39174 SNV36251

IH

^an₀ \ ! !y

& H

Hi!

SA

°sj> i H

IV L ^

i v ■i

r₀₂

H

r.%

P życia .

■H

Kkicj I P^,ru*20ny I Niaństwj I R nuży} I knienij I

niemy*. )nińslaej I nywania I bzbiora I szukać dedyko-iu zbiór I esiąiyra I Sielanki I iktywne I i, moff

żny®

fir&

Uf ^

W Warszawie (i w wyjazdach u boku Czartoryskiego) spędził Karpiński _trZy lata (1780 - 83). Pobyt w Pałacu Błękitnym zaowocował dwoma kolejnymi tomami wierszy. W 1782 roku, wznowiwszy uprzednio tomik lwowski, wydał Gróll drugi tom Zabawek, a w nim obok tekstów poetyckich, traktat q _wymowie w prozie albo wierszu. Tom trzeci (1783) zawierał przekład Ogrodów Delille’a, a wydany w tymże roku tom czwarty, obok wierszy — rozprawę O szczęściu człowieka. List do Rozyny. Popularności wierszy Karpińskiego dowodzą kolejne wznowienia lwowskie i warszawskie. Poeta, zawiedziony w swych nadziejach opuścił jednak Warszawę i wrócił do Dobrowód w Galicji. Tu powstał głośny Powrót z Warszawy na wieś. W 1785 ponownie przybył do stolicy, przygotował przekład Psalmów, które ukazały się w roku następnym jako piąty i szósty tomik Gróllowskich Zabawek. Ostatni, siódmy tomik, wyszedł w początkach 1787 roku. W początkach Sejmu Wielkiego był już Karpiński w stolicy po podróżach do Galicji i Białegostoku. Z przerwami (wyjazdy do dzierżawionej Suchodoliny) śledził obrady sejmu. Na pierwszą rocznicę majowej konstytucji napisał pieśń pochwalną, wykonaną przez chór podczas uroczystości, wówczas też składał królowi wydany w Supraślu tomik Pieśni nabożnych. W latach sejmu opublikował także w Warszawie sentymentalną komedię Czynsz (1789) i tragedię Bolesław III, którą z uzupełnieniami i pod nowym tytułem Judyta, królowa polska wznowił w 1792. W 1793 roku obserwował w Grodnie ostatni sejm Rzeczypospolitej, w czasie insurekcji schronił się w głębi Puszczy Białowieskiej. W 1795 nawiązał kontakty z władzami rosyjskimi, poznając w Grodnie Repnina. W początkach XIX wieku drukował kolejno: traktat filozoficzno-moralny Rozmowy Platona z uczniami swoimi (1802), skrócony przekład książki J. F. Michauda pt. Wiara, prawa i obyczaje Indianów i przygotował dla Dmochowskiego wydanie zbiorowe, które ukazało się w Warszawie w czterech tomach pt. Dzieła Franciszka Karpińskiego wierszem i prozą. Edycja nowa i zupełna, wielą pismami od autora nadesłanymi pomnożona (1806). Ostatnim dziełem skierowanym do druku była książeczka Dzieciom dla ich rozrywki... niektóre zabawniejsze historie... z dziejów świata zebrane (1820). W 1800 roku powołany zostaje na członka czynnego Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk, otrzymawszy drukowany tekst mowy programowej prezesa Albertrandiego odpowiada listem powątpiewającym w skuteczność zamierzeń Towarzystwa. Doceniając zamiar podtrzymywania polskości, wyraża jednak przekonanie, iż „lekkie pióra nasze” nie oprą się ogromowi mocarstw, które tak jak naród zgubiły, tak i z wolna język jego zatracą. „Tak robiły dawne zwycięskie narody”. Polska nie ma też szansy ni Włochów, ni Chaldejczyków czy Greków. „Nasze zdarzenie insze”. Wyższość kultury niemieckiej i jej związki z oświeconą Europą powodują, iż nie ma ona interesu we wchłanianiu aktywnym naszej. „Cóż mają zwycięzcy nasi do brania od nas w czasie niewoli naszej, kiedyśmy będąc wolnymi, nie dbając o tłumaczenie pism naszych na obce języki, nic im łakomego nie pokazali?” Inaczej Rosjanie, ci najdłużej język polski zachowują, bowiem 1 kultury naszej czerpią nowe u nich wartości. „Wszelako pod obcym

615