img096 (18)

96

2,5.2.5. Luneta geodesyjca, gej konstrukcja, działa ule 1 własności

Luneta geodezyjna, stosowana w instrumentach kąt omiernlcsycb, niwelacyjnych i w dalmierzach, jeat lunetą astronomiczną, w której oglądamy obrazy odwrócone obserwowanych przedmiotów. Składa się z dwóch systemów cpiycznychr obiektywu i okularu.

7 lunetach dawnego typu, Jeszcze spotykanych v instrumentach używanych w praktyce (rys. 107, 106, 101), obiektyw Ob i okular Ok są osadzone centrycznie w dwóch tubusach (rurach) R i®_s tak, że przez przesuwanie okularu nożna zmieniać odstęp obu systemów.

2ys. 108

T, części ckuierowej umieszczona jest siatka celownicza, czyli ogniskowa K (krzyż nitkowy, 3istka nitek lub kresek) przymocowana do płaskiego pierścienia, który zwykle może być przesuwany w poprzek lunety w dwóch prostopadłych do siebie kierunkach lub obracany o wały kąt dookoła osi luce ty.za pomocą czterech śrubek rektyfikacyjnych (rys. 101). Siatki ce -ławnicze są v?yt rewia no na płytkach szklących. Ea rysunku 112 podano spotykane rodzaje sianek celowniczych. a zależności od systemu okularu siatka celownicze umieszczona Jest pomiędzy soczewkami okularu (okular Hay-£vtnsa) lub por.2 soczewkami (okular Śtoasdcns). Okular wraz z siatką kresek osadzony w tuouslc £ „ nazywa się ty ciągiem siatkowym i może być. prsc suwany »•. tubusie d za pomocą śruby- zza rej krswolierą.

Okular HuygensG (rys. lOSa) składa się z dwóch soczewek płasko-wypuk-iych skróconych po.;ivrzchmioT$i kulistymi do obiektywu. Soczewka zws-ro kolektywem, osadzona Jest x tu buzie '.7_f. wyciągu siatkowego. Soczewka &■;, zwane soczewką oczną, umieszczona Jest w rurce tzw. wyciągu okularowego, który przesuwu się w tubusic wyciągu siatkowego, przez co można zmniejszyć lub zwiększyć od^-r.yp soczewki oczasj cu siatki celowniczej.

Okhju»r is. ras de na (rys, lOdb) składa się z dwóch sec ze wek płasko-wypuk-łych zwróconych powierzek ni;.mi i.cl:;;-;tymi dc siebie. Cćstęp soczewek jest £CHły. Znajdują się ono w rurce wyciąga okularowego, a rurkę tę można wkręcać i wykręcać w tabusie wyciągu siatkowego.

'a instrumentach nowszy oh typów i: żywa się obscc.it! okularów eyatemu Bsr.s-dena lub innych, ulepszonych, jak Kelnera, Steinheila, Eeasoldte i Zeissa. $ teodolitach górniczych ra tubusic lunety jest umieszczony znaczek cen-