76492 skanowanie0042

Plnk K., The Triumviri Monę tales and the Structure of the Coinage of the Roman Republic w serii American Numismatic Society, Numismatic Studies, t. 7, New York 1952, ss. 78 Sydenham E. A., Aes Grane. A Study of the Cast Coinages of Romę and Central Italy, London 1926, ss. 145] Thomsen R., Early Roman Coinage. A Study of the Chronology, t. I-III, Copenhagen 1957-1961, ss. 2511 391, 302 — monumentalne, poświęcone chronologii wczesnego menniciwa republikańskiego opracol wanie, które wniosło bardzo daleko idące zmiany w stosunku do uprzednio przyjmowanej datacjrj nowsze badania uściśliły niektóre tezy głoszone przez Thomsena, utrzymując w zasadzie ich generalna wymowę

Willers H., Geschichte der romischenKupferpragung nom Bundesgenossenkrieg bis auf Kaiser Claudius, nebst einleitendem Dberblick iiber die Entwicklung des antiken Miinzwesens, Leipzig-Berlin 1908, ss. 228 -Ęft szczegółowe opracowanie mennictwa brązowego przełomu republiki i cesarstwa, obecnie już w znaczonym stopniu przestarzałe

C. Epoka cesarstwa

1. Korpusy monet

Banti A., Simonetti L., Corpus Nummorum Romanorum t. I-XVI, Firenze 1972-1978 — dotychczas wydar^B tomy obejmują mennictwo imperatorskie schyłku republiki oraz czasy od Augusta do Nerona; pracaH o niewielkich ambicjach naukowych, cenna jest jedatdc bardzo rozbudowana strona ilustracyjn^H w każdym tomie reprodukcje ok. 1000 monet (w skrócie CNR)

Cohen H., Description historigue des monnaies frappees sous fEmpire Romain, t. I-VIII,Paris 1880-1892,vj§ przcdr. Leipzig 1930 oraz Graz 1955 — jedyny dotychczas całościowy korpus monet cesarstwa rzym^B skicgo, już jednak wyraźnie przestarzały z punktu widzenia metody opracowania oraz kompletnoś^H zawartego materiału (Coh.)

lilii P. V., Kent J. P. C., Carson R. A. G., Late Roman Bronze Coinage, A. D. 324-498, London 1965,fl wyd. 2 rozszerzone, London 1972 — najlepsze opracowanie katalogowe późnorzymskiego mennictwa ' brązowego, choć już obecnie wymaga pewnych uzupełnień (LRBQ Mattlngly H., Sydenham E. A., Sutherland C. H. V., Webb P. H., Pearce J. W. E., Bruun P. M., The Roman^k Imperial'Coinage, t. I-VII, IX, London 1923-1967, przedr. London 1968-1973 — najbardziej komp-9 letne i podstawowe opracowanie mennictwa epoki cesarstwa, choć tomy I-V oraz IX wymagają już I pewnych uzupełnień; w przygotowaniu t. VIII (lata 337-364) oraz X (395-476) (RIC)

2. Katalogi kolekcji

Glttrd J.-B,, Catalogue des monnaies de TEmpire Romain de la Bibliotheąue Nationale, Paris, 1.1, Paris 1976, as. 258 — opracowanie mennictwa Augusta

CJÓbl K., Dick R, Thesaurus Nummorum Romanorum et Byzantinorum, 1.1, Wien 1975 — zapoczątkowana ostatnio seria wydawnicza, mąjąca objąć opracowania wielu kolekcji państwowych i prywatnycM z Austrii, a być może i innych krajów (w skrócie TNRB)

Muttingly 1 (., Carson R. A. G., Coins of the Roman Empire in the British Museum, t. I-VI, London 1923--1962 (przcdr. London 1965-1976) — katalog największej chyba w świecie kolekcji pieniądz® rzymskiego, powszechnie wykorzystywany w publikacjach szczegółowych do określania monet, opatrzony wyczerpującym komentarzem naukowym (w wypadku początkowych tomów nieco już przestarzałym), doprowadzony niestety tylko do 238 r. (BMCRE)

Mii/./.inl (1., Moneto imperlali romanc, 1.1-V, Milano 1957 — obejmuje całą epokę cesarstwa, zawiera bardzo bogaty materiał Ilustracyjny

Robertson A. S., Roman Imperial Coins In the Hunter Coln Cabinot, Uninersity of Glasgow, t. I-III, London-■Cllasgow-Now York 1962-1977 — do czasów Emiliami włącznio (HCC)

Niilherlnnd C. II. V,, ICruny C. M,, Cataloguo of Coins of the Roman Empire In the Asltmolean Museum, t, I: August!tx, Osldrd 1973 - /nwiorn reprodukcję wszystkich skatalogowanych monet togo panowaniu (1507 cg/,), uwzględniając także etnląjc nutonomlc/iie z. napisami greckimi

