img007

Tabela 1. cd.

Lp.	Nazwa	Lokalizacja	Rok zalozrnlit
32	Zamojski UTW przy Towarzystwie Społeczno-Kulturalnym „Renesans”	Zamość	2002
33	Zielonogórski UTW	Zielona Góra	19112
34	UTW przy Żarskim Domu Kultury	Żary	199H

Źródło: Opracowano na podstawie: Działalność polskich uniwersytetów trzeciego wieku w roku akademii ł*Hh 2002/2003, red. A. Jopkiewicz, Kielce 2003; Działalność polskich uniwersytetów trzeciego wieku w roku oho demickim 1999/2000, red. A. Jopkiewicz, Warszawa 2000.

W latach 2000-2003 uruchomiono siedem nowych placówek, lecz jod nocześnie cztery zlikwidowano: w Gliwicach, we Wrocławiu, Bydgoszczy i w Gdańsku (po ponad dwudziestoletniej działalności). Obecnie sieć poi skich uniwersytetów trzeciego wieku obejmuje już wszystkie woje wód/ twa, ale nadal jest zbyt uboga, by sprostać narastającym oczekiwaniom społecznym. Grupa zainteresowanych uczestnictwem w różnorodnych formach pracy proponowanych przez placówki z każdym rokiem jest ino tylko liczniejsza, ale młodsza, lepiej wykształcona i zdolna do wyrażnnjjii artykułowania swych potrzeb społecznego współuczestnictwa. Poczucie praw obywatelskich coraz częściej przekłada się na świadomość, 1/ edukacja stanowi istotny warunek upodmiotowienia w społeczeńslwio wspólnotowym. Stąd też dalszy, intensywny rozwój placówek u po wszech niania oświaty dorosłych należy rekomendować kreatorom wszystkich lokalnych środowisk. To idea, o upowszechnianie której warto zabiegać, jako że stanowi sprawdzony na świecie sposób ograniczania i profilnkly ki marginalizacji społecznej przedstawicieli trzeciej generacji.

Zakres prowadzonych działań

Formy pracy i treść oferty programowej poszczególnych uniwersytelow różnicują się w zależności od wskazań środowiska, potrzeb indy w id tiul nych słuchaczy oraz możliwości kadrowych, lokalowych i finansowych placówek. Podstawową formą działalności są interdyscyplinarne wyk In dy oraz zróżnicowane tematycznie koła zainteresowań. Problematyka za jęć dostosowywana jest do potrzeb i oczekiwań słuchaczy, obejmujijr wszelkie możliwe dziedziny nauki i wiedzy praktycznej. Najczęściej występujące w ofercie programowej hasła tematyczne to: medycyna, pay chologia, socjologia, historia, historia sztuki, filozofia, gerontologia, na uki społeczne, polityka. Niektóre uniwersytety wprowadzają do progrn mów mniej znane zagadnienia, jak: mikrobiotyka, muzyka, architektuia (Warszawa), ekologia, religia (Białystok), farmakologia, astronomia (Bielsko-Biała), samorządność terytorialna, integracja europejska (Gorzów Wielkopolski), medycyna naturalna, językoznawstwo, etyka, historia filmu i teatru, genetyka (Kielce), archeologia, biologia (Kraków), poezja współczesna (Leszno), geografia świata (Lublin), teologia (Łódź), prawo, przyrodoznawstwo (Olsztyn), sławni ludzie, polityka socjalna, etnografia (Poznań), kultura, astrofizyka (Rzeszów), andragogika (Wrocław), rehabilitacja, poradnictwo geriatryczne (Świnoujście).

Działalność statutową często współfinansują szkoły wyższe, gwarantujące placówkom kadrę dydaktyczną i bazę lokalową, choć dzięki zaangażowaniu samych słuchaczy środki pozyskiwane są też od sponsorów, organizacji pozarządowych i samorządów lokalnych. Ze składek członkowskich słuchaczy pokrywane są koszty imprez okolicznościowych, wydatki związane z zakupem biletów na imprezy kulturalne, rekreacyjne, na wycieczki, a nierzadko i na wsparcie finansowe dla słuchaczy znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej.

Z uwagi na stale rosnące zainteresowanie społeczne wiele uniwersytetów poszerza swoją działalność poprzez tworzenie filii i klubów „Seniora” w okolicznych miastach. Na przykład w Lublinie, gdzie w 2003 r. liczba słuchaczy przekroczyła tysiąc osób, stworzono Lubelskie Centrum Aktywizacji Seniorów, obejmujące Punkt Informacyjny dla Seniorów, Zespół Doradców-Rzeczników Seniorów, Klub Profilaktyki Zdrowotnej Seniorów, Klub Aktywizacji Kulturalnej, Klub Animatorów CAS i Klub Wolontariuszy, a działalność statutową umiejscowiono (poza Lublinem) w pięciu filiach, w: Puławach, Chełmie, Tomaszowie Lubelskim, Kraśniku i Biłgoraju. Mokotowski UTW od lat prowadzi dla Polaków trzy filie zlokalizowane poza granicami kraju, w Grodnie, Brześciu i Lwowie.

Zakończenie

Uniwersytety trzeciego wieku są z pewnością najważniejszymi, ale nie jedynymi ośrodkami wsparcia społecznego i aktywizacji oświatowej ludzi w starszym wieku w Polsce. W wyniku coraz bardziej popularnych społecznych inicjatyw stale powstają nowe placówki kulturalne, kreacji artystycznej, nierzadko małe, wąskotematyczne, skupiające kilkunastu członków, zlokalizowane na terenie małych miast i wsi. To dobrze rokuje na przyszłość, jako że nawet najprężniej działające uniwersytety nie są w stanie sprostać rozległym oczekiwaniom najstarszych mieszkańców wszystkich środowisk. A ludzie w starszym wieku są w każdym skupisku ludzkim, zarówno w dużych miastach, w miasteczkach, jak i na wsiach. I jak wynika z prognoz demograficznych, w ciągu najbliższych 15—20 lat