72245 skanuj0168 (10)

•    starzenie się gumy, połączone z utratą własności sprężystych (nawet bez obciążenia);

•    mała odporność niektórych gatunków gumy na oleje i benzynę.

Odkształcalność gumy zależy również od charakteru obciążenia. Przy ściskaniu odkształcenia nie powinny przekraczać 50% wymiarów początkowych, natomiast przy rozciąganiu mogą one dochodzić do 100%; odkształcenia postaciowe mogą dochodzić do ok. 45%.

Łączniki gumowe. Do powiązania gumy ze współpracującymi elementami metalowymi stosuje się łączenie mechaniczne, klejenie na zimno lub wulkanizowanie. Kształt łączników gumowych przyjmuje się w zależności od ich przeznaczenia oraz rodzaju i wielkości obciążenia itp.

Zależnie od rodzaju obciążenia łączniki mogą być ściskane (rys. 7.20zz), ścinane (rys. b), skręcane (rys. c) lub rzadziej — zginane (rys. d). Łączniki ściskane odznaczają się największą obciążalnością i najmniejszą odkształcal-nością, natomiast łączniki ścinane i skręcane — największą odkształcalnoś-cią, ale mniejszą obciążalnością. Łączniki gumowe zginane i rozciągane stosuje się bardzo rzadko, gdyż guma w stanie rozciągniętym ma skłonność do pękania, zwłaszcza w miejscu połączenia z metalem.

Rys. 7.20. Rodzaje obciążeń łączników gumowych: a) ściskanie, b) ścinanie, c) skręcanie, d) zginanie [23]

Obciążalność maleje ze wzrostem grubości gumy, gdy zatem ze względu na wielkość niezbędnego odkształcenia jest wymagana gruba warstwa, stosuje się przekładki metalowe (rys. 7.21 a, b). Przy konstruowaniu łączników należy również:

•    zapewnić możliwość swobodnego odkształcania gumy w kierunku prostopadłym do działania siły (rys. 7.21c, d),

•    unikać występów metalowych od strony gumy (rys. 1.21 e) ze względu na działanie karbu,

•    stosować elementy gumowe o możliwie jednakowej grubości (rys. 7.21/) ze względu na możliwość uszkodzenia gumy w najcieńszych miejscach.

Łączniki gumowe są stosowane w resorach, zderzakach, amortyzatorach, przy fundamentowaniu maszyn, jako uszczelki itp. Szczególnym przykładem jest przegub gumowy (tzw. silentblok), umożliwiający przenoszenie różnego rodzaju obciążeń (rys. 7.2lg).

168