45100 IMG21

140

8.3.4. Zabezpieczenie upraw

Podstawowe zabiegi profilaktyczne zabezpieczające uprawy sosnowe przed szkodliwymi owadami mieszczą się w planowaniu i postępowaniu gospodarczym w zakresie ur/ą dzania. hodowli i użytkowania lasu. Plany urządzenia lasu winny tak określać lad przestrzenny i ład czasowy w gospodarstwie leśnym, by pow ierzchnic zrębów. a zatem 1 upraw byty ograniczone do kilku hektarów, a nawroty cięc' długie, powyżej pięcioletnie. Ograniczenie powierzchni upraw i ich izolacja od innych upraw sosnowych w podobnym wieku jest zabiegiem uniwersalnym w stosunku do większości szkodników. a szczególnie w stosunku do szcliniaka sosnowca, zwójek sosnowych 1 skośnika tuzinka. Hodowla lasu. ze względu na zagrożenie upraw przez owady, powinna preferować w nich silne zwarcie drzew oraz zróżnicowany, w miarę możliwości siedliskowych, skład gatunkowy upraw. Ponadto - z uwagi na zagrożenie upraw przez smolika znaczonego - należy zwracać uwagę na staranny dobór silnych sadzonek 1 ich prawidłowe sadzenie z wyprostowanym korzeniem palowym. W sytuacjach szczególnych nie wyklucza się możliwości zastępowania sadzenia drzew wysiewem nasion.

Ważnym zabiegiem higieny lasu chroniącym przed masowym wystąpieniem szelinia-ków 1 zakorków jest karczowanie pniaków¹ sosnowych na zrębach. Jeśli z uwagi na produkcję karpiny pniaki nie są wykarczowane przed założeniem uprawy, to winny być one dokładnie okorowane.

Uprawy sosnowe w momencie ich założenia winny być otoczone rowkami izolacyjnymi lub rowkami chwytnymi przeciwszcliniakowymi. Zaniechanie tego zabiegu w wiciu nadleśnictwach nic jest słuszne, gdyż zwiększa prawdopodobieństwo walki chemicznej z. szcliniakicm. W przypadku szczególnego zagrożenia upraw przez szeliniaki zaleca się jako zabieg profilaktyczny chemiczne zabezpieczenie sadzonek przed ich wysadzeniem. W tym celu sadzonki związane w pęczki zanurza się przed sadzeniem w emulsji 0.2-2.0'J cieczy roboczej preparatów kontaktowych. Najczęściej używa się do lego celu pyretroidów (Ambusz. Cymbusz. Dccis. Fastac. Karate. Sumi-Alpha. Sumicidin. Talstar).

Do zabiegów stojących na pograniczu profilaktyki i zwalczania, a stosowanych szeroko przy zakładaniu upraw sosnowych na terenach zagrożonych przez pędraki, należy dezynsekcja gleby w najbliższym sąsiedztwie sadzonek. Wyróżnia się trzy sposoby dezynsekcji gleby na terenach, gdzie nic stosowano orki pełnej, która umożliwia potraktowanie całej powierzchni insektycydem:

-    zaprawienie dołków lub szpar w miejscach sadzenia.

-    opylanie ..trzech szpar",

-    zaprawienie gleby na całej długości pasów lub bruzd przygotowanych pod odnowienia.

Do dezynsekcji stosuje się insektycydy o działaniu kontaktowym i żołądkowym wymienione w rozdziale poświęconym ochronie szkółek (Countcr. Diafuran. Furadan i in.). Zabieg przeprowadza się na jesieni lub wczesną wiosną.

