80378 metody pracy z grupą w poradnictwie zawodowym stronav 77

^w zespole. Zjawisko wyższej efektywności sieci .scentralizowanych dotyczy jednak tylko zadań prostych.

Gdy dochodzi do przeciążenia t zadanie jest złożone, wówczas bardzie efektywne staja się sieci zdecentralizowane, (akie. jak koło lub lak zwane sieci wielokanałowe.

Prowadzący grupy i ich członkowie powinni być świadomi różnych wymiarów strukturalnych grupy, w której prace są zaangażowani. Gdy w grupie występują niezrównoważone role lub struktura komunikacji nie jest dostosowana do rodzaju zadania, może to tworzyć problemy.

Komunikacja w grupie może odbywać się na trzech poziomach (Baker, 1997). Pierwszy /. nich dotyczy faktów i jest podstawa budowania informacji zwrotnej. Z poziomu faktów opisujemy to, co widzimy, słyszymy, ale także to. co czujemy. Uczestnicy maja zwykle trudności w stosowaniu tego rodzaju komunikacji. Ciągłe posługiwanie się samymi faktami jest bezbarwne a relacja staje się mało plastyczna, chociaż trudno jej cokolwiek zarzucić. Fakty jednak pozwalaj;) nam na unikanie ocen i „w całości" docierają do odbiorcy.

Kolejny poziom komunikacji to interpretacja, l aką formę kontaktu stosujemy najczęściej. Jest ona charakterystyczna dla komunikacji rodzic-dziecko. uczeń-nauczycicl. szef-pracownik. ale często występuje również w innych relacjach. Taki sposób porozumiewania się zawiera silną ocenę drugiej osoby, pomija fakty, od razu je interpretując. Powoduje różne nastawienia emocjonalne pomiędzy nadawcą i odbiorcą, wywołuje zakłócenia w rozumieniu intencji. Partnerzy komunikacji nakładają bowiem na usłyszane treści swoje własne interpretacje. Przykładem takiego poziomu komunikacji niech będą wypowiedzi: „Widzę rzeczy porozrzucane w przedpokoju" (fakt). Jesteś leniem i nigdy nic sprzątasz" (interpretacja i ocena).

Baulzo atrakcyjną dla nadawcy i odbiorcy formą komunikacji może stać się porozumiewanie się na poziomie metafor. Chociaż w relacji takiej nic ma pewności, czy metafory są odbierane przez partnera komunikacji zgodnie z intencją nadawcy (ludzie różnią się pod względem języka metafor i wrażliwości na symbol), to kontakt obu osób staje się przyjemny. Partnerzy są zaciekawieni, bardziej zaangażowani w relację. Komunikacja ma wtedy charakter pośredni, można w sposób delikatny i subtelny poruszać nawet trudne tematy. Trzeba jednak pamiętać, że u osób mało wrażliwych na metaforę lub nicrozurnicjących nawet intuicyjnie jej znaczenia, taki sposób komunikacji może wzbudzać obawę przed kontaktem, niejasność w relacji, wywoływać napięcie i niepokój.

Komunikacja interpersonalna w warunkach naturalnych odbywa się na wszystkich poziomach i trudno uznać, że któryś z nich jest ważniejszy. Pracując /. grupą można stosować odpowiednie sposoby komunikacji w zależności od sytuacji, problemu, trudności czy impasu, w jakim znalazła sic grupa.

Jeśli chcesz, by Twoja komunikacja z uczestnikami szkolenia była efektywna, spróbuj wykorzystywać w pracy następujące sposoby budujące relację i pozwalające na minimalizowanie trudności (Rosenberg. 2003):

•    korzystaj w pracy z narzędzi skutecznej komunikacji.

•    pamiętaj o efekcie pierwszego wrażenia.

•    ucz grupę stylu ..komunikacji bez przemocy," opaiiej na spostrzeganiu sytuacji i formułowaniu spostrzeżeń (fakty), wyrażaniu uczuć, sygnalizowaniu oczekiwań i potrzeb.

•    zachowuj spójność pomiędzy komunikatem werbalnym a niewerbalnym.

•    obserwuj komunikaty niewerbalne w grupie i wykorzystuj je do swoich interwencji, ale po uprzednim sprawdzeniu, czy właściwie je rozumiesz.

•    postaraj się unikać barier w komunikacji.

•    używaj dystansu j przestrzeni w komunikacji do radzenia sobie z (rudnymi sytuacjami w grupie,

•    spróbuj używać precyzyjnych i jasnych komunikatów.

•    postaraj się sprawdzać, dlaczego masz poczucie, że inni Cię nic słuchają.

•    sprawdzaj, czemu służy zadawanie pytań w Twojej grupie i jak Ty reagujesz lin pytania uczestników.

•    unikaj oceniania i przez cały cykl zajęć staraj się uczyć uczestników budowania konstruktywnej informacji zwrotnej.

•    unikaj uogólnień i gencralizacji sądów, odnoś sic do faktów, które można było zaobserwować przy realizacji ćwiczeń,

•    używaj metafor, anegdot, symboli, jeśli Twoja grupa znalazła się w impasie lub jest to zgodne /. Twoim stylem komunikacji (stworzysz wtedy wyjątkową atmosferę w grupie).

Narzędzia skutecznej komunikacji w pracy z grupą

Aktywne słuchanie

Umiejętność aktywnego słuchania wymieniana jest jako |H>ds(awowa kompetencja osób prowadzących grupy. Najważniejsze jest nauczenie się. jak jroświęcać uwagę osobom, z którymi się komunikujemy, przy c/yni oznacza (o coś więcej niż

77