79888 skanuj0020 4

Rozdział 2

Prognozowanie a planowanie

POLITYKI ZAGRANICZNEJ PAŃSTWA ORAZ MIĘDZYNARODOWYCH STOSUNKÓW POLITYCZNYCH I GOSPODARCZYCH

To, co byia. jest tym. co bętbie. a to. co stę Mato. jest tym. co znansit się slunie: włęe nic zgoła no-*tgo nie ma /v*/ słońcem. Jcih jest coi. o czym by się rzekło: „ Patrz, to coś nowego * - to już było h czasach, które były przed mmt.

Koh 1.9-10

Sie uoszczclc się zbytnio t> jutro, bo Jutrzejszy <ć.v w sam o siebie troszczyć się będzie. Dosyć ma dzień swojej biedy.

Ml 6:34

niemy. Juki Jest rynek akcji. Jednego dnia jest spokojnie, kolejnego dniu idzie u górę, by następnie spaść. Sie dzieje się tam mc. co jest związane z rzeczywistością,

MiguoI A. F. Otdor.cz. gubernator banku centralnego Hiszpanii („Rzeczpospolita" z 23.04.2007. s. BI)

Prognozowanie jest najczęściej pierwszym krokiem w procesie podejmowania decyzji. Chodzi o poznanie przyszłych warunków działania. Jakość prognoz zależy od poziomu merytorycznego, metodycznego i organizacyjnego procesu prognozowania, ale też od wielkości wpływu danego podmiotu na prognozowane zjawiska - ponieważ jednak wpływ decydentów na otoczenie międzynarodowe raczej nic jest duży (nawet w wypadku wielkich mocarstw), rola, jaką ma do odegrania prognozowanie, jest znaczna.

Prognozowanie i planowanie w sferze stosunków międzynarodowych wiąże się / ich postrzeganiem przez polityków i ich doradców. Podejmowanie decyzji jest przede wuystkim proc asem umysłowym (poznawczymi an»*H tonalnym)

2.1.    Prognozowani* a podejmowanie decyzji w polityce zagranicznej

2.1.1.    Uwagi wstępne

Polityka zagraniczna państwa jest postacią ludzkiego działania, które dzieli *ię na c/ęść przygotowawczą (planistyczną, koncepcyjną, decyzyjną) i wykonawczą (realizacyjną). Główną treścią polityki zagranicznej są działania regulacyjne w systemie międzynarodowym, ukierunkowane na przetrwanie i rozwój państwa oraz społeczeństwa. Każde działanie ludzkie skierowane jest ku przyszłości. dlatego działający podmiot stara się poznać przyszłe warunki swojego działania - a więc prognozować, czyli przewidywać możliwości realizacji wytkniętych celów w przyszłości. Można powiedzieć, że na początku każdej decyzji jest prognoza, a przynajmniej jakieś założenie o charakterze prognostycznym. Niezależnie od konkretnych rozw iązań systemowych, w każdym rozwiniętym państwie polityka zagraniczna jest społecznym procesem podejmowania decyzji. Zakres tego uspołecznienia jest oczywiście wysoce zróżnicowany - niewątpliwie mniejszy w systemach autorytarnych niż w systemach demokratycznych. Ma to wpływ na końcową efektywność podejmowanych decyzji, nic zawsze z korzyścią dla systemów demokratycznych. W węższym znaczeniu decyzje w polityce zagranicznej podejmuje wyspecjalizowany organ państwowy (parlament, rząd, prezydent).

Na proces prognozowania i planowania w polityce zagranicznej wpływ*-jil czynniki subiektywne i obiektywne. Do pierwszych nnlcży zaliczyć przede wszystkim postrzeganie stosunków' międzynarodowych zależne od zdolności umysłowych decydentów- i od opracowywanych prognoz i analiz, do drugich międzynarodowy układ sil i interesów, położenie geopolityczne, organizacje międzynarodowe, sojusze itp.

Jeśli polityka zagraniczna państwa jest przede wszystkim procesem podejmowaniu decyzji, oznacza to jednocześnie, że jest procesem przetwarzania informacji. Ten ostatni proces można rozpatrywać wicloaspeklow'0 - zarówno z punklu widzenia informacji dostarczanych przez poszczególne dyscypliny zajmujące się Judzkim działaniem, jak i z punklu widzenia poszczególnych szkól i kierunków w ramach danych dyscyplin. Do najważniejszych aspeklów procesu podejmowania decyzji politycznych można zaliczyć aspekty psychologiczne (wiedza decydenta, percepcja świata, uprzedzenia, lęki), socjologiczne (myślenie grupowo, konflikty), orgamzacyjno-biurokratyczne (struktury organizacyjne, hierarchia, kompetencje, komunikacja), ekonomiczne (koszt i efekt podejmowanych działań), moralne (dopuszczalność lub niedopuszczalność pewnych rozwiązań).

Podejmowanie decyzji w polityce zagranicznej odbywa się pod ciśnieniem czynników zewnętrznych i wewnętrznych. O skuteczności sterowania się systemu w otoczeniu decydują, mówiąc językiem Eugeniusza Sluckiego, dwa główne czynniki: pole swobody¹ dyryirólunt systemu. Niewątpliwie pole swobody

_