Zaprawienie dołków w miejscach sadzenia stosuje się głównie przy wysadzaniu sadzonek drzew liściastych lub 2-3-lctnich sadzonek sosnowych. Opylanie ..trzech szpar" /wiązane jest / techniką sadzenia drzew pod kostur, kiedy każdą z trzech szpar powstałych po uderzeniu kosturem opyla się insektycydem. Dezynsekcję gleby w bruzdach lub pasach, w odróżnieniu od dwóch poprzednich metod, można zmechanizować, opylając dno 1 ściany hru/d lub pasów opylaćzem motorowym lub plecakowym, mieszając następnie za pomocą

brony sprężynowej preparat z glebą. W dobrych warunkach glebowych ibrak pniaków, korzeni I hard/.o funkcjonalne są glcboopylacze wdmuchujące insektycyd do gleby w trakcie przygotowania bruzdy. Norma z u życia insektycydów wynosi przy rzędowym traktowaniu gleby 20-40 kg/ha lub 2-10 g na jedną sadzonkę.

8.3.5. Kontrola zdrowotności upraw

Bieżącą kontrolę zdrowotności upraw sosnowych przeprowadza się najczęściej w drugiej połowic maja. Kontrolę przeprowadza leśniczy, a jej wymlu ujmowane są w specjalnej ewidencji (brulion kontroli szkółek i upraw). Oprócz szkód wyrządzanych przez owady rejestruje się także szkody wywołane przez choroby grzybowe i ssaki. Podobnie jak przy kontroli szkółek bada się co dziesiąty rząd drzewek w uprawie, zwracając uwagę na ogryzienia igieł i kory. zniszczenia pędów i pączków, wyróżniając drzewa zdrowe. nieznacznie uszkodzone, uszkodzone silnie i martwe.

Oprócz uszkodzeń omówionych w rozdziale 8.2.6. w uprawach zwracają uwagę następujące uszkodzenia i objawy:

a)    wycieki żywicy na korze, pod korą białe larwy z brunatną głową - smolik znaczony.

b)    płatowate ogryzienia kory - szeliniaki.

c)    rynienkowate uszkodzenia kory - zakorki.

d)    ogryzione ząbkowato igły w pobliżu ich nasady i płatowato ogryziona kora - Sieciech niegłębek.

e)    ząbkowato ogryzione igły na całej długości - zmienniki.

f)    ząbkowato ogryzione wierzchołki igieł - choinek szary.

g)    rowki wygryzione wzdłuż igły - krótkostopka. wątlik.

h)    mina w nasadowej części igły, a w niej biała larwa z brunatną puszką głowową -krótkostopka,

i)    na młodych sadzonkach oprzęd obsypany kulkami brunatnego kału - osnuja sadzonkowa (żer zeszłoroczny),

j)    deformacje pędów, uszkodzenia pączków - skośnik tuzinck i zwójki:

-    w pączku bocznym gąsienica 7-9 mm. czerwona puszka głowowa, larczka;    .

tułowiowe czarne, lub poczwarka 5-6 mm, lekko gTzbieto-hrzuszmc splas/e/oi bez wieńca haczyków na ostatnim segmencie i skośnik luztnck).

-    w pączku głównym (między pączkami biały opr/ędi gąsienica e/eru - on_;

krępa, wrzecionowata, ok. 20 mm. głowa i tarczka czarne, lub poczw ars.....

12 mm. rdzawobrunatna. z wieńcem haczyków na końcu odwloką i Jr.-rs cami na tergitach (zwójka sosnoweczka).

-    w pączku głównym gąsienica brudnobrunatna. długości ló mm. r czarną wą i poprzecznymi, ciemnymi paskami na grzbietowej strome ; . poczwarka długości 7-8 mm, żółtawohrunatna. be/ pierścienia > . a , z 4 szczecinkami na ostatnim segmencie odwłoka (zwójka odrosła zka

-    w jięd/ic gąsicniczki woskowożóltc i ciemnobrunatną głów ,    ..    \

10 mm (zwójka jiędówka).

Oprócz kontroli bieżących w uprawach mogą być zarządzone kontiolc - w jącc na celu określenie zagrożenia upraw ze strony niektórych ly Iko gatunków

-    kontrole zapędroczenia gleby (jak przed założeniem szkółki i.