Finanse p stwa Wypych0 181

Ocena sytuacji majątkowej i finansowej przedsiębiorstwa

sze aspekty określane są popularnie mianem analizy pionowej bilansu: może być ona prowadzona w ujęciu statycznym i dynamicznym przy zastosowaniu wskaźników struktury i wskaźników dynamiki. Trzeci aspekt nazywany analizą poziomą bilansu uwzględnia współzależności między majątkiem i źródłami jego finansowania i odzwierciedla warunki równowagi ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstwa.

Z kolei w ocenie kondycji finansowej wykorzystywane są obok danych bilansowych także informacje z rachunku zysków i strat, jak również inne informacje z ewidencji księgowej. Kluczowym przedmiotem oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa jest jego zyskowność, a także zdolność do wywiązywania się z zobowiązań finansowych zarówno krótko-, jak i długoterminowych. Przedmiotem oceny jest ponadto sprawność i efektywność zarządzania przedsiębiorstwem. Poszczególne płaszczyzny opisywane są przy zastosowaniu różnorodnych wskaźników, podejmowane są także próby konstrukcji miar syntetycznych i modeli pozwalających na wielokryteriową ocenę kondycji finansowej.

Aspektów oceny sytuacji majątkowo-finansowej doszukiwać się można również w ocenie zdolności kredytowej czy szerzej rzecz ujmując zdolności płatniczej przedsiębiorstwa. Zdolność kredytową (płatniczą) posiadają bowiem przedsiębiorstwa, których efektywność gospodarowania oraz stan majątkowy zapewniają wypłacalność. Efektywność finansowa działalności gospodarczej powinna zapewnić prawidłową działalność eksploatacyjną, a stan majątkowy powinien reprezentować taki stopień płynności składników majątkowych, aby mogły być one w razie potrzeby zamienione na pieniądz. Ocena zdolności kredytowej stanowi jednak problem odrębny sam w sobie i będzie przedmiotem rozważań w następnym rozdziale. Podobnie rzecz ma się z oceną pozycji rynkowej przedsiębiorstwa, czy z oceną efektywności zamierzeń rozwojowych - w obu przypadkach wykorzystywane są informacje ze sprawozdań finansowych, jednak są to zagadnienia zasługujące na odrębne potraktowanie. W niniejszym rozdziale uwaga skupiona zostanie wyłącznie na ocenie sytuacji majątkowo-finansowej w oparciu o podstawowe sprawozdania finansowe jakimi są bilans i rachunek zysków i strat. W pierwszej kolejności przedmiotem rozważań będzie ocena struktury majątkowej i kapitałowej (analiza pionowa bilansu), następnie ocena relacji między strukturą majątkową i strukturą kapitałową (analiza pozioma bilansu) i jako ostatni wątek - analiza kondycji finansowej przedsiębiorstwa.

Rozważania teoretyczne zilustrowane będą przykładem liczbowym.

Wyjściowe dane liczbowe charakteryzujące sytuację finansową fikcyjnego przedsiębiorstwa ALFA przedstawiono w tablicach 5.1. (bilans) oraz 5.2. (rachunek zysków i strat) Wielkości zawarte w obu sprawozdaniach korespondują ze sobą. Uzupełnieniem tablic są następujące informacje dodatkowe:

1) Kapitał akcyjny przedsiębiorstwa obejmuje 100 tys. akcji o wartości nominalnej 400 zł za 1 akcję, w tym 20 tys. akcji uprzywilejowanych gwarantujących coroczną dywidendę w wysokości 25 % ich wartości nominalnej. Akcje uprzywilejowane nie są przedmiotem obrotu giełdowego a średnia cena rynkowa akcji zwykłej kształtuje się na poziomie 900 zł za 1 akcję. W roku poprzednim przedsiębiorstwo wypłaciło dywidendę za akcje zwykłe w wysokości połowy dywidendy za akcje uprzywilejowane tj. 50 zł na 1 akcję.

Tablica 5.1. Uproszczony bilans przedsiębiorstwa ALFA (w min zł)

AKTYWA	Stan	Stan	PASYWA	Stan	Stan
	na	na		na	na
	I.Ol	31.12		1.01	31.12
MAJĄTEK TRWAŁY	50.1	66.1	KAPITAŁY WŁASNE	63.7	81.3
- Wartości niematerialne i			- kapitał akcyjny	40.0	40,0
prawne	5.0	6.5	- kapitał zapasowy	12.4	15.8
- Rzeczowe składniki majątku			- kapitał z aktualizacji wyce-	2.3	3.5
trwałego	26.9	32.8	ny	9.0	4.0
- Finansowe składniki mająt-			- zysk nicpodziclony	-	18,0
ku	8.2	11,8	- zysk netto
trwałego (udziały w spółce)				2.5	3,2
- Należności długoterminowe	10,0	15.0	REZERWY
(udzielona pożyczka)				25,2	34.8
	66,4	80,4	KREDYTY BANKOWE	20.0	28.0
MAJĄTEK OBROTOWY	45,7	56.2	- długoterminowy	5.2	6.8
- Zapasy, w tym:	36.7	44.1	- krótkoterminowy
- materiały i surowce	9.0	12 1		27.9	29.0
- wyroby gotowe	ll.8	9.6	PŁATNOŚCI BIEŻĄCE
- Należności	8.9	14 6
- Środki pieniężne			ROZLICZENIA MIĘDZY-	1.8	2.5
			OKRESOWE BIERNE
ROZLICZENIA MIĘDZY-	4.6	4 3
OKRESOWE CZYNNE
Suma bilansowa	I2l.l	150.8	Suma bilansowa
				121.1	150.8

2) Oprocentowanie kredytu długoterminowego wynosi 15%, a kredytu krótkoterminowego 10 % w skali rocznej (odsetki naliczane są od średniej w danym roku wartości kredytu).