83700 str155

&

Rys. 132. Związki wód podziemnych I rzecznych: a rzeka drenuje wody podziemne, b rzeka zasila wody podziemne, c rzeka na jednym brzegu drenuje wody podziemne, a na drugim zasila je

o.

c

7T

C

S> Hydrologia ogólna - Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Zdzisław Mikulski - iLibrary Reader

otatnik " Si C:\Document... "' ^ 1028.O.S.T.“ ^,r^_Strl54-Paint ” f ItelixiLibrary^' f Hydrologiaog...

W przyrodzie spotyka się niekiedy i takie przypadki, kiedy rzeki drenują i jednocześnie zasilają wody podziemne (rys. 132c). W zależności od wysokości stanów wody w rzece może być ona na przemian drenująca i zasilająca (np. w okresie wezbrań wiele rzek drenujących staje się rzekami infiltrującymi). Charakter rzeki może zmieniać się zarówno w czasie, jak i z biegiem rzeki. Rzeka w swoim biegu może np. przejść z drenującej w infiltrującą, jeżeli zwiększy się nagle szerokość doliny, rzeka przetnie wychodnie skał szczelinowych lub zwiększy się gwłatownie miąższość aluwiów.

W klimatach suchych, głównie w strefie podzwrotnikowej i we wnętrzach lądów strefy umiarkowanej, a więc tam. gdzie parowanie terenowe przeważa nad opadem, sytuacja kształtuje się inaczej. Bezpośrednie zasilanie wód podziemnych opadem atmosferycznym może być tylko chwilowe. Głównym źródłem zasilania wód podziemnych stają się rzeki allochtoniczne. Zwierciadło wód gruntowych w pobliżu tych rzek układa się również według równania krzywej depresji, lecz o kształcie odwróconym.

Mechanizm krążenia wody w strefie podziemnej, przyległej do misy jeziornej, podlega tym samym prawom hydrodynamicznym, które rządzą w dolinie rzecznej. Drenowanie poziomów wodonośnych przez jeziora jest jednak bardziej złożone. Zwykle z powodu sporej głębokości jezior proces ich zasilania przez wody podziemne może mieć znaczne rozmiary, gdyż uczestniczyć w nim mogą oprócz wód gruntowych także i inne głębsze poziomy wodonośne⁸ (rys. 133). W ten sposób w jeziorze wydostają się wody podziemne, które względem rzek są apotamiezne. Oprócz jezior drenujących poziomy wodonośne

^K O włączaniu do cyklu hydrologicznego przez jezioro głębszych poziomów wodonośnych decydują układy ciśnień, wytwarzających się w misie jeziornej i kontaktujących się z nią warstw wodonośnych.

I55

co

co

co

o

©

©

&