Włókniak mięsakowy jest złośliwą postacią włókniaka, bogatą w fibroblasty i fibrocyty oraz włókna siateczkowe, ale ubogą we włókna kolagenowe. Ze względu na dużą liczbę małych komórek owalnych, wrzecionowatych lub różno-kształtnych nowotwór ten nazywano dawniej mięsakiem - odpowiednio drobno-, wielkoowalnokomórkowym, wrzecionowatokomórkowym lub różnokomórkowym (sarcoma micro- vel macroglobocellulare, fusocellulare et sarcoma polymorpho-cellulare).
Komórki mięsaka różnią się od prawidłowych, embrionalnych fibroblastów brakiem zdolności różnicowania się, tj. zatrzymują się na wczesnym z reguły etapie dojrzewania (ang. maturation arrest), nie produkują włókien łącznotkan-kowych, dzielą się za to bardzo szybko, często wykazując atypowe formy kario: kinetyczne.
Mięsaki rozwijają się z wszystkich rodzajów tkanki łącznej, ale najczęściej powstają z tkanki włóknistej. Spotyka się je w podskórzu, w tkance łącznej mię-dzymięśniowej, w powięziach, rozścięgnach więzadeł, w kościach, a rzadziej w błonach śluzowych i narządach wewnętrznych (węzły chłonne, śledziona, ner
ki). Mięsaki sąguzamijmiękkimi, na przekroju barwy białej, przypominają mięso rybie, często z ogniskami martwicy i wylewami krwi. Nowotwór rośnie szybko i naciekowo, ale stosunkowo późno daje przerzuty głównie drogą naczyń krwionośnych, zwłaszcza do płuc.
W obrazie mikroskopowym obserwuje się małe, wrzecionowate komórki, gęsto ułożone obok siebie, tworzące chaotyczne pasma, zawirowania lub wiązki, co miejscami przypomina szkielet ryby. Taki układ komórek powoduje, że mają one na przekroju różne kształty (koło, elipsa). Komórki mięsaka mają ubogą cytoplazmę i duże jądro o różnej zawartości chromatyny. Podścielisko jest skąpe i zbudowane z delikatnej siateczki włókien srebrochłonnych. Naczynia
krwionośne są nieliczne, cienkościenne, często rozszerzone i łatwo ulegają
.... " • -
pękaniu, co prowadzi do wylewów krwi wewnątrz guza nowotworowego.
Mięsaki o niskim stopniu zróżnicowania obfitują w komórki o znacznym polimorfizmie, tj. oprócz wrzecionowatych zawierają także komórki różnokształtne o wyraźnej kariotypii.
122