68809 Zdjęcie1586

ważni pneumatycznej. Zespół równoważni, oprócz mieszka wejściowego, wyposażony jest w dwa dodatkowe mieszki oraz w dyszę, w stosunku do której dźwignia spełnia rolę przysłony. Przez dodatkowe mieszki zrealizowane jest sprzężenie zwrotne, obejmujące zespół dysza-przysłona oraz wzmacniacz Przez jeden mieszek realizowane jest sprzężenie proporcjonalne (sztywne) ujemne, a przez drugi dodatnie inercyjne. Stała czasowa członu inercyjnego sprzężenia zwrotnego jest określona wartością nastawnego oporu pneumatycznego oraz pojemności mieszka. Dysza może się znajdować po tej samej lub po przeciwnej stronie niż mieszek wejściowy i w zależności od tego wzrost ciśnienia wejściowego będzie powodował zmniejszenie lub wzrost ciśnienia podawanego na siłow-niu wprost. Na rys. 10.7 pokazano działanie wprost, a linią przerywaną zaznaczono jakie połączenia należałoby zmienić, aby uzyskać działanie odwrotne. W nastawniku tym zastosowano sprężynę skrętną, napinaną przy ruchu siłownika za

pośrednictwem krzywki. Takie rozwiązanie umożliwia uzyskanie potrzebnej zależności między sygnałem sterującym a przesunięciem trzpienia siłownika. Na rys. 10.8 przedstawiono charakterystyki nastawnika proponowane przez producenta. Technicznie możliwe do uzyskania są również inne charakterystyki. Przyjrzyjmy się teraz działaniu nastawnika po zmianie ciśnienia sterującego p_x. Załóżmy, że ciśnienie to wzrosło. Wzrost ciśnienia sterującego powoduje zakłócenie równowagi dźwigni, zmniejszenie odległości dy-sza-przysłona, wzrost ciśnienia kas-SaSim^{arakteryStyka statyczna si,ownika 2} kadowego p_k i wzrost ciśnienia wyj-

/ — przyspieszona, 2 — liniowa, 3 — opóźniona    SCiowegO WZlUaCmaCZa p_s, które jest

jednocześnie ciśnieniem sterującym siłownik. Ciśnienie to podawane jest bezpośrednio do mieszka ujemnego sprzężenia zwrotnego, a przez opór nastawny do mieszka sprzężenia dodatniego. W pierwszej chwili po zmianie sygnału sterującego zmiana ciśnienia wyjściowego będzie niewielka, ponieważ przeważa wtedy wpływ mieszka sprzężenia ujemnego. Następnie będzie jednak wzrastało ciśnienie w mieszku sprzężenia dodatniego, kompensując wpływ sprzężenia ujemnego i ciśnienie wyjściowe będzie wzrastało. Nastawnik ma więc działanie proporcjonalno-całkujące (bliższe wyjaśnienie tego terminu patrz rozdz. 12). Jednocześnie przesuwa się trzpień siłownika, napinając sprężynę kompensującą siłę pochodzącą od mieszka wejściowego.

Stan ustalony w układzie nastąpi, gdy siła od sprężyny zrównoważy dokładnie siłę od mieszka wejściowego. Jednocześnie ciśnienie w obu mieszkach sprzężenia

144