73354 Zatrunienie pracownicze i niepracownicze (17)

[ J SFfDeCKI UNItDeRSyTeT TRZeCISGO CUI0KU

podstawowym systemie czasu pracy, czas ten nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, nieprzekraczającym 4 miesięcy.

2.1.    Jaki jest obowiązujący wymiar czasu pracy?

Obowiązujący wymiar czasu pracy dla podstawowego systemu czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym obliczamy w pierwszej kolejności mnożąc 40 godzin przez liczbę tygodni przypadających w okresie rozliczeniowym, a następnie dodając do otrzymanej liczby godzin iloczyn 8 godzin i liczby dni pozostałych do końca okresu rozliczeniowego, przypadających od poniedziałku do piątku.

Każde święto występujące w okresie rozliczeniowym, które przypada w innym dniu niż niedziela, obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. Wymiar czasu pracy pracownika w okresie rozliczeniowym ulega w tym okresie obniżeniu o liczbę godzin usprawiedliwionej nieobecności w pracy, które przypadałyby do przepracowania w czasie tej nieobecności, zgodnie z przyjętym rozkładem czasu pracy.

Tygodniowy czas pracy, łącznie z godzinami nadliczbowymi, nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin w przyjętym okresie rozliczeniowym. Pracodawca powinien nam zapewnić w każdej dobie prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku (co oznacza, że pracownik w ciągu doby może przepracować maksymalnie 13 godzin), a w każdym tygodniu prawo do minimum 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego. Najlepiej, jeśli okres ten przypada na niedzielę.

2.2.    Kiedy możemy mówić o pracy w godzinach nadliczbowych?

Praca w godzinach nadliczbowych jest obowiązkiem pracowniczym, który wynika z jego podporządkowania poleceniom pracodawcy dotyczącym pracy.

Zatrudnianie w godzinach nadliczbowych dopuszcza się w razie:

•    konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,

•    szczególnych potrzeb pracodawcy; ocena, że zachodzą szczególne potrzeby, należy do pracodawcy.

Ważne! Nie wolno zatrudniać w nadgodzinach pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których występują przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń lub natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia, kobiet w ciąży, pracowników opiekujących się dzieckiem do ukończenia 4 roku życia, pracowników młodocianych oraz pracowników niepełnosprawnych.

Pracą w godzinach nadliczbowych jest praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy, wynikający z obowiązującego pracownika systemu i rozkładu czasu pracy. W podstawowym czasie pracy zatrudnieniem w godzinach nadliczbowych jest praca ponad wymiar ustalony w rozkładzie czasu pracy, który nie może przekroczyć 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin na tydzień (jeśli zgodnie z rozkładem czasu pracy w ciągu dnia pracujemy 8 godzin, to dziewiąta godzina pracy liczy się jako nadliczbowa).

Jeżeli pracownik zostaje w pracy „po godzinach” uznaje się, że pracodawca w dorozumiany sposób wyraża zgodę na pracę w godzinach nadliczbowych, jeżeli wie, że pracownik wykonuje taką pracę. W razie sporu o wypłatę wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych nie może bronić się tym, że nie wydawał pracownikowi polecenia pracy w godzinach nadliczbowych.

Liczba godzin nadliczbowych w ciągu roku nie powinna przekraczać 150.

Pracownik zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy powinien mieć w umowie o pracę ustaloną dopuszczalną liczbę godzin pracy ponad określony w umowie wymiar czasu pracy, których przekroczenie będzie uprawniało go do roszczenia o wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych.

\

Ważne! Zatrudnianie pracowników poza normalnym czasem pracy na podstawie umów cywilnoprawnych przy pracach tego samego rodzaju, co objętych stosunkiem pracy, stanowi obejście przepisów o czasie pracy w godzinach nadliczbowych oraz przepisów dotyczących składek na ubezpieczenie społeczne.

2.3. Rekompensata za pracę w godzinach nadliczbowych

Za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości:

•    100 % wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w nocy, w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,

•    50 % wynagrodzenia - za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdej innej sytuacji.

Wynagrodzenie stanowiące podstawę obliczania dodatku za nadgodziny obejmuje wynagrodzenie pracownika wynikające z jego osobistego zaszeregowania określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60 % wynagrodzenia.

Ważne! W zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych pracodawca, na pisemny wniosek pracownika, może udzielić mu w tym samym wymiarze czas wolny ocl pracy. Udzielenie czasu wolnego w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych może nastąpić także bez wniosku pracownika. W takim przypadku pracodawca udziela czasu wolnego od pracy najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego w wymiarze o połowę wyższym, niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych (tj. za każdą przepracowaną nadliczbowo godzinę - 1,5 godziny czasu wolnego)._

Jeśli pracownik odebrał za pracę nadliczbową czas wolny, nie przysługuje mu już dodatkowe wynagrodzenie.

35