img08201 djvu

i ^l.

VIII. ZAKOŃCZENIE

1, Samorzutność rozwojowa — darem wrodzonym dziecka

Na tej notatce z 21. I. 1945 r. kończą się nasze obserwacje o rozwoju rachunkowym Jacka.

W ciągu jednego roku i kilku miesięcy opanował Jacek materiał klasy pierwszej i częściowo materiał klasy drugiej. Dziecko szkolne dochodzi do opanowania tego materiału w tym samym prawie czasie. Różnica polega tu nie tyle na zewnętrznych wynikach materialnych, ile ha drodze, po jakiej zdążał umysł Jacka, a po jakiej prowadzi się zwykle szkolne dziecko. Droga Jacka —■ to droga naturalnego samorozwoju.

Obserwacje autorów niemieckich nie dają nam obrazu tak daleko posuniętego samorozwoju, gdyż wpływy szkoły przecinały im zazwyczaj wątek tych obserwacji.

Obserwacja Jacka może mieć tę wartość, że pozwala nam przypatrzyć się materiałowi klasy I i II nie w interpretacji szkolnej, ale od strony samorozwoju.

Na przykładzie Jacka widzimy wyraźnie, że ta samorzutność rozwojowa jest wrodzonym mu darem. Dr L. Jeleńska pisze na str. 85

m

Związłej psychologii ogólnej dla wychowawców: „Z charakterystycznych cech psychiki dziecka wymienić należy przede wszystkim samorzutność rozwoju. Dziecko jest w ciągłym stawaniu się, tak pod względem fizycznym, jak również psychicznym. Nawet dziecko nu kształcone będzie do pewnych lat rozwijało się samorzutnie, gdyż natura sama kieruje jego rozwojem, budząc w nim coraz nowe potrzeby, których psychicznym wyrazem są przejawiane zaintere-

6 Jacek liczy 81