58761 skanuj0094

1M d Modtb uUtdu atotunMw if*ędłynmxk>wych... ■ ' WO (przyjaMi)

C7AII lulu I

Mymmnk 6.4. Moduł przyjazm- wi uyosu

fMUto: 0fwmw»*inę * u«nc tu podsutoic i<lci ł. L KikwOu^.

Przedstawiony model w prosty sposób wizualizuje siuu stosunków między ptrwni państw (na rysunku między państwami A i B oraz między państwami A i C); mimo swej prostoty może być przydatny w podejmowaniu decyzji. Gdyby I bieg linii objął znaczny odcinek czasu, można by z niego wyczytać np. intornui-I cjc na temat stabilności wzajemnych stosunków, ich amplitudy, czyli natężenia przyjaźni bądź wrogości, jak również pewnych tendencji. Można by też wy-| korzystać te infonnacje do wzmocnienia opracowywanych prognoz (jako samodzielne narzędzie prognozowania model ten byłby raczej niewystarczający). Interesujące mogłoby być porównanie „temperatury” wzajemnych stosunków / żywotnymi interesami rozpatrywanych państw (w kontekście ich zgodności* •niezgodności) w celu oceny ich wpływu na wzajemne postrzeganie się.

6.7. Model cyklu biły

/•K/uijiii\ ud nazwy ..Iwhm cyklu sil) iik pochodzi od Dumna nazwę tę ukuli jego koledzy, którzy poróunyw ali jąz innymi podobnymi nazwami, takimi jak Jiegemoniczna stabilność” (hegemonie stabllHy - Gilpin, 198I), „przepływ •Iły** (/>o\\er inwsUion - Orgausky i Kugier. 1980). czy „długi cykl" (long cyc/r Mudclski. 1978). Sam Doran mówił raczej o „uogólnionym cyklu względną) •tty", „cyklu względnej siły i roli*', czy też o „cyklu politycznego rozwoju państwa", zawsze |K>dkreślając. że teoria cyklu siły obejmuje dwie części: I) dynamikę wzrostu i upadku państwa jako takiego (cykl siły) oraz 2) następstwa takiej dynamiki dla wielkiej wojny.

Zasadniczą kwestią stosunków międzynarodowych, juk uważa I )oran, jest za-clmwanti' ładu światowego i bwpWtretoiwu państw narodowych Naruszenie

lwu. czyli iiicMdOilnosc. hm wiele pizye/yn- 4, ukuowe »ojii> luHdi^)»A(CC iransfomiacji systemów nie są po prostu wyjaśnione. Dorun twierdzi, a raczej przyjmuje za innymi,że w samym sercu polityki międzynarodowej tkwią zmiany w potędze względnej. Pojęcie potęgi względnej zajmuje główne miejsce w zrozumieniu dyplomacji, a struktura systemu międzynarodowego w niepow tarzalny sposób oddziałuje na możliwości, ograniczenia i zachowania męża stanu. .Jeśli istotą polityki międzynarodowej jest potęga, to istotą potęgi jest względność"**.

Zgodnie ze stwierdzeniem Dorana. krzywa wzrostu i upadku potęgi względu ncj państw ma kształt tzw. krzywej logistycznej (pochylonej litery S). W skrócie oznacza to, że początkowo przyrosty są wolne, następnie przyspieszają, by znów zahamować i asymptotycznie dążyć do stanu nasycenia¹*. Doran powoływał się też na badania amerykańskiego ekonomisty ukraińskiego pochodzenia Simona Kuznctsa, laureata Nagrody Nobla z 1971 roku. który zajmował się empiry cznymi badaniami nad długimi cyklunu w gospodarce.

Zgadzając się z tym. że logisty czny wzorzec wziuaiu absoluuwgu dla produktu na ograniczonym ry nku jest analogiczny do logistycznego wzorca zmieniającego się udziału państwa w 100% zawartości systemu, Doran wypowiada pogląd, że logisty czna natura potęgi w zględncj jest odmienna 1 nic wiąże się ani bezpośrednio, ani w sposób konieczny z logistyczną naturą w zrostu absolutnego. Logistyczna natura względnych możliwości jest związana z liczbą udziałów w systemie. Logistyczna natura wzrostu potęgi względnej ma istotne znaczenie w granicach ustanowionych przez system i dlatego jest unikalna w polityce ni iędzy narodowej.

W kluczowym dla zrozumienia teorii Dorana tuzdziule zatyuiluwanyjii Czym jest teoria cyklu siły? Wprowadzenie do głównych koncepcji autor stawia i wyjaśnia podstawowe tezy teorii cyklu siły, zwraca uwagę na momenty kluczowe i dokonuje interpretacji historycznej i politycznej. Jak pisze, teoria cyklu siły od początku usiłowała zintegrować wielkie konceptualne sprzeczności polityki międzynarodowej: aktora system; potęga absolutna a potęga względna; statyczna a dynamiczna analiza strukturalna: komplcincntantość a konkurencyjność: interesy państwa u możliwości.

Teoria cyklu siły wyjaśnia ewolucjtf struktury systemu cykliczną dynamiko wzrostu i upadku państw. Podstawą potęgi państwa, która ftinkejonuje zgodnie z cyklem siły, są narodowe możliwości w stosunku do innych państw w systemie u danym czasie. Istotnie, względnej potęgi nie da się w pełni zrozumieć poza kontekstem tej dynamiki. Narodowe możliwości mogą być indeksowane lak, że względna potęga będzie „mierzona" via „standardowe kryterium" i poddawana empiry cznemu testowi.

“ Ch. Doran,    m Uiiu.    ./«;•. 1um> , 0/ rtigfl1 mi >vnim.i i *ml, V. tailiDllOgc

oiurasity Piesi. Cambridge 1991. s. 53.

" Krzywą logistyczną usiłowano wykorzystywać do badaniu lo/.nycli zjawisk Zuobwi wo*«i no na przykład, M odpowiada ona rozwojowi populacji biologicznej przy ograniczonych zasoliach zywiudci (i Ja* wtedy iwan* krzywą w/roalu). Próbowano nią IC> opisywać niektóro zjawiska

ikonowtemi 1

_