30
w piśmiennictwie z entomologii leśnej mo/na spinko* różne nazwy (synonimy) dla ofcrr-Henia tych samych lałuonów. Na/wy zoologiczne Ukmmńw nadawane w języku łacińskim Mogą one tak/e pochodzić i języka greckiego lub / innych języków. gdy wywodzą sic z nu/w geograficznych i osobowych Są one jednak wówczas poddane odpowiedniej transliteracji 1 latynizacji
Gatunki owadów leśnych o ważnym znaczeniu gospodarczym, a lakżc tak sony wy/, s/ego szczebla, obok nazw łacińskich nują te/ nazwy polskie Polskie nazewnictwo zoologiczne me jest objęte regułami analogicznymi do tych. które obowiązują w nomenklaturze łacińskiej określonej w MKNZ Z uwagi na to. ze języki nowożytne są językami Żywymi i rozwijającymi się. me obowiązuje tu przede wszystkim prawo priorytetu w nadawaniu nazw W celach porządkowych nalc/y jednak dążyć*, by polskie nazwy owadów były ujednolicone w piśmiennictwie 1 me ulegały nieuzasadnionym zmianom.
Większość* najstarszych nazw polskich owadów zostało zestawionych przez Erazma Majewskiego w ..Słowniku Zoologicznym** wydanym w Warszawie w roku IKH9. Ich unowocześnienie 1 uzupełnienie dokonywało się w miarę upływu czasu 1 wydawaniu nowych opracowań entomologicznych. Wymierne należy tu przede wszystkim dwa klucze do oznaczania owadów J Kincla. A. Krasuc kiego. J. Noskicwicza (1927) oraz J. Kincla i R. Kun-tzego (1931). a z opracowań okresu powojennego cytowaną już pracę M. Nunhcrga „Uszkodzenia drzew i krzewów leśnych wywołane przez, owady**. S. Kapuścińskiego „Podręcznik do cw iczeń z entomologii leśnej” oraz „Encyklopedię ochrony roślin*’ (1963).
Do oznaczania owadów, czyli właściwego zastosowania nazw (aksonów do których nale/ą. służą liczne klucze do oznaczania owadów. Najbardziej znanymi w Polsce kluczami są wydawane od 1955 r. przez Polskie Towarzystwo Entomologiczne „Klucze do oznaczania owadów Polski". Do roku 19% ukazało się 150 tomów kluczy obejmujących różne rodziny owadów, m in komiki, ryjkowce, sówki, miernikowce, a więc rodziny zawierające wiele gatunków szkodliwych owadów leśnych.
Współczesny system klasyfikacji owadów jest wynikiem pracy całych pokoleń entomologów. Punktem wyjścia było dziesiąte wydanie dzieła Karola Linncusza „Syslcma Natur jc". które ukazało się w roku 1758.
W historii rozwoju klasyfikacji wielkich jednostek taksonomicznych owadów, w zależności od przyjętych kryteriów systematycznych (budowa aparatu gębowego, liczba i budowa skrzydeł, typ metamorfozy, budowa innych części ciała) proponowane) szereg układów hierarchicznych. Poniżej przedstawiono uproszczony system Webera (1%5), Hcnmga (1953) z uwagami Eidmunna 1 Kuhlhoma (1970) oraz małymi /.mianami. Gwiazdkami zaznaczono (aksony mc występujące w Polsce, w nawiasach podano za Seifertem (1975) przybliżoną liczbę gatunków występujących w danym rzędzie owadów.
Gromada. Owady - lnsecui
I Podgrumada: Owady niższe (bezskr/ydłe) - Apterygota
1. Picrwogony - Proturu |
(143) |
2. Sknczogonki - CoUeznbota |
(2000) |
3. Widłogonki - Dipluro |
(500) |
4. Szczeciogony - Thysanuru |
(490) |
_
II Pndpnmadj Owady uskrzydlone - Pterygota
A Owady o niepełnym przeobriJeniu - HcmimetahoUi
Nadr/ad |
Jętknwe Ephtmerouiru | |
R/ad |
5. Jętki - Ephemernptera |
(2000) |
Nadr/ad |
Witklnitowc - Perli miru | |
R/ad |
6. Widelnice - Plrcttptera |
(2000) |
Nadr/ad |
Wa/kowc - Ijhelluloulta | |
R/ad |
7 Ważki - Odnnoia |
(4700) |
Nadr/ad. |
Nogupr/ądkowc - Emhiuidea | |
'R/ad |
8. Nognprządki - Embmpieru |
(210) |
Nadr/ad |
Prmtoskr/ydlowe - (Jnhoptermdca | |
R/ad |
9. Prostoskrzydłc (sS/arańc/akn - Orthopiera (Sal tulona} (15100) | |
* 10. Patyczaki (=Stras/yki) - Phasmida |
(2500) | |
11. Skorki (aCęfOUt) - Dermuptera |
0300) | |
Nadr/ad: |
Karaczanowe - Blattoptrroidea | |
R/ad: |
12. Karaczany - Blattodea i-Hlattaria) |
(3500) |
13. Modliszki - Mantndra |
(1800) | |
*14 Tcrmity - isoptera |
(2000) | |
* 15. Zoraptery - Zorapiera |
(25) | |
Nadr/ad: |
Gryzkowc - Psocotdea | |
R/ad: |
16. Gry/ki (sptotniki) - Psoć opiera |
(1000) |
17. W s/oły - Mollophaga |
(3300) | |
18. Wszy - Anopluru |
(400) | |
Nadr/ad: |
Przylzcrtcowc - Thysanopierotdea | |
R/ad: |
19. Pr/.ylżcrtcc (^Wciornastki i - Thysanoplera |
(4000) |
Nadr/ad: |
Pluskw lakowe - Hemipteroideo | |
R/ad: |
20. Pluskwiaki różnoskrzydłe - Hriernptrra (=Hcnupiera) 130000) | |
Rząd: |
21. Pluskwiaki równoskrzydłe - Homopiera |
(42300) |
B. Owady o pełnym przeobrażeniu - Holonurtabulo | ||
Nadr/ad: |
Błonkoskr/ydlowe - Hymenopteroulea | |
R/ad: |
22. Błonkoskrzydłe - Hymenopiero |
(106500) |
Nadr/ad: |
Chrząszczowe - Cnlenpteroidea | |
R/ad: |
23. Chrząszcze - Coleoptera |
(350000) |
24 Wach 1 or/oskrzydlę - Strepsiptera |
(400) | |
Nadr/ad: |
Sialkoskr/.ydłowc - Neuropteroidea | |
R/ad: |
*25. Wiclkoskr/ydłc - Megaloptera |
(50) |
26 Wiclhladki - Raphiduies |
(200) | |
27. Sialkoskr/ydlc - Neuroptera {-Plarupennia) |
(7000) | |
Nadr/ad: |
Wojsiłkowc - Mecopteroidea | |
Rząd: |
28. Wojsilki - Mecoptera (=Ponorpotoe) |
('50» |
29. Chruściki - Trichoptera |
(5350) | |
30. Motyle - l^pidoptera |
(110000) | |
31. Muchówki (=Dwuskrzydlcl - Dtptera |
(85000) | |
Nadr/ad: |
Pchłowe - Siphoruipteroułea | |
R/ad: |
32. Pchły - Siphonaplera («Aphaniptcru) |
(1600) |