img055 (37)

Uciskająca na miąższ wątroby krew powoduje zcieńczenie, a z czasem zanik beleczek wątrobowych. Zrąb siateczkowy wątroby nie ulega w tym okresie uszkodzeniu.

2.    Okres stwardnienia zastoinowego wątroby (induratio cyanotica hepatis) - przewlekła hipoksja (czasami anoksja) oraz słabe zaopatrzenie hepatocytów w składniki odżywcze powoduje zanik miąższu wątroby. Równoczesny wzrost ciśnienia hydrostatycznego oraz stymulujące działanie dwutlenku węgla krwi żylnej powoduje rozrost tkanki łącznej wokół naczyń wątroby. Środki zrazików wątrobowych są ciemnoczerwone (obumarłe hepatocyty, rozsunięte przez poszerzone sinusoidy), natomiast część obwodowa staje się barwy żółtobrunatnej (zwyrodnienie tłuszczowe hepatocytów). Taka dwubarwna wątroba określana jest mianem "wątroby muszkatołowej" (hepar moschatum), ze względu na podobieństwo do przekroju gałki muszkatołowej. Makroskopowo wątroba jest zbita, twarda - głównie poprzez wzrost ciśnienia hydrostatycznego krwi, w mniejszym stopniu w wyniku rozrostu tkanki łącznej, pod uciskiem krucha. W obrazie mikroskopowym widoczny jest zanik środkowych części zrazików, poszerzenie światła sinusoidów, a w hepatocytach mogą być widoczne żółtobrunatne ziarna barwnika lipofuscyny. W cytoplazmie hepatocytów obwodowych części zrazików spotyka się liczne puste przestrzenie po wypłukanym w czasie preparatyki histopatologicznej tłuszczu. Dookoła naczyń żylnych oraz w przestrzeniach między rozsuniętymi beleczkami wątroby widoczna jest rozrastająca się tkanka łączna.

3.    Okres zaniku pozastoinowego wątroby (atrophia post indurationem hepatis) - rozrastająca się tkanka łączna powoduje dalszy zanik hepatocytów. W końcowej fazie tkanka łączna bliznowaceje i obkurcza się (głównie dzięki miofibroblastom).

W obrazie sekcyjnym wątroba w tym okresie jest wyraźnie pomniejszona, twarda, stawia opór przy krojeniu i często ma budowę drobnoguzkową.

Stan ten określa się mianem tzw. marskości zastoinowej (    veno-

statica hepatis), względnie dla podkreślenia podłoża kardiologicznego zmian -tzw. marskością sercową wątroby (c. cardiaca hepatis). Wymienione wyżej nazwy mają dziś jedynie charakter historyczny, mimo że cytowane są w licznych podręcznikach, gdyż opisane zmiany nie odpowiadają patomorfologicznym wykładnikom prawdziwej marskości wątroby. Jedyną prawidłową fiazwą jest włóknienie wątroby (fibrosis hepatis).

56