3.    Opracowania ogólne o charakterze podręcznikowym

Bernhart M., Handbuch zur Miinzkunde der romischen Kaiserzeit, Halle 1926 (przedr. pod tytułem Die Milnzen der romischen Kaiserzeit, 2t., Miinchen 1956, ss. 790) — wciąż użytecźhe, choć nieco już przestarzałe opracowanie

—•—Miinzkunde der romischen Kaiserzeit, t. I: Bibliographischer Wegweiser, Genf 1922, ss. 192 Elmer G., Verzeichnis der rdmischen Reichspragungen non Augustus bis Anastasius, Wien 1933, ss. 30 (przcdr. Graz 1956) — tabelaryczne zestawienie rodzajów emisji (kruszec, nominał) dla każdego panowania, opatrzone krótkim, lecz treściwym komentarzem; w pewnych punktach przestarzałe (zwłaszcza w kwestii systemów monetarnych późnego cesarstwa).

Gobl R., Einfuhrung in die Miinzkunde der rdmischen Kaiserzeit, Wien 1960, ss. 72 Picozzi V., La monetazione imperiale romana, Roma 1966, ss. 152 — zestawienie rodzajów emisji monetarnych dla poszczególnych panowań; we wstępnej partii dość szczegółowe omówienie ewolucji systemu monetarnego cesarstwa i dokonywanych w tej dziedzinie reform, zestawienie mennic imperialnych i charakterystyka działalności każdej z nich (MIR) “

4.    Omówienie stanu badań

Callu J.-P., Approches numismatiąues de Thistoire du 3^e siecle (238-311) w serii Aufstieg und Niedergang, t. II2, s. 594-613

Crawford M., Finance, Coinage and Money from the Senerans to Constantine w serii Aufstieg und Nieder-. gang, t. II 2, s. 560-593

Giard J.-B., UEmpire Romain d'Augustę a 284 apris J. C. [w:] A Surney of Numismatic Research 1966-1971, 1.1: Ancient Numismatics, New York 1973, s. 303-336 —bardzo obfita bibliografia prac za podane lata Kent J. P. C., The Later Roman Empire, A. D. 284-491 [w:]^ Surney óf Numismatic Research 1966-1971, t. I: Ancient Numismatics, New York 1973, s. 337-357 (również obfita bibliografia)

5.    Opracowania monograficzne

a. System monetarny, mennictwo poszczególnych okresów, problemy ogólne

Alfóldi A., Studien zur Geschichte der Weltkrise des 3. Jahrhunderts n. Chr., Darmstadt 1967, ss. 460 — zbiór artykułów poświęconych naennictwu HI w.

Alfóldi M. R., Die constantinische Goldpragung. Untersuchungen zu ihrer Bedeutung fur Kaiserpolitik und Hofkunst, Mainz 1963, ss. 236

Baldus H. R., Uranius Antoninus. Miinzpragung und Geschichte, Bonn 1971, ss. 324 — szczegółowa monografia mennictwa tego uzurpatora, opatrzona bardzo rozbudowanym materiałem ilustracyjnym Bastien P., Le momayage de Magnence, Wetteren 1964, ss. 236 --, Le_ monnayage de bronze de Postume, Wetteren 1967, ss. 254

Bolin S., State and Currency in the Roman Empire to 300 A. D., Stockholm 1958, ss. 357 — omówienie polityki emisyjnej i struktury obiegu monetarnego, głównie jednak w I i Hw.; zastosowano lulul metody interpretacji materiału źródłowego wywołały ostrą polemikę (w skrócie SCRE)

Bruck G., Die spatromische Kupferpragung, Graz 1961; ss. 101 — przydatne przy określaniu źle zuchowa-nych monet brązowych

Callu J.-P., La politiąue monetaire des empereurs romains de 238 a 311, Paris 1969, ss. 547 — omówienie systemu monetarnego i jego reform, struktury obiegu pieniężnego i zachodzącej w nim ewolucji w okresie kryzysu HI w.; bardzo bogate zestawienie materiału źródłowego w zakresie metrologii pieniądzu i znalezisk monetarnych, szczególnie zawartości skarbów; nowe propozycje metodrinterpretacji materiału numizmatycznego czasów antyku

1 - rankę P. R., Hirmer R., ROmische Kaiscrportrfits im Miłnzbild, Mtlnchen 1961, ss. 55 — wydawnictwo o charakterze albumowym

Fucha O., Architekturdarsttlliingen uuj lihnltehtn Mllntrn, Berlin 1969, ss. 138 (inocchi F., I tipi moMtari dl Ronin tinjwitrtlr, Miliom 1907, nn> 75

(JObl Ri, Regnllunus und Ihynnitllo, IhihmurtiMton Mihinn, h’,\tr, l'plurupldsvht>s, Wlon 1970, aa, 51