86135 Rozdział 9 strona#0 231

230 Zbiór zadań z mikroekonomii

■ inwestycyjnego (wyrażonej przez cenę jego nabycia lub koszt wytworzenia) otrzymuje się stopę amortyzacji kapitału, wykorzystywaną w kalkulacji ceny jego usług oraz cen dóbr i usług wytwarzanych przy jego użyciu.

Inwestycje brutto to całkowite rozmiary dokonywanych w gospodarce nakładów inwestycyjnych, czyli obejmujących zarówno produkcję nowego, jak i modernizację posiadanego już zasobu kapitału.

Inwestycje netto stanowią różnicę pomiędzy rozmiarami inwestycji brutto a wielkością zużycia (amortyzacji) dotychczas posiadanego zasobu dóbr inwestycyjnych. Dodatnia wielkość tak ustalonych inwestycji netto oznacza przyrost zasobu dóbr inwestycyjnych w gospodarce, ujemna zaś - zmniejszenie się ich istniejącego zasobu.

Wymagana stawka wynagrodzenia kapitału to minimalna oczekiwana przez właściciela kapitału kwota dochodu z tytułu produkcyjnego udostępnienia dobra inwestycyjnego, pozwalająca pokryć mu wszystkie koszty ekonomiczne związane z jego posiadaniem. Wysokość tych kosztów uzależniona jest od ceny zakupu dobra inwestycyjnego (lub wielkości nakładów poniesionych na jego wytworzenie) oraz rynkowej stopy procentowej, będącej uniwersalnym miernikiem kosztów alternatywnych ponoszonych przez właściciela kapitału.

Cena zasobu czynnika wytwórczego to płatność o charakterze j ednorazowym, dokonywana zwykle w momencie zawierania aktu kupna-sprzedaży danego środka produkcji, któremu towarzyszy całkowite przeniesienie związanych z nim praw własności. Kształtowana jest przez oczekiwany w całym okresie funkcjonowania czynnika wytwórczego łączny strumień wartości jego usług produkcyjnych.

Cena usług czynnika wytwórczego jest płatnością o charakterze okresowym (dokonywaną np. miesięcznie, kwartalnie lub rocznie) za czasowe użyczenie określonego środka produkcji. Jej wysokość określa wartość usług produkcyjnych świadczonych przez czynnik wytwórczy w danym okresie.

Efekt substytucyjny zmiany cen czynników wytwórczych to zmiana proporcji wykorzystania w procesie produkcji czynników wytwórczych pod wpływem zmiany ceny jednego z nich (ceteris paribus). Jeżeli zmianie tej nie będzie towarzyszyła zmiana rozmiarów produkcji, co wyraża się wyłącznie ruchem po tej samej krzywej jednakowego produktu, to mówi się wówczas o jego występowaniu w tzw. czystej postaci (sytuacja taka możliwa jest tylko w przypadku doskonałej substytucyjności czynników wytwórczych).

Efekt podażowy (produkcyjny) zmiany cen czynników wytwórczych - określa go zmiana rozmiarów produkcji spowodowana zmianą ceny jednego z czynników wytwórczych używanych w procesie produkcji (ceteris parihus). W czystej postaci występuje on tylko wówczas, gdy pomimo zmiany rozmiarów produkcji nie nastąpiła zmiana proporcji wykorzystania czynników wytwórczych (sytuacja taka możliwa jest wyłącznie w przypadku doskonalej komplementarności czynników wytwórczych).

Dochód transferowy czynnika wytwórczego to minimalny poziom wymaganej stawki wynagrodzenia za usługi czynnika wytwórczego, potrzebny do tego, aby skłonić jego właściciela do określonej alokacji usług tego czynnika. Jego wysokość określa poziom kosztu alternatywnego danego środka produkcji.

Renta ekonomiczna - dochód uzyskiwany przez właściciela czynnika wytwórczego z tytułu jego produkcyjnego wykorzystania, który przekracza koszt alternatywny tego środka produkcji.

Czysta renta ekonomiczna - renta ekonomiczna generowana przez czynnik wytwórczy, mający tylko jedno zastosowanie, a więc którego koszt alternatywny j est zerowy.

Powszechna renta ekonomiczna (ąuasi renta) - renta ekonomiczna absorbowana przez właściciela czynnika wytwórczego o więcej niż jednym zastosowaniu, czyli którego koszt alternatywny jest większy od zera.

Pogoń za rentą - działania podmiotów gospodarczych zmierzające do monopolizacji rynku określonego czynnika wytwórczego celem uzyskania możliwości kształtowania poziomu opłaty za jego produkcyjne udostępnienie. Zachętę do tego typu działań stanowi nieelastyczny przebieg funkcji popytu na usługi danego czynnika wytwórczego, albowiem w takiej sytuacji ograniczenie jego podaży będzie prowadzić do zwiększenia absolutnych rozmiarów renty ekonomicznej generowanej przez ten czynnik.

Jedyny podatek - koncepcja podatkowa sformułowana przez Henry Georga w 1879 roku polegająca na opodatkowaniu generowanej przez grunty czystej renty ekonomicznej, z wyłączeniem dochodów czerpanych z poprawy jakości gruntów, a więc również dochodów uzyskiwanych dzięki zlokalizowanym na ich terenie nieruchomościom. Ponieważ - zgodnie z zamysłem autora tej koncepcji - wpływy z tytułu tego podatku wystarczyłyby na pokrycie wszystkich wydatków państwa, mógłby on zastąpić wszystkie inne istniejące formy opodatkowania.

Procent - cena kapitału pożyczkowego (dla dłużnika) i dochód za odłożoną konsumpcję (dla wierzyciela), odzwierciedlające produkcyjność kapitału.

Stopa procentowa - wynagrodzenie wyrażone w procentach od użyczonego kapitału finansowego.