27326 P1100157

200 URSZULA DĄMBSKA-PROKOP

Interesujące jest za to zachowanie izotopii muzycznej i nawet jej podkreślenie w ostatnim zdaniu ‘Gdy do tego fałszywie brzmiącego koncertu dołączyły inne rozstrojone instrumenty, premier postanowił przywrócić harmonię dialogu'.

Przekład (7) stanowi udaną próbę przekształcenia tekstu tak, aby był czytelny i zrozumiały dla odbiorcy polskiego. Tłumaczka znajduje odpowiednie konstrukcje polskie zastępujące francuską stronę bierną czy bezokoliczniki, używa mianowicie form osobowych czasownika oraz zdań dopełnieniowych (np. w zd. 2). Znajduje zgrabne odpowiedniki trudnych wyrażeń i np. mówi o ‘nadzwyczajnym spotkaniu członków rządu’ (zamiast o zwykłym ‘posiedzeniu’, które u innych tłumaczy nie w pełni przekazuje znaczenia wyrazu seminaire), lub o ‘początku kadencji’ w miejsce zwrotu w oryginale dis son entree en fonctions. Można oczywiście stawiać pytanie o granice swobody i kreatywności tłumacza, gdy tłumaczka pomija zbędne wg niej zdanie względne w pierwszym zdaniu pod tekstem głównym, gdy (w tym samym zdaniu) interpretuje akt mowy zawarty w wypowiedzi premiera jako — explicite - ‘apel

0    dyscyplinę’, albo gdy przekształca przedostatnie zdanie, dzieląc je i zastępując czasowniki w imiesłowie przez formy osobowe, co zmuszają następnie do dodania, aby uratować spójność

1    relację przyczynową, wyrażenia ‘w ten sposób’ służącego tu wyraźnie jako łącznik. Podkreślić należy, że przekład ten jest wyraźnie zaadresowany do odbiorcy polskiego - gdy np. w miejsce cotisations sociales pojawiają się ‘składki pobierane przez ZUS’, lub gdy Matignon i Etysie tracą swoją obcość i zostają oddane jako ‘rząd’ i ‘prezydent’. Można powiedzieć, że mimo wprowadzonych zmian, przekład ten przekazuje na ogół informację zawartą w artykule, zaś dzięki tym zmianom pełni rolę informacyjną i krytyczną w sposób unikający obcości.

Krytyczne uwagi o przekładzie (8) dotyczą modyfikacji, które mają zapewne służyć łatwiejszej lekturze, w istocie jednak upraszczają pewne subtelności oryginału. Tłumacz dodaje konektor (‘bowiem’) i przestawia kolejność części zdania (w zd. 2), inaczej więc akcentuje okoliczności sprzecznych deklaracji ministrów. Usuwa modalność (w zd. 4), i tym samym podaje jako fakt to, co jest tylko sugerowane. Interpretuje i dopowiada (‘mimo wszystko’ w następnym zdaniu), także dodaje zdanie ‘chociaż rząd nie zdążył zająć w tej sprawie stanowiska’ w miejsce zwięzłego avant tout arbitrage de Matignon. Także w ostatnim zdaniu wprowadza przysłówek ‘wreszcie’, przypisując dziennikarzowi niecierpliwość, której nie ma w oryginale. Mimo tych zmian, przekład jest na ogół czytelną i językowo poprawną próbą przekazania sensów artykułu.

Tłumaczka (9) przedstawiła dwie wersje: (a) stanowi próbę dokładnego oddania informacji, (b) zawiera tylko tekst główny i jest interesująca, ponieważ wzmacnia izotopię muzyczną (‘nutka kakofonii’, ‘harmonia’, ‘batuta’, ‘dysharmonia i rozdźwięk’, ‘dysonans’).

W wersji (a) zwracają uwagę: nadinterpretacja (‘posiedzenie rządu... dało okazję’, nie ma więc mowy o usiłowaniach premiera), dodanie wyrazów ‘bowiem’ i ‘zwłaszcza’, błąd w interpretacji grupy avant tout arbitrage de Matignon jako ‘przede wszystkim arbitraż z Matignon’ (nie zaś poprawnie ‘przed jakimkolwiek arbitrażem’, lub jak np. w przekładzie 2. ‘zanim nastąpił arbitraż z Matignon’). Można natomiast zwrócić uwagę na przekład trudnego 3. zdania: ‘Jan-Piotr Raffarin wezwał każdego ze swych ministrów do trzymania się kanwy założeń polityki generalnej i zaprzestania „wcześniejszych praktyk”’.

I wreszcie projekt (10) także zawiera próbę „wiernego” przekazania informacji i także nie jest wolny od ingerencji tłumaczki. Dodaje ona wyrazy łączące lub służące argumentacji (np. przysłówek ‘szczególnie’), łagodzi oficjalny ton premiera pisząc, iż on ‘zaprosił... do lojalności’, eliminuje modalny czasownik sembler i tym samym traktuje współzawodnictwo ministrów jako fakt pewny, niewłaściwie przekazuje znaczenie grupy wyrazów la misę aupoint dupremier ministre jako ‘napominanie pierwszego ministra’, itd.

RESUME

L’analyse des traductions d’un article de Le Monde est precedće par une presentation de ce texte: de son genre, du type de discours, de sa cohćrence. Les remarques concernent ensuite 10 traductions en polonais, faites par un groupe d’etudiants - seminaristes prćparant leur these de maitrise et, dans leurs textes, Ie projet de chacun des traducteurs ainsi que les «traces » laissees par eux dans 1’organisation de Fensemble et dans le choix de procćdćs stylistiques. L’annexe III. contient des observations detaillees sur chacune des traductions.