35998 skanuj0019

172 POEZJA DYDAKTYCZNA

cesarzy i królów polskich z Kodeksu Kuropalnickiego [w:] Vetustatis amore el studio. Księga pamiątkowa ofiarowana Profesorowi Kazimierzowi Limanowi, red. I. Lewandowski, A. Wójcik, Poznań 1995, s. 79. Przekład polski według: Toć jest dziwne a nowe..., oprać. A. Jelicz, s. 194-195.

Pierwszym królem polskim był Bolesław zwany Chrobrym, Od Ottona koroną czczony, cnotami ozdobiony. Bolesława syn rodzony Mieszko, Drugim nazyw *, uy,

Do Roboama podobny, ojca swego nie był godny.

⁵ Kazimierz, Mnichem zwany, z Mieszka Drugiego zrodzony, Nim zaczął panowanie, w klasztorze był diakonem. Bolesław, Szczodrym zwany, Kazimierza syn rodzony, Świętego Stanisława zabił, papież korony go pozbawił.

1V.5.2. WIERSZOWANY KATALOG KRÓLÓW POLSKICH

w. 1 Chrobrym — w oryginale: Chabri, por. objaśnienie do II. 1.1, w. 13.

w. 2 od Ottona koroną czczony — nawiązanie do wydarzeń zjazdu w Gnieźnie w 1000 r., por. objaśnienie do II. 1.1, w. 9.

w. 4 Rohoam — syn Salomona, króla Izraela, swoją nierozumną polityką wewnętrzną doprowadził do rozbicia państwa (/ Księga Królewska 12); Mieszko II (990-1034) w czasie buntu starszego brata Bezpryma (1031) musiał uciekać do Czech, a później uznał zwierzchnictwo cesarskie.

w. 5 Kazimierz, Mnichem zwany— Kazimierz Odnowiciel (1016— —1058) wychowywał się w klasztorze, ale legenda o tym, że był mnichem, pojawiła się dopiero w Żywocie mniejszym św. Stanisława (ok. poł. XIII w.).

w. 6 zaczął panowanie — w oryginale: est in regem coronatus („został koronowany na króla”); w rzeczywistości nigdy nie był koronowany.

w. 8 papież korony go pozbawił — źródła nie przekazują wiadomości o takiej reakcji papieża na wiadomość o zabiciu biskupa Stanisława ze Szczepanowa.

A oto nasz król nowy, Władysław, Łokietkiem zwany.

¹⁰ Ten zwalczał Prusaków, zwyciężył w bitwie Krzyżaków.

Kazimierz, syn Łokietkowy, na tronie jest posadzony,

Z Litwinami się sprzymierzył, gdy zmarł, syna nie zostawił.

Cały naród się radował, gdy Ludwik się koronował,

On na Węgrzech panował, on też w Polsce królował.

¹⁵ Po nim Jagiełło królował, który Litwinom panował,.

W Krakowie chrzest przyjmował, tam też się koronował.

Po nim syn panował, Kazimierz, długo wojował

Z Krzyżakami, których pokonał; synów wielu pozostawił.

Syn jego pierworodny, Władysławem nazwany,

²⁰ Na tron czeski powołany, przez Węgrów potem obrany.

Drugi syn, Olbrachtem zwany, na króla koronowany,

Z Wołochem wojował, Wołoch go pokonał.

w. 10 zwyciężył w bitwie Krzyżaków — przypomnienie bitwy pod Płowcami (1331).

w. 12 z Litwinami się sprzymierzył — w 1356 r. Kazimierz Wielki zawarł ugodę z Litwą, a lata następne przyniosły zbliżenie Polski i Litwy.

w. 13 cały naród się radował—w rzeczywistości istniała też opo-zycja (głównie w Wielkopolsce) sprzeciwiająca się panowaniu Ludwika Węgierskiego w Polsce.

w. Ył po nim syn panował, Kazimierz — Kazimierz Jagiellończyk (1427-1492). Nieścisłe: autor pominął Władysława Warneńczyka, a wcześniej z władców koronowanych pominięci zostali Przemysł i Jadwiga; długo wojował — aluzja do wojny trzynastoletniej z Krzyżakami 1454-1466.

w. 18 synów wielu pozostawił— sześciu: Władysława (1456-1516), króla Czech i Węgier, Kazimierza (1458-1484), który został świętym, Jana Olbrachta (1459-1501), Aleksandra (1461-1506), Zygmunta (1467-1548) — wszyscy trzej panowali w Polsce, i Fryderyka (1468— -1503), który osiągnął godność kardynała.

w. 22 Wołoch go pokonał—w oryginale: decepit (tu: „wciągnął w zasadzkę”), aluzja do klęski Olbrachta w lasach bukowińskich w 1497 r.