55610 Obraz0

lików.^,,ł Natomiast czynniki środowiskowe, takie jak problemy psychiczne lub alkoholizm w rodzinie adopcyjnej, nic 1 »/>/»«<//</ na wystęjsowanic alkolioli/mu u dzieci adopcyjnych.*"

Pamiętasz, jak wcześniej wspomniałem, że nawet wyjątkowo zlc traktowanie dzieci ma zaskakująco mały wpływ na to, jak radzą sobie w późniejszym życiu? Kilka l.it temu Asshalom (*;ispi i jego zespól potwicid/ili to mikrycic. Zbadali przeszłość rnęzczyzn, bio rących udział w długoterminowym badaniu i zkleiilyfikowali stu pięćdziesięciu czterech, nad którymi rodzice znęcali się. czasem bardzo okrutnie. Iładae/c sprawdzili, którzy z nich mieli wariant o wysokiej aktywności określonego genu. a którzy wariant o niskiej aktywności tego samego genu. (Cień ten wpływa na funkcjonowanie

wartości religijne, pod/ichiją zainteresowania. a nawet |wm1«*ł»nic się ubierają Kiedyś naukowcy umniejszali znaczenie takich historii, twierdząc. że jest to wyłącznic ciekawy zbieg okolic/nosct. jednak l>,ulania ołmjintijącc bliźnięta 1 il/icci adopcyjne wykazały, jak ogromną rolę tHlgrywają geny w ks/taltowamu wszystkich nas/ych cech począwszy <hI 10 aż |>o poglądy polityczne ora/, co wiąże się / dys-logiką, wpływają na to. jak dobrze myślimy, zachowujemy \is* hih jak hard/o jesteśmy podatni na zachorowanie na depresją, uzależnienia, a nawet na to. czy staniemy su; przestępcami

I ic/nyeh i mocnych dowodów na poparcie tej tezy dostarczaj.) wyniki kulań osób. które zostały adoptowane zaraz |x> urodzeniu, a więc otrzymały geny od jednej pary rodziców, a wychowanie (lub jego brak) od zupełnie innej pary rodziców. Jedno / najbatdziej zaskakujących badań w tej dziedzinie wykazało, że w przypadku mężczyzn, klóiycli rmlzice biologiczni s.) przestępcami, prawdo|X>-dobieństwo po|>etniama przestępstw jest i:Wn>krviiiic wi\'ks:c niż w przypadku mężczyzn, których biologiczni rodzice nie łamali prawa.' ’ Inne kulanie wykazało, ze wpływ rodziców biologicznych na IHipelnianie włamań i kiad/icź.y jest dużo większy niż wpływ rodzi-ców adopcyjnych.'* / badań wynika również podobna zależność¹, dotycząca alkoholizmu Wśród biologicznych dzieci alkoholików wychowanych przez osoby nicuzależnione od alkoholu wskaźnik alkoholizmu jest w przybliżeniu równy wskaźnikowi alkoholizmu wśród dzieci urodzonych 1 wychowanych w rodzinach alkoho-

*' Moimi k. SA. (iahriclli, WI Jc i I luli Ihm^s. II (|'/łl). (Irmin In/Jnrmn m

/ rulrnctfiotu    mhfUon co/nti, Science 224.4651,6'U-4

^l" Molniik. SA. (tAtnirlti. W.l. li * Ilnlclilnyt, II (l'Z*4), UfnflK InfiiuntYi ni tnniirwlo>n\i<n<itn I li.touc fnun on od.ytUm co7nvf. Science 221. -1651, K'»| i ^|ł (>ood*in. I) W (IWO), I nJtntć for a f?nttn fudor In tiltołuthun, Wit OlifA (c«l) < iHilrweiMcs iii iliv AiMililinm łuta l)uhn|uc; KciktaMlunl ^M (\nlocrl. KJ., Om. ( A i Otme. W.M (|VNU). iKrrUyuueni of uktMwn i/i uilOflfrt ftiiic/,i/.i'i front ahołiolw Inolo#* uluinf i. Aiiliim "I (kiKfil tS)i lit.Miy 37.5.56I-J.

MAOA enzymu, który mctat>olizujc kilka przekaźników nciwo-wych). Wybrali ten właśnie gen. ponieważ jego wariant o niskiej aktywności uznaje się za przyczynę nadmiernej agresji.

Porównując giuj»y osób / dwoma wariantami genu. zcsjml (?as|»i’cgo <xlktvl. że u maltretowanych mężczyzn z wariantem genu o niskiej aktywności genu rozwinął się jakiś rodzaj aspołecznego zachowania. Natomiast uczestnicy badania, posiadający wariant genu o wysokiej aktywności, jako dorośli niezwykle izadko wykazywali zachowania agresywne lub skłonność do działań przestępczych. nawet jeśli byli ofiarami przemocy jako dzieci.*'

len sam zespól przeprowadził następne badanie porównawcze bltźm;)i jednojujowych (które maj;) całkowitą zgodność genów) / bliźniętami dwujajowyini (które maj.) tylko połowiczną zgodność genów). Ich wyniki pozwoliły /csjxdowi C.aspfcgo ustalić, jaki) rolę odgrywaj;) geny zaburzeniach zachowania. Stwierdzono, że „znęcanie się powodowało 2’t wzrost prawdojKHlobicńsIwa wystąpienia zaburzeń zachowania u dzieci nic należących do grupy ryzyka pod względem genetycznym oraz 24CJ, wzrost wystąpienia tego zaburzenia u dzieci / grupy ryzyka". Innymi słowy, w przypadku prawic wszystkich dzieci |Mx:hi niżących ze złych środowisk to geny odcgia-ly najważniejszą rolę, decydując, czy w młodym wieku pojawią się piciwsze sygnały zachowań przestępczych.-*’

To kolejna tiobm, nic /la wiadomość, fieny mogą pomóc przewidywać podatność na zachowanie dysdogic/nc, lecz samo ich występowanie (poza rzadkimi przypadkami) nie przesądza o losie jednostki. Czy genetyczne uwarunkowanie dziecka wpływa na działanie jego neuropr/ckaźników lub hormonów? Dobrze, w takim razie możemy lo działanie zmienić. Czy geny dziecka sprawiają, żc jest ono (Knlatne na działanie toksyn lub niewłaściwej diety? A zatem możemy interweniować, eliminując toksyny lub zmieniając dietę Jak omówię to obszerniej w rozdziale H, rozpoznanie anomalii genetycznych może nakierować nas na prawdziwe, efektywne sposolry leczenia wielu przypadków dys logiki.

Mój przyjaciel i badacz William Walsh - który odniósł zdumiewające sukcesy w terapii dzieci aspołecznych (więcej o jego pracy znajdziesz, w rozdziale 8), twierdzi, że rozpoznanie genetycznie uwarunkowanej podatności dziecka na jakieś zaburzenia zawsze go cieszy, „ponieważ geny to chemia, a chemia to coś, co potrafimy

^:i Ca\jx. A. MiCtoy, J . Mili. J. Martin, ) , Cr alf, I \V. Iijtor, A I IShiIIini, |t (2002), ll>!r nfg<nv(\jf ui i/n- i)t Ir of uWrrKY In rtuillrrctlfd chtld/frt, kifwt N7, MI-4.

" Jaffcc, S lt._l(‘»pi, A . Moltill, I . Dudj^, K A.. Rntlcr, M . Taylor. A I Tully, I (2005), Na furt i nnnnrr. Ctnrh i HthifraMihft minut l mili pltytkal mjltmilnunl lt> pfomotf tomUniDocInjMKnt »ikI Pv)\liopaii4o(ty 17. <»7 M