r
rycznych i wilgoci gruntowej. Dlatego transport cementu koleją odbywa się w wagonach krytych. Przy wyładunku z wagonów należy uważać, aby cement nie składować na ziemi, lecz bezpośrednio układać na samochody lub furmanki. Podczas deszczu cementu nie wolno przewozić, a przy dalszym transporcie powinien być zabezpieczony od zamoknięcia przez przekrycie go słomą i płachtami. Po przywiezieniu na plac budowy lub wytwórni cement powinien być bezpośrednio z furmanki lub samochodu dostarczony do magazynu. Pomieszczenie przeznaczone na skład cementu powinno być zabezpieczone ze wszystkich stron od wilgoci i opadów atmosferycznych. Worki z cementem układa się w magazynie na suchej podłodze drewnianej lub deskach ułożonych na odpowiednich podkładach, lub na warstwie słomy o grubości 20—30 cm. Układa się je na płask jeden na drugim (najwyżej 10 worków, aby uniknąć ich pękania i zbrylania się cementu). Worków nie należy opierać o ściany magazynu, aby otaczające powietrze miało wolny dostęp do poszczególnych stosów. Do produkcji należy brać cement najdłużej leżący w magazynie. Cement nie powinien być magazynowany dłużej niż trzy miesiące, gdyż przez dłuższe magazynowanie traci na wartości. Szczególnie nie należy przechowywać go przez zimę do wiosny (narażony na zwietrzenie). Zwietrzały cement nie jest już pełnowartościowym materiałem, traci bowiem około 20% swojej zdolności wiążącej. Taki cement poznajemy po grudkach. Należy je usunąć przez odsianie przy użyciu możliwie gęstego sita.
3. Kruszywo i wypełniacze
Tworzywa cementowo-gliniane mają zastosowanie przy przygotowaniu zapraw murarskich, tynkarskich i izolacyjnych, a ponadto do produkcji elementów budowlanych. Zarówno w jednym, jak i w drugim wypadku jako kruszywa używa się piasku. Przy produkcji cegieł, bloków, pustaków itp., które mają być użyte do wykonania fundamentów, jako kruszywa używa się piasku, żwiru lub tłucznia kamiennego. Kruszywa te zali-
czarny do kruszyw „zimnych” i stosuje się je do tych elementów, od których jest wymagana duża wytrzymałość na ściskanie, a przewodność cieplna nie odgrywa istotnej roli. Wyroby te mają znaczny ciężar objętościowy, duży współczynnik przewodności cieplnej, są mniej nasiąkli we i mrozoodporne. Do elementów budowlanych przeznaczonych do wykonywania ścian zewnętrznych budynku używane są kruszywa lekkie, lecz dostatecznie mocne, jak np. grys ceglany lub żużel paleniskowy. W wypadku braku tych kruszyw można użyć jako kruszywa piasku z dodatkiem wypełniacza organicznego, jak sieczki ze słomy zbożowej, słomy rzepakowej, grochowin itp. lub wypełniaczy odpadkowych, np. trocin, wiórów. Przy użyciu wypełniaczy organicznych otrzymujemy elementy budowlane nadające się do murów zewnętrznych i wewnętrznych konstrukcyjnych, budynków parterowych mieszkalnych i gospodarskich na wsi, w których naprężenia w marach są bardzo małe i wytrzymałość użytego materiału nie odgrywa decydującej roli. Ponadto przy użyciu tych wypełniaczy można produkować elementy ścienne do ścianek działowych w postaci cegieł i płyt, jak również płyty do izolacji termicznej stropów nad piwnicami, stropów poddaszy i stropodachów.
*
Piasek
Do zapraw i wyrobów z tworzyw cementowo-glinianych używa 'się piasku rzecznego lub kopalnianego. Piasek powinien być możliwie czysty bez szkodliwych domieszek organicznych i mineralnych, obniżających wytrzymałość elementów budowlanych wyprodukowanych z tych tworzyw. Najlepszy jest piasek rzeczny, ponieważ jest czysty i zawiera mało zanieczyszczeń mineralnych. W piaskach kopalnianych bardzo często spotyka się domieszki gliny. Jeśli glina znajduje się w niewielkich ilościach, nie oblepia ziarn piasku i jest wtedy mniej szkodliwa. Pożądany jest piasek ostroziarnisty o różnej wielkości ziarn. W wypadku gdy piasek pomieszany jest ze żwirem, to do produkcji elementów budowlanych cienkościennych należy go przesiać, a ziarna większe od 4 mm należy odrzucić
15