47742 Obraz (1318)

w działalność banków; najczęściej przyjmują one postać określonego indeksu wzrostu wielkości kredytu bankowego czy też emisji papierów wartościowych;

kontrola dewizowa - ograniczenia obrotu pieniężnego i kapitałowego z zagranicą;

obowiązek zakupu papierów wartościowych - przymus nabywania walorów przez banki w celu związania płynności bankowej; przepisy regulujące stopy procentowe stosowane przez banki komercyjne - regulacje określające wielkość lub przedział wahań poszczególnych rodzajów stóp procentowych; regulacje jakościowych warunków udzielania kredytów -określanie np. celu, na jaki banki mogą udzielać kredytów podmiotom gospodarczym;

przyjmowanie przez bank centralny depozytów od podmiotów niebankowych - absorpcja płynności bezpośrednio od podmiotów niebankowych (bez pośrednictwa banków).

Dodatkowo, oprócz opisywanych powyżej instrumentów, wśród narzędzi polityki pieniężnej wyróżnia się tzw. instrumenty perswazyjno-informacyjne. W praktyce stosowane są one również we współczesnej polityce pieniężnej (oprócz wymienionych standardowych instrumentów), jednakże instrumenty te nie mają określonych podstaw prawnych, stąd trudno zaliczyć je do głównego nurtu narzędzi polityki. Polegają one na oddziaływaniu przez bank centralny na zachowania banków i innych podmiotów gospodarczych za pomocą sugestii, apeli czy też perswazji. W rzeczywistości przyjmują one postać⁸: deklaracji przyjętych przez banki i inne podmioty, umów dżentelmeńskich, apeli banku centralnego,

informowania podmiotów gospodarczych o efektach działań podejmowanych przez bank centralny oraz o jego zamierzeniach.

Pierwsze dwa typy opisywanych instrumentów polegają na skłanianiu banków komercyjnych i innych podmiotów do przyjęcia przychylnej postawy względem współpracy z bankiem centralnym w realizacji jego celów. Mogą one być bardziej formalne (deklaracje) lub mniej (umowy dżentelmeńskie). Z kolei apele banku centralnego służą również kształtowaniu zachowań banków, jednakże wyłącznie poprzez wywieranie na nich presji moralnej. Inny jest zaś cel publikowania informacji o prowadzonej polityce pieniężnej. Prowadzenie polityki informacyjnej jest bezpośrednio związane z realizacją przez władzę ^s P. Schaal, Pieniądzop. cit., s. 402-403; W. Baka, Bankowość centralna - funkcje, metody, organizacja, Biblioteka Menedżera i Bankowca, Warszawa 1998, s. 63.

10