Ko»®Lif imywmui pivnlnkl>-c/i»c*o JM |mwin cwwchło#,, xv.Vmnuiijm.Vi« i (W'vliulwcilln ora/ inąionwłci lokalnej »poloc»noA W kl(\ivj pn-.nr lot wlinW Nai#vy Inslylulds, llznlcinloń (A
cn|v |,hws ...........mmliii programu im 10 111/, / klAiyeh Wiln ukionmk0\vJ
Josi im nWif ct'lo |lilii, I00k, * U|
| j -|f tU.env danej społeczności w zakresie profilaktyki.
\m ktonmikmama utwierdzeń problemowych, tj. określenie filozofii jw uuki (definicja, cele. udania). roli, jaką będą odgrywać profeąjonaliici. rJ'
liki' kP(iivTwi^svrvri'». • >i<i**^rrr«T>TTf*««( ‘*v*i <'*^■7
riw i rola lokalnych uwarunkowań społecznych, a także unuliza podstaw uycIi w s/dkich działań o charakterze profilaktycznym.
I\i. a określania celów, ku którym zmierza opracowany program oraz okr siania nąiskutec/mejs/ych działań.
l\
V, I
Faza opracowywania zadań, co dokonuje sic poprzez przełożenie celów ^ konkretne zadania etapowe Następnie cele etapowe ujmuje się w określo,, formy pomiaru, aby na zakończenie określić podstawowe uwarunkowani,, które umożliwiąją realizację zadań etapowych i celów głównych, aza, mająca w ymiar praktyczny i polegająca na przełożeniu zadań na kon kretne kroki, które będą realizow ane w programie.
VI l aza. dotycząca źródeł warunkujących sprawne i skuteczne realizowanie p*, graniu profilaktycznego, Konfrontuje się więc potrzebne źródła ludzkie, ma. tonalne i finansowe ze źródłami dostępnymi w danej społeczności.
VII. l aza polega na określeniu pomocy, jaka będzie potrzebna ze źródeł spoza lokalnej społeczności. Chodzi o pomoc techniczną i wsparcie szkoleniowe.
VIII. Faza polega na określeniu specyfiki składników oceny, jaka będzie prowa. dzona w trakcie realizacji programu profilaktycznego. Należy podjąć decv. zję, jakie strategie pomiaru zostaną zastosowane oraz w jakim zakresie bę. dzie potrzebna pomoc z zewnątrz.
IX Faza określająca potencjalne ograniczenia i trudności, jakie mogą się poją-wić w trakcie realizacji programu.
X. Faza, w której określa się finalny plan działania.
Z. Gaś [1993, s 53-54] wymienia także w rozwoju programu 5 najważniej. szych faz., na których należy się skoncentrować w czasie jego konstruowania. Trzy pierw sze to jego planowanie, dwie ostatnie to okres wdrażania programu w ży. cie. Pierwsza z nich, faza oszacowania potrzeb, polega na zaplanowaniu takich działań, które umożliwiają określenie zapotrzebow ania poszczególnych osób, grup i lokalnej społeczności na konkretne formy pomocy. W drugiej fazie opracowuje się prawidłowości, cele. zadania dla poszczególnych obszarów programu i forni interwencji. Faza opisu programu jest fazą trzecią, w której odbywa się transformacja wyróżnionych prawidłowości w poszczególne elementy programu (m.in, obiekty oddziaływań, kwalifikacje personelu, metody interwencji, lokalizacja pro-
um,) W fa/ic czwartej, tj. fa/ic inicjowania programu, teoretyczny opis pro-przekłada się na konkretne działania, czyli wprowadza się go w życie. Ostał-|()ll piąta faza, tj. faza działania programu, ma nu celu sprawne kierowanie pro-aminem, umożliwiające istnienie konstruktywnych wcwmiti/programowych in-Mf«ki ji W związku z powyższym należy więc wnioskować, iż nu proces konstru-Mvnnat programu pro li lak tycznego składa się szereg czynności, zmierzających ku temu. uhy niekorzystna, patologiczna sytuację tak zmienić za pomocą programu profilaktycznego, aby uzyskać pozytywny, zamierzony rezultat końcowy. Przy czym za zmianę uważać się będzie przeobrażenie, dokonujące się w jednostce, grupie lub społeczeństwie. Zmiana dokonuje się w podmiocie pod wpływem nowych informacji, które do niego docierają i przebiegu w zorganizowany sposób. Głównym celem jest zmiana postaw, przekonań i zachowania podmiotu [Angeli-ni, 1996, s. 115].
5.2. Wdrażanie programu profilaktycznego
Na tym etapie ważne jest zarówno postępowanie według wytycznych z etapu planowania, jak i pewna doza elastyczności, by móc dostosować się do pojawiających się nu bieżąco sytuacji. Kiedy zostanie podjęta decyzja o aktywnym włączaniu się do pracy w dziedzinie profilaktyki, konieczne jest zrozumienie, że działania nie mogą być przypadkowe. Muszą być poparte wiedzą o pewnych konkretnych technikach, do których należą:
- wolontariat (służba ochotnicza) - jako forma indywidualnego i /lub kolektywnego działania, ukierunkowanego na dawanie wsparcia lub świadczenie usług dla innych bez zapłaty. Należy określić na początku zakres interwencji, czyli potrzeby programu profilaktycznego oraz motywację, skłaniającą potencjalnych ochotników do współpracy;
- sieć - w działalności profilaktycznej tworzenie sieci to poszukiwanie lub podtrzymywanie kontaktów, które angażują jednostki i organizacje chętne do współpracy;
- wywieranie wpływów - może być uznane za proces komunikacji pomiędzy osobą w organizacji mającą moc podejmowania decyzji a grupą, która usiłuje wpłynąć na te decyzje. Wywieranie wpływów jest niezwykle ważne dla realizatorów programu profilaktycznego, którzy używają strategii w celu organizowania kampanii o politycznym lub społecznym charakterze;
• mobilizacja społeczeństwa - jest to proces, który ma na celu zachęcenie członków społeczeństwa do aktywnego angażowania się w rozwiązywanie problemów, związanych z występowaniem patologii społecznej. Obejmuje również pomoc grupom w identyfikacji ich potrzeb wewnątrz danych środowisk i podjęcie działań, wychodzących naprzeciw tym problemom. Wyznaczeni do tej roli realizatorzy programu profilaktycznego, muszą zdobyć zaufanie społecz-
81