50951 Image203 (3)

Pod lupą

PŁYTKA TESTOWA DO KURSU BASC0M AVR

pr    ~~    ~    Zestaw do montażu

r. • v — ^ ................... o*’ ► * t ** • -	«-'■< •
cj i
	ic--
•*» —	i

Zamówienia przyjrruju L/ial Handbwy AVT, 01*939 Waiszawa. ul Burleska 9 lei (22) 668 09 50 lax (22 ) 568 90 55, e mail: hćndlowy@avt pl

Cena: 140 zł

Kod handlowy: °*    •; AVT3500 B

'T'! , i

l l'T".

I

1

3 Om A /

50/

10

A

typieal values

h

:'V 20

...l........U,

50 Ti ł°C) 100

Rys. 20

Rys. 21

Ueb>5V

Rysunek 19 pokazuje typowe, przeciętne zmiany wzmocnienia w zależności od prądu kolektora dla tranzystorów BC548B. Dla najczęściej używanych tranzystorów BC548B i BC558B można z powodzeniem przyjąć, iż wzmocnienie prądowe nie jest niższe niż 100.

Inne parametry

katalogowe

Niekiedy użyteczne są katalogowe informacje i wykresy dotyczące napięcia nasycenia (UcEsai), czyli napięcia kolektor-emiter w pełni otwartego tranzystora. Napięcie nasycenia nie jest stałe dla danego tranzystora. Zależy i od prądu kolektora, i od prądu bazy, aie także od temperatury, jak pokazuje dotyczący tranzystorów BC546...BC548 rysunek 20, pochodzący z katalogu firmy Philips.

W katalogu, oprócz maksymalnej wartości IJceo, można znaleźć kilka wyższych .,napięć maksymalnych”, w tym Ucer, Uces, Ucbo oraz ewentualnie wartości dotyczące krótkotrwałych impulsów i chwilowych przepięć. Hobbysta nie wgłębiając się w szczegóły, powinien tak dobrać tranzystor, żeby maksymalne napięcie między kolektorem a emiterem nie przekraczało katalogowej wartości Uceo.

Analogicznie oprócz maksymalnego prądu ciągłego Ic, często podawana jest w katalogach wartość maksymalnego prądu szczytowego Icm, dotycząca pracy impulsowej. Generalnie przekroczenie wartości Icm grozi uszkodzeniem delikatnych struktur półprzewodnikowych oraz cienkich doprowadzeń, które mogą przepalić się tak jak drucik w zwykłym bezpieczniku. Dziś nie jest prób leinem dobranie takiego tranzystora, by podczas pracy nie przekroczyć maksymalnej wartości Ic.

W katalogach tranzystorów można też znaleźć wiele innych parametrów, które mają znaczenie tylko dla doświadczonych konstruktorów. Na przykład są to częstotliwość graniczna fj, pojemności wewnętrzne tran zystora czy parametry szumowe.

REKLAMA

w

Niektóre parametry katalogowe są takie same dla wszystkich tranzystorów. Na przykład maksymalne napięcie wsteczne Uebo to zazwyczaj 5V, ewentualnie 6V lub 7V. Chudzi o napięcie wsteczne, czyli o „odwrotne” napięcie bazy. Rzecz w tym, że gdy tu „odwrotne” napięcie według wcześniejszego rysunku 15 będzie za wysokie, nastąpi przepływ „odwrotnego” prądu bazy. jak pokazuje rysunek 21. Wprawdzie nic oznacza to uszkodzenia, a tranzystor pozostanie zatkany, jednak takich sytuacji należy unikać.

Dla prawie wszystkich tranzystorów maksymalna temperatura złącza Tj wynosi +15l)°C. Praca w wyższej temperaturze radykalnie zwiększa ryzyko uszkodzenia. Tranzystory różnią się natomiast wartością rezystancji termicznej (Rth), wskazującej na zdolność odprowadzania ciepła ze złącza, niemniej maksymalna temperatura to prawie zawsze +150°C.

W przypadku mocy pożyteczne są informacje dotyczące rezystancji cieplnej między złączem a obudową (Rtlijc),

__które są wręcz niezbędne

przy obliczeniach radiatorów. Mniej doświadczeni hobbyści z kilku powodów powinni stosować tranzystory o mocach i współpracujących radiatorach dobranych ze znacznym zapasem, kierując się podaną już prostą regułą, by podczas pracy radiator nic parzył.

W podręcznikowych rozważaniach często analizuje się prąd zerowy kolektora, czyli prąd kolektora zatkanego tranzystora, oznaczany Iceo lub Icbo, albo Iccs. gdy baza jest zwarta z emiterem. Prąd ten powodował istotne problemy w układach z tranzystorami germanowymi. Obecnie, gdy królują tranzystor)' krzemowe, nie trzeba się nim przejmować.

W tranzystorach małej mocy jest pomijalnie mały i można o nim zupełnie zapomnieć. Znaczącą wartość może mieć jedynie w dużych tranzystorach mocy, a i to tylko w podwyższonej temperaturze. Na przykład według katalogu prąd zerowy l_CDo tranzystora BC548 jest w temperaturze pokojowej mniejszy niz !5nA,a w temperaturze złącza +150°C mniejszy niż 5uA. Dla tranzystora mocy BD243

0    prądzie kolektora Ic = 8A prąd zerowy Iceo w temperaturze pokojowej jest mniejszy od 0,2mA. Są to wartości gwarantowane dla wszystkich egzemplarzy, a typowo prądy te są znacznie mniejsze.

Analizując katalogowe parametry, warto zwracać uwagę na to, czy podana wartość to wartość typowa, dla większości egzemplarzy, czy też wartość maksymalna (max) albo mini malna (min), gwarantowana dla wszystkich egzemplarzy. Niekiedy podawane są zarówno spodziewana wartość typowa (typ), jak i gwarantowana (max) lub (min). Do obliczeń

1    analiz zazwyczaj bierze się wartości gwarantowane dla wszystkich egzemplarzy, żeby uniknąć kłopotu z rozrzutem parametrów poszczególnych egzemplarzy.

Ciąg dalszy nastąpi. Piotr Górecki

26

Sierpień 2006

Elektronika dla Wszystkich