25985 skanuj0098

100    / bUMiłir/uSZe. sy/IruitłCfO , \jiy ;łi»by^y/rj«

Wybór turmy t uesci scenariuszu /.ule/.) pizcUc wszystkim ud celu ba Ale nie tylko. Ważny jest leż szereg ograniczeń o charakterze intcleklual finansowym, prawnym czy nawet politycznym. Jak zwykle w takich sytuaę musi dojść do kompromisu, przy czym sprawa niezwykle ważna jest świad istniejących (przyjętych) ograniczeń przy wyciąganiu końcowych wniosków,'

Budowa scenariuszy w ich aspekcie teoretycznym i praktycznym była przedmiotem szczególnego zainteresowania powstałej w 1948 roku słynnej ry kańskiej KAND Corporation w Santa Monica (Kalifornia). Tematykę tę też Hudson Institute, założony przez Hermana Kahna, słynnego analityka giczncgo i twórcy scenariuszy, po odejściu z KAND.

Wśród przedsiębiorstw na czoło wysuwa się Shell, pierwsza koi po racja, ia fozpoczęla opracowywanie i stosowanie metody scenariuszowej w pro w mu i doskonaleniu biznesu. O dużym doświadczeniu w tej dziedzinie św m.in. książka długoletniego jej pracow nika na temal planowania scenariu go w zarządzaniu strategicznym*. Autor spędził 3$ lal na stanowisku pil i kierownika w firmie Shell, a książka jest w dużej mierze owocem je^[ świadczeń „Z mojego doświadczenia wynika pisze van der Heijden -1 Mariusze są najlepszym istniejącym językiem konwersacji strategicznej, zapewniają zróżnicowanie poglądów, a jednocześnie sprawiają, że ludzie dochodzą do wspólnego zrozumienia sytuacji, co umożliwia podjęcie gdy nadchodzi czas działania'*⁶.

W planowaniu polityki i strategu bezpieczeństwa wykorzystuje się w ró zakresie prognozy i scenariusze. 1 jedne, i drugie mają na celu zobiektywt nie informacyjnych podstaw podejmow ania decyzji, różnią się jednak n logią i przeznaczeniem. Podczas gdy autorzy prognozy starają się o uzysk możliwie najbardziej wiarygodnych informacji o przyszłym rozwoju wyd i procesów (ekonomicznych, demograficznych, polityczno-militarnych) w ju i otoczeniu międzynarodowym, autorzy scenariuszy zarysowują raczą) przyszłych możliwych zjawisk i procesów o różnym stopniu prawdopotto stwa (na zasadzie „co by było, gdyby było").

Prognozowanie (bez względu na zaawansowanie metodyczne i tcc « procesie planowania polityki i strategii bezpieczeństwa skupia się na "k mu najbardziej praw dopodobnych przyszłych stosunków sil (w różnyc rach), warunków bezpieczeństwa i charakteru środowiska międzynarodt Budowanie i badanie scenariuszy polega na przyjmowaniu różnych, nawet realnych, założeń i na badaniu ich konsekwencji.

Prognozy podaje się najczęściej wariantowo, ale z reguły rozpiętość m mmi nie jest duża (bardzo często warianty są trzystopniowe opłymlM pesymistyczny i realistyczny). Scenariusze z kolei polegają na wykon) dużej liczby wariantów bez ścisłego wskazywania ich prawdopodobną

’ lob. K. vMdtr ItffUdm, łlrntommU rnmttkut iMcyM lilMimwfM, KrakAw 2000 I tłlllfC, • ’>

\vibuiuatt /. icguły v>piciąją >ię im umOciaIi tiMfczęsocj gialH/Jiyctl. ■ natema-tycznych, komputerowych), tc zaś są podstawą symulacji, czyli eksperymentowania na modelach Model odwzorowuje rzeczywistość, a symulacja ją imituje.

Symulację komputerową stosuje się z reguły wtedy, gdy anality czne rozwiązanie problemu jest niemożliwe, a bezpośrednie eksperymentów ame na realnym systemie niecelowe. Symulacja komputerowa przydaje się zwłaszcza w badaniu tzw. systemów złożonych, w których wcześniejsze określenie następstw pewnych decyzji jest trudne lub po prostu niemożliwe. Szczególnie rozwinięte i K/cioko stosowane w procesach symulacji są modele konfliktów, głównie walki ibrojnej

Pcrspckiy wy zastosowania zaproponowanego przeze nunc modelu obliczania potęgi w procesach prognozow ania, budowy scenariuszy i symulacji wydają się zachęcające. Warunkiem uzyskania wiarygodnych prognoz opisujących w sposób ^parametryzuwan> potęgę jednostek politycznych jest uzyskanie wiarygodnych prognoz odnośnie do produktu krajowego brutto, wydatków wojskowych oraz liczby ludności <powierzchnię można z pewnymi zastrzeżeniami traktować jako w ielkość daną).

Najbardziej wtaiygoduc prognozy dotyczą piotouw Oeinogiulicznych, najmniej wydatków wojskowych. Do szacowania potęgi ważniejszy jest jednak |HiKhikt kmjowy brutto, poniewu/ wy dulki wojskowe, będąc jego częścią, mogą kształtować się w dość rozległych, ale ograniczonych ramach. Ramy te mogą być z kolei podstawą wuriuntów wykorzystywanych w symulacji.

Ii1.2 PizyKłouy scaiidduszy

1'imiik' scenariuszy jest <losc popularny 111 /djyucm umoukow nadawczych, Igriul rządowych, organizacji między narodów ych. W ostatnich lalach powstało frklc scenariuszy o różnic zdefiniowanym przedmiocie i o różnym stopniu za-Awansowania metodycznego i teoretycznego. Dużą popularność zdobyły sobio |#w scenariusze globalne dotyczące przyszłości świata opracowane m.in. prze/ Hudson Institutc oraz scenariusze opracowane dla Klubu Rzymskiego, a zwlasz-llM do dziś dyskutowune Granice 1 waśni (1972) oraz Ludzkość w punkcie mjroinyin (1974).

? Przyjrzyjmy się niektóry 111 scenai luszum dla Unii tutopejskiej, któro będąc ■Wocciii |>cwiicj dalekosiężnej wizji, doszła do takiego poziomu rozwoju i skom-pikowania wewnętrznego poprzez rozszerzenie się do 27 państw, że jej nnjbliź-•*« przyszłość kreślona bywa rozmaicie. Do urzeczywistnieniu jakiego modelu MwIniM dą/yć Unia? Jaku będzie (powinna być) rola państwa narodowego, re-■OOÓw i skupisk lokalnych? Jak ma sobie radzić z wyzwaniami globalizacji? t /\ ma być wielowymiarowym aktorem globalnym, czy regionalnym, a może ■fenie potęgą gospodarczą hc/ ambicji politycznych? Podjęło wielki wysiłek, ptby pomóc w tym rozumowaniu Szczególnie popularne stały się scenariusze « się w ogólną prognostykę ntlędzynarodową.