Schorzenie wywołane inwazją przywr wątrobowych określamy ogólnie jako distomatosis hepatis. W Polsce największe znaczenie mają inwazje Fasciola hepatica i Dicrocoelium dendriticum występujące u bydła, owiec, kóz i dzikich przeżuwaczy.
Ze zjedzonych przez żywiciela ostatecznego metacerkarii Fasciola hepatica uwalniają się młode motylice wielkości 1-2 mm., które przebijają ścianę jelita, a następnie torebkę wątrobową, wędrują przez 6-8 tyg. przez miąższ wątroby i osiedlają się w przewodach żółciowych.
W ostrej fazie motylicy wędrujące przywry tworzą kręte tunele wypełnione krwią oraz uszkodzonymi komórkami miąższu wątrobowego do których wkrótce wnikają leukocyty - głównie eozynofile. Tunele otoczone są wąskim rąbkiem martwicy skrzepowej naciekanej przez liczne makrofagi i komórki olbrzymie uprzątające zniszczone tkanki. Wkrótce pojawia się tu tkanka ziarninowa bo-gata w limfocyty i eozynofile, która wypełnia ubytki miąższu ulegając stopniowo włóknieniu. Przy silnej inwazji ta fibroplazja może obejmować także^przestrze-nie wrotne, prowadząc do umiarkowanego włóknienia narządu. Makroskopowo
***"'*’*"' _«i:i|U|l—* '
wątroba usiana jest wybroczynami i korytarzami wielkości 2-3 mm, które w miarę upływu czasu naciekane przez eozynofile i stają się żółtawe. Obecność przywr w większych przewodach żółciowych prowadzi do cholangiohepatitis. Jest ono wywołane mechanicznym drażnieniem kolcami i przyssawkami, uwalnianiem toksycznych oraz drażniących wydzielin i wydalin, a także retencją żółci w wyniku zatkania przewodów z następowym namnożeniem flory bakteryjnej. U bydła obserwujemy gwałtowny odczyn z silnym ziarninowaniem ściany przewodu i okolicznych tkanek, prowadzącym do masywnego włóknienia, a nawet marskości wątroby (cirrhosis hepatis distomatosa). Makroskopowo przewody żółciowe szczególnie lewego płata są powiększone i wyglądająjak twarde, rozgałęzione powrozy. Ich zgrubiałe ściany ulegają często wapnieniu, a nieregularne światło wypełnia ciemnobrązowa, śluzowata lub zagęszczona treść z mo-tylicami, ich jajami i złuszczonymi komórkami nabłonka.