stresu. Dzięki planowi można też wyraźniej określić, którym zadaniom należy przyznać priorytet, co ułatwić może koncentrację sił na najistotniejszych w danej chwili sprawach. W dobrze wyważonym planie powinien się też znaleźć czas na nieprzewidziane okoliczności prowokujące ciekawość poznawczą i zaspokajające głód wiedzy.
Jednocześnie musimy sobie zdawać sprawę, że najlepszy nawet plan nie uczyni nikogo produktywnym, jeśli on sam nie będzie naprawdę chciał się uczyć. Motywacja do nauki ma swoje źródło w nas samych, lecz źródło to może zostać zaktywizowane za sprawą dobrze funkcjonującego planu.
Oczywiście istnieje wiele różnych sposobów organizowania sobie czasu nauki. Osobiście za bardzo pożyteczne uważam sporządzenie listy spraw do załatwienia. Na kartce spisuje się po prostu wszystkie sprawy do załatwienia, zarówno bardziej, jak i mniej ważne, o których na pewno nie chciałoby się zapomnieć. Później albo uzupełnia się listę o nowe zadania, albo też „odfaj-kowuje" już załatwione. Lista taka pełni wiele różnych funkcji: odciąża pamięć, zapobiega przeoczeniu czegoś ważnego, pomaga w orientacji, jakim czasem się dysponuje. Można ją też traktować jako dokumentację swoich dokonań, która daje asumpt do uczucia satysfakcji, kiedy odhacza się z powodzeniem zrealizowane zadania.
Niemałą korzyścią ze sporządzania planu zajęć, schematycznego organizowania nauki własnej oraz układania list spraw do załatwienia jest wzrost świadomości celu studiów, do jakiego się dąży. Nauka w szkole wyższej jest wyraźnie ukierunkowana na osiąganie celu. Znaczy to, że w jakimś z góry przewidzianym czasie trzeba osiągnąć konkretny cel, którym jest zaliczenie egzaminu lub przedstawienie pracy w formie pisemnej, przy czym rodzaj użytych do tego środków i sposobów z punktu widzenia szkoły czy komisji przyznającej stypendia jest całkowicie bez znaczenia. Tu liczy się wyłącznie osiągnięty rezultat. Dobrze zorganizowany plan nauki może się przyczynić do wyraźniejszego określenia długo- i krótkofalowych celów odnoszących się do całych studiów, aktualnego semestru, miesiąca, tygodnia, a nawet dnia.
Naturalnie, wytyczanie celów nie jest jednoznaczne z każdorazowym ich osiąganiem. W miarę zmian, jakim mogą ulegać twoje potrzeby i zainteresowania, wcześniej sformułowane cele zawsze można rozpatrywać na nowo i przewartościowywać, tak często, jak wyda ci się to potrzebne i niezbędne. Wyznaczanie celu to przede wszystkim ukierunkowywanie energii na konkretne zadanie. Z wyraźnie określonym celem łatwiej jest trzymać się wytyczonego kursu.
Przeprowadzono eksperyment, który ukazał wyraźnie, jak ważne jest posiadanie dokładnie wytyczonego celu6. Kilku osobom wydano różne polecenia:
1. Pracować tak długo, jak długo pozwolą siły.
43