51651 S5007961

były wspólne na terenach obu grup ludności W tej sytuacji brak było bodźców ekonomicznych do rozwoju wymiany. Przenikanie pewnych form mogło się tu odbywać nie drogą wymiany handlowej, a bezpośrednio podczas czasowego pobytu mniejszych grup ludności germańskiej na Śląsku czy ludności słowiańskiej na terenach nadłabskich. Na istnienie wpływów idących znad Odry w kierunku zachodnim zwraca uwagę R, Hachmann¹**. H. Łowmiański*** przyjmuje z kolei możliwość przybycia na Śląsk, począwszy od 1 w, p.n.e., grup ludności germańskiej, osiedlającej się wzdłuż szlaku bursztynowego 1 wchodzącej za zgodą Celtów do związku lugijskiego, w rękach którego — według tego autora — znajdował się handel bursztynem. Związek lugijski, grupujący plemiona celtyckie, wenedzlde i germańskie, miał występować jako czynnik polityczny w ciągu I w. ilc, W tym właśnie okresie, według J, Wieiowiejskiego, zaczęły się rozwijać żywiej kontakty handlowe ziem południowej Polski ze światem germańskim¹*⁴.

Wydaje się jednak, że w świetle znanych obecnie źródeł archeologicznych osiedlenie się na Śląsku na dłuższy czas wzdłuż przechodzących przez ten teren szlaków bursztynowych plemion germańskich jest trudne do przyjęcia z uwagi na zagęszczone tu osadnictwo ludności miejscowej. W okresie póżnołateńskim Celtowie na Górnym Śląsku, a ludność kultury przeworskiej na Dolnym Śląsku, była czynnikiem dominującym zarówno w życiu gospodarczym, jak i politycznym.

3. UWAGI OGÓLNE

Przedstawiona w poprzednich rozdziałach sytuacja kulturowa, gospodarcza i polityczna panująca w okresie lateńskim na Śląsku oraz ówczesne kontakty handlowe ludności tego rejonu rzucają pewne światło na związki Śląska z obszarami ościennymi. Były to głównie związki kulturowe, tym silniejsze, im bliższe było pokrewieństwo etniczne ludności, bogatsze już związki gospodarcze wyrażające się głównie stosunkami handlowymi i bardzo luźne jeszcze związki polityczne. Forma i rola tych związków były zróżnicowane u poszczególnych grup ludności.    ^

Osiedlenie się na Śląsku Celtów włączyło ten obszar do kręgu kultury celtyckiej, która przez ponad 300 lat była kulturą przodującą w Europie poza obszarami śródziemnomorskimi. Odgrywała ona rolę łącznika między „barbarzyńskimi'’ ludami Europy a światem greckim

u* r. Hacbmann, Oslgermanitche Fundę der Spdttatemeit in Mittel- und WertdeuiBchlnnd, „Archaeol. Geogr/', R. 0: 1997, ■. 55—04.

*** Łowmiaóiki, op. cit, s. 235.

*** Witlowiajski, Przemiany gospodarczo-społeczne,.., s. 299—211. Archeologia Polski, t. XV, z, j