55366 skanuj0058

120 Resocjalizacja przestępców seksualnych

działa «przestań», nie kontynuowałbym molestowania”. „Wydałem tyle forsy na drinki, że chyba coś mi się za to należało”.

3.    Minimalizacja skutków własnego postępowania (minimize his behavior). „W końcu nic się nie stało, przecież tylko ją «pokochałem»”. „Poprzez wymuszenie stosunku chciałem tylko udowodnić, jak bardzo ją kocham”. „Starałem się być delikatny i mimo że ją zmusiłem, a ona się skarży, to myślę, że jest zadowolona”.

4.    Rozładowanie winy (apportion blame) poprzez przypisywanie jej innej osobie, głównie ofierze. „Ponieważ żona wyśmiewa mnie, musiałem jej udowodnić, kto jest górą”. „Od dawna mnie uwodziła, widać pragnęła ze mną seksu”.

5.    Próby usprawiedliwienia własnego postępku (justify his beha-vior) racjami wyższego rzędu. „Chciałem ją nauczyć prawdziwej miłości”. „Lepiej, że to ja ją zaspokoiłem seksualnie, niż gdyby miał to zrobić inny mężczyzna, być może chory na aids”, „Myślałem, że jest o wiele starsza”.

6.    Pomniejszanie i bagatelizowanie aktualnego zagrożenia popełnionym przestępstwem (denial of the current releuance of the problem) „To się zdarzyło dawno temu i na pewno się nie powtórzy”. „Więzienie całkowicie mnie odmieniło”. „Czyn ten popełniłem ze zdenerwowania, ponieważ jednak zamierzam wieść spokojne życie, podobnych czynów nigdy już nie popełnię”.

7.    Ukrywanie utrudnień w pokonywaniu przejawianych skłonności (idenial of the difficulty ofchange). „Ponieważ Bóg wybaczył mi moje czyny, ludzie też powinni wybaczyć i zrozumieć, że pojednany z Nim nie popełnię już podobnych przestępstw”. „Przyczyna oskarżenia mnie o gwałt tkwiła w tym, że traktowałem ją szorstko, teraz zaś wiem, że z kobietami trzeba łagodnie, nie widzę dlatego żadnego problemu na przyszłość”.

8.    Wykluczanie możliwości nawrotu przestępczego zachowania (denial of the possibility of relapse). „Ponieważ rozpocząłem systematyczne przemyślenia nad moim postępowaniem, zrozumiałem, jak działają pokusy cielesne i teraz wiem, jak ich unikać”. „Jeśli będę konsekwentnie unikał miejsc, w których przebywają chłopcy, nigdy nie uwiodę żadnego z nich”. „Skoro uświadomiłem sobie, jaki wstyd przyniosłem rodzinie poprzez swój niegodny czyn, nigdy już go nie powtórzę”.

Przytoczone powyżej najbardziej typowe sposoby usprawiedliwiania i pomniejszania swoich czynów stanowią dowód bardzo charakterystycznych u przestępców seksualnych „wypaczeń osądu” (cognitwe distor-tions), zadaniem więc metod kognitywno-behawioralnych jest „wyprostowywanie” tych mocno wypaczonych sposobów wyciągania wniosków i usprawiedliwiania się (zarówno przed ludźmi, jak i sobą samym). Współczesna praktyka oddziaływań resocjalizacyjnych na przestępców seksualnych pokazuje, że najlepiej i najskuteczniej przeprowadzić to w ramach dyskusji grupowych, stąd też m.in. popularność tej metody oddziaływań.

Ustalenie właściwych kryteriów oceny popełnianych czynów stanowi nie tylko drogę do osłabienia impetu patologicznych skłonności seksualnych, stanowi także sposobność stymulowania zmiany systemów ocen i wartości w strukturze wewnętrznej przestępcy, czyli otwiera drogę do skutecznej i w miarę trwałej resocjalizacji. Doprowadzenie do właściwego zrozumienia przez przestępcę rozmiarów negatywnych skutków jego karygodnych czynów eliminuje trzy filary, na których opierał on całą konstrukcję swojej wypaczonej aktywności. Są to następujące czynniki, wyróżnione przez Alberta Bandurę (1997):

•    zanik oporów wewnętrznych,

•    złudzenie łatwego wytłumaczenia popełnianych czynów, zarówno przed ofiarą, jak i przez otoczeniem,

•    nadzieja na bezkarność popełnianych przestępstw.

Skłonność do „wypaczania myślenia” nie jest wyizolowaną cechą psychiczną. Jako mechanizm obronny wynika ona z całokształtu struktury osobowości, dlatego też przed lub w czasie prowadzonych zabiegów psychokorekcyjnych musi się też odbywać intensywne diagnozowanie tych właściwości psychicznych poddawanego oddziaływaniom resocjalizacyjnym sprawcy, które mogą być najbardziej powiązane z przerostem mechanizmu racjonalizacji. Przede wszystkim należy więc określić u poddawanego resocjalizacji przestępcy: stopień empatii, rodzaj samooceny, umiejętność nawiązywania intymnych związków interpersonalnych, epizody i rozmiary ewentualnych uzależnień od alkoholu itp., a wreszcie ewentualną obecność i skalę doznanych w życiu upokorzeń i molestacji seksualnych. Po ustaleniu tych niezbędnych danych prowadzący resocjalizację musi zadecydować, które z odkrytych w toku postępowania diagnostycznego informacji wybrać na temat sesji indywidualnych, a które stanowić mogą przedmiot dyskusji grupowych.