladniki prądowe. Napięcie znamionowe przekładnika U„ jest to wartość skuteczna napięcia, na którą jest wykonana izolacja między uzwojeniem pierwotnym a uzwojeniem wtórnym oraz między uzwojeniem pierwotnym a uziemionymi częściami metalowymi.

Napięcie znamionowe przckladników przeznaczonych do stałej pracy z jednym zaciskiem uzwojenia pierwotnego (uziemionym) są równe napięciom znamionowym pierwotnym (fazowym).

Napięcie znamionowe przekładnika U„ nie powinno być mniejsze od napięcia znamionowego sieci.

Prąd znamionowy pierwotny I_ln oznacza wartość skuteczną prądu w uzwojeniu pierwotnym, na który przekładnik prądowy został wykonany oraz oznaczony. Zakres pracy normalnej przekładnika określony jest w przedziale 0,1-j--r-1,2 I_lB, wyznaczającej też granicę przeciążenia przekładnika. Stąd prądy obciążeniowe występujące w obwodzie powinny mieścić się w tym przedziale, przy czym należy dążyć, aby prąd znamionowy pierwotny był zbliżony do wartości prądu obciążenia.

Prąd znamionowy wtórny przekładników I₂„ wynosi zazwyczaj 5A. Jedynie w wyjątkowych przypadkach, gdy przekładniki instalowane są w dużych odległościach od mierników w celu zmniejszenia strat w przewodach łączących stosuje się prąd znamionowy wtómy równy 1 A lub 2 A.

Wytrzymałość zwarciowa termiczna przekładnika określona jest przez po-danicprądu znamionowego jednosekundowego

Powinien być spełniony warunek

(4.40)

W przypadku, gdy wytrzymałość termiczna przekładnika podana jest przez określenie innego prądu niż jednosekundowy (co np. może występować w przekladni-kach konstrukcji zagranicznej) powinna być zachowana równość (t < Is)

(4.41)

Dotychczas przy normalnych wykonaniach przekładników prądowych przyjmowano zwykle /_nl = 80 I_lh przy czym I_ln —■' prąd znamionowy pierwotny przekładnika. Od dawna produkowane są przekładniki o wzmocnionej wytrzymałości termicznej i dynamicznej. W kraju produkowane są np. przekładniki, których wytrzymałość termiczna zawiera się w granicach 60-^240 I_nl.

Praktycznie nieograniczoną wytrzymałością termiczną i dynamiczną charakteryzują się przekładniki przepustowe i szynowe na duże prądy znamionowe pierwotne (1000 A. i więcej), w których szyna o dużym przekroju stanowi uzwojenie pierwotne.

W odniesieniu do przekładników prąd znamionowy szczytowy r_Bix często bywa oznaczony symbolem I_uyn, oraz niekiedy i_Jfn, i_dn; prąd ten nie może być mniejszy od udarowego prądu zwarciowego i_u.

Dotychczas w odniesieniu do normalnych wykonań przekładników przyjmowano zwykle i„_n = 240 f_ln. Prąd znamionowy szczytowy przekładników podaje się wraz z największą odległością wsporników przewodów doprowadzających prąd pierwotny.

Ze względu na pracę przekładnika w układzie obwodów pomocniczych, konieczne jest wyznaczenie takich jego parametrów jak:

—    prąd znamionowy pierwotny i wtórny (z wartości ich stosunku określa się przekładnię znamionową przekładnika),

—    znamionowa moc i odpowiadająca jej klasa dokładności,

—    znamionowa liczba przetężeniowa (dotyczy tylko przekładników pomiarowych),

—    znamionowa liczba przetężeniowa wskazowa (dotyczy tylko przekładników zabezpieczeniowych).

Ponadto niezbędny jest wybór odpowiedniego typu przekładnika dostosowanego do przyjętego układu obwodów pomocniczych (liczba uzwojeń, liczba zestyków, itp.). Należy przy tym podkreślić, że przekładniki pomiarowe i przekładniki zabezpieczeniowe różnią się zasadniczo pod względem liczby przetężeniowej i klasy dpkładności.

Przekładniki pomiarowe powinny mieć liczbę przetężeniową małą — mniejszą niż 10, przy czym najbardziej zalecana i powszechnie przyjęta w praktyce jest liczba 5, aby przyrządy te nie zostały uszkodzone przy przepływie prądu zwarciowego (liczba przetężeniowa prądowa jest wielokrotnością prądu znamionowego pierwotnego, przy której błąd prądowy przekładnika prądowego osiąga w określonych warunkach pracy 10%).

Przeciwnie, przekładniki prądowe zabezpieczeniowe powinny mieć liczbę przetężeniową dużą (większą niż 10), aby w przypadku zwarcia uchyby prądowe przekładnika nie były zbyt duże. (Znamionowa liczba przetężeniowa wskazowa powinna mieć wartość 10, 15, 20 lub 30).

Klasę dokładności przekładników prądowych określa się za pomocą błędu prądowego, błędu kątowego i błędu wskazowego. Klasa dokładności przekładnika zależy od obciążenia obwodów zasilanych z przekładników. Stąd moc znamionowa przekładnika musi być dobrana z punktu widzenia zapotrzebowania mocy traconej w przyłączonych do niego przyrządach pomiarowych, przekaźnikach i przewodach łączących. Im większe jest obciążenie przekładnika prądowego w stosunku do jego mocy znamionowej, tym większe są jego uchyby.

135