64892 psychoterapia1

STUDIA FILOZOFICZNE Nr ł (158) 1979

Joanna Pawłowska

WZÓR OSOBOWY PSYCHOTERAPEUTY

Psychoterapia jako wyodrębniona działalność zawodowa jest zjawiskiem stosunkowo nowym. Jej początki kojarzone są z osobą Freuda. Obecnie coraz więcej osób podejmuje zawód psychoterapeuty. Tendencja ta występuje w szczególnie dużym nasileniu w Stanach Zjednoczonych oraz w niektórych krajach Europy Zachodniej, daje się jednak również zauważyć w naszym kraju.

Jakiego rodzaju kwalifikacje upoważniają człowieka do roli psychoterapeuty?'Jakie cechy osobowościowe powinien posiadać przedstawiciel tego zawodu? Jaka powinna być jego postawa wobec osób, które zgłaszają się do niego z prośbą o pomoc? Jak powinien zachowywać się w kontakcie terapeutycznym? W pracach z zakresu psychoterapii znaleźć można rozproszone odpowiedzi na te pytania, i odpowiedzi te bynajmniej nie są zgodne.

W artykule tym zamierzam przedstawić kilka kontrowersji dotyczących wzoru osobowego psychoterapeuty. Ostatnio w psychiatrii i psychoterapii dużą rolę odgrywa kierunek nazywany humanistycznym, do którego najwybitniejszych przedstawicieli należy w Stanach Zjednoczonych Carl R. Rogers, w Polsce zaś Antoni Kępiński. W wielu pracach polskich nawiązuje się do obu tych autorów; im też zamierzam poświęcić szczególnie dużo uwagi.

Łatwiej byłoby o zasadniczą zgodę co do wzoru osobowego psychoterapeuty, gdyby wzór ten miał charakter funkcjonalny w stosunku do jakiegoś jednego powszechnie akceptowanego celu psychoterapii oraz do jakiejś jednej powszechnie uznawanej teorii. Jednakże przy współczesnym stanie wiedzy trudno przypisać psychoterapii charakter naukowy, uznać ją za dyscyplinę opierającą się na zweryfikowanych, zgodnie przyjmowanych zależnościach przyczynowych. Istnieje wiele szkół i kierunków reprezentujących kontrowersyjne y stosunku do siebie hipotezy oraz założenia wartościujące. Odbija się to nawet na próbach zdefiniowania psychoterapii, które zazwyczaj wyznaczone są przez określoną koncepcję dotycząpą celóW czy metod działania.

Jaskrawą ilustracją rozbieżnych koncepcji dotyczących psychoterapii wydany w 1972 r. w Stanach Zjednoczonych podręcznik uniwersy-pt. Goals and Behavior in Psycholherapy and Counseling. Uwzględ-w nim prace 16 autorów, z których każdy w reprezentuje odmienne stanowisko. Wobe<F tak podręcznika nie widzą innego sposobu