Image206

Szkoła Konstruktorów ■

Szkoła Konstruktorów ■

Fot. 1 Kryształy galeny

Mają unc wprawdzie oporność tylko 300£2, ale to i tak lepiej niż współczesne słuchawki, mające z reguły 2x3212.

Zachęcam do eksperymentów z głośnikami. Oczywiście głośnik 4- czy 8-omowy dołączony wprost w miejsce słuchawki nie da zadowalającego efektu. Ale dlaczego nic pocks-perymentować z transformatorami głośnikowymi?

Mogą to być „prawdziwe” transformatory głośnikowe, spotykane m.in. w tzw. „kołchoźnikach”. Ale pamiętajcie, że w takim niecodziennym i niewymagającym zastosowaniu, w roli transformatora głośnikowego może też pracować najzwyczajniejszy transformator sieciowy wystarczy jak najmniejszy, dwu-watowy, a jego przekładnia nic ma kluczowego znaczenia. Spróbujcie słuchawkę wysoko-omową(2kli) zastąpić głośnikiem z transformatorem.

Wprawdzie przy zastosowaniu transformatorów głośnikowych wystąpią pewne dodatkowe zjawiska, niemniej warto jc wypróbować i to niekoniecznie w najprostszym układzie z rysunku 1. Poszukajcie w Internecie i w innych źródłach schematów bardziej złożonych odbiorników detektorowych. Zawierają one strojony obwód rezonansowy. Zastosowanie obwodu rezonansowego w postaci cewki i kondensatora będzie miało kilka zalet. Otóż pozwoli uzyskać większy sygnał, dopasować oporności. Ponadto niewykluczone, że w najprostszych rozwiązaniach w słuchawce słychać będzie jednocześnie kilka stacji. Zastosowanie obwodu rezonansowego pozwoli dostroić się do wybranej stacji.

Choć sam nic jestem radiowcem, chciałbym uspokoić młodszych Czytelników: jeśli okropnie boicie się wszelkich cewek, a obwodów rezonansowych w szczególności, to przeprowadźcie eksperymenty tylko z najprostszym odbiornikiem wg rysunku I. Jeśli jednak wasze obawy dotyczące cewek nie są tak głębokie, przeprowadźcie eksperymenty. Przede wszystkim zachęcam do wykorzystania gotowych anten ferrytowych ze starych odbiorników. Tam przecież są i gotowe cewki, i kondensatory zmienne o odpowiedniej pojemności.

A kto nie ma zdemolowanego starego radia na części, niech spróbuje samodzielnie nawinąć cewkę na ferrytowym rdzeniu prętowym lub innym. Pojemności w' obwodzie rezonansowym na częstotliwości fal długich i średnich są rzędu kilkuset pikofaradów.

Warto poszukać schematów i wskazówek w Internecie. Przykład znajdziecie choćby w naszym Elportalu w jego gałęzi Elektronika analogowa:

hitp://ww\v. edw. com.pl/ea/lobk. html

Można i warto korzystać z opisanych w literaturze rozwiązań - z tym zadaniu nie trzeba „wyważać otwartych drzwi” i wymyślać nowych odbiorników detektorowych. Celem zadania jest przeprowadzenie praktycznych eksperymentów w różnych miejscach naszego pięknego kraju. Przy odpowiednio dużej liczbie uczestników udałoby się nam przy rozwiązaniu tego zadania stworzyć swego rodzaju mapę - co. gdzie i jakim sprzętem można odbierać w poszczególnych regionach. Dlatego cenne będą informacje także z krańców Polski, gdzie nie sposób już usłyszeć Programu I Polskiego Radia, a ewentualnie jakieś inne stacje. Proszę więc też o prace z opisem nieudanych prób i używanych rozwiązań układowych.

I jeszcze jedno...

A może komuś uda się wykonać prawdziwy detektor kryształkowy i zastosuje go w odbiorniku w miejsce diody germanowej? A może ktoś własnoręcznie wykona słuchawkę, wykorzystując metalową membranę z blachy i samodzielnie nawijając na silny magnes uzwojenie jak najcieńszym drutem? To byłoby istna rewelacja! Oczywiście będzie bardzo wysoko oceniona w punktacji naszej Szkoły.

Na koniec ważna uwaga dotycząca bezpieczeństwa: dłuuuuugic przewody pełniące rolę anteny podczas burzy mogą stać się przypadkowym... piorunochronem. Właściwie nie piorunochronem, tylko pioruno-anteną, ponieważ uderzenie pioruna w antenę, której koniec umieszczony będzie w mieszkaniu, może mieć katastrofalne, wręcz śmiertelne skutki. Dawniej w instalacjach antenowych stosowano specjalne duże. umieszczone na zewnątrz mieszkania przełączniki, które na czas burzy należało tak ustawić, żeby antena została dołączona do prawdziwego piorunochronu.

Dziś się tego nie robi, bo instalacje są inne, ale Wy pamiętajcie, żeby po przeprowadzeniu eksperymentów usunąć z mieszkania na zewnątrz koniec takiej niebezpiecznej pioru-no-anteny, albo jeszcze lepiej - zdemontować ją całkowicie.

Oczywiście demontujcie dopiero wtedy, gdy zademonstrujecie magiczne działanie odbiornika detektorowego rodzinie, znajomym. wszystkim kolegom, a zwłaszcza koleżankom ;-)

Zasadniczo zadanie to przeznaczone jest więc dla praktyków - serdecznie zachęcam do eksperymentów! Ale prace mogą też nadesłać „teoretycy”, którzy chcą zaistnieć także w przypadku tego zadania. Takie osoby mogą przysłać schematy znalezionych w różnych źródłach rozwiązań prostych odbiorników AM.

Dla uczestników tego zadania mam też dodatkową niespodziankę: fotografia 1 pokazuje kryształy galeny, która może zostać użyta do budowy najprawdziwszego detektora kryształkowego. Kryształy te zostały już dawno temu przysłane do Redakcji przez Lecha Leśniewskiego z Kobyłki.

Za pięć miesięcy, przy rozwiązaniu tego zadania, oprócz zwyczajowych nagród i upominków, wybrani uczestnicy otrzymają jako dodatkową nagrodę kawał<i tego minerału i przeprowadzą dalsze eksperymenty (które też mogą zostać zaprezentowane w EdW lub w Elportalu).

Jeśli ktoś z Czytelników już wcześniej zajmował się tematem tego zadania, niech podzieli się doświadczeniem! Zapraszam także doświadczonych radiowców starszego pokolenia do podzielenia się dośw iadczeniem (a może też do zaprezentowania swoich osiągnięć i zbiorów) - proszę o jakikolwiek kontakt: mailowy lub zwykłą pocztą.

Interesujące materiały chętnie zaprezentuję na łamach EdW oraz w naszym Elportalu. Nadsyłając ewentualny model, zawsze dołączajcie własnoręcznie podpisane oświadczenie, że projekt został samodzielnie opracowany przez podpisanego i żc nic byl dotychczas nigdzie publikowany.

Przypominam, żc termin nadsyłania rozwiązań głównego zadania Szkoły został przedłużony do 60 dni (2 miesięcy).

Elektronika dla Wszystkich Październik2005 33