Infiltracja- Wsiąkanie wody pochodzącej z opadów atmosferycznych, z cieków i zbiorników powierzchniowych oraz z kondensacji pary wodnej z powierzchni terenu do strefy aeracji, a następnie (po oddaniu części tych wód do atmosfery Ewapotranspiracja ) przesączanie do strefy saturacji .

Infiltracja efektywna- Część wód pochodzących z opadów atmosferycznych, która po pomniejszeniu objętości związanej ze spływem powierzchniowym ewapotranspiracją oraz procesem wiązania siłami molekularnymi z ziarnami gruntu w strefie aeracji przedostaje się do strefy saturacji i zasila wody podziemne

Klasa warunków infiltracji (w zależności od gruntów)

Warunki infiltracji	Grunt
I- bardzo dobre	Żwiry, piaski wodnolodowcowe, sandrowe, wydmowe, piaski rzeczne tarasów akumulacyjnych; wi-0,3 (30% opadów dociera)
II- dobre	Piaski, żwiry moreny czołowej, piaski glacjalne wi-0,25
III- średnie	Piaski i mułki tarasów zalewowych, dyluwia piaszczyste, piaski ilaste; wi-0,2
IV- złe	Gliny zwałowe, mułki, iły zastoiskowe, dyluwia gliniaste; wi- 0,05

Korzystanie z wód

1. Powszechne- wykorzystanie wód na potrzeby ludności i gospodarstw w sposób najmniej szkodliwy dla środowiska bez stosowania urządzeń specjalnych

2. Zwykłe- wynikającego z prawa własności gruntu, służą do zaspokojenia potrzeb bytowo-gospodarczych gospodarstw domowych i rolniczych: obejmuje pobór i zrzut ścieków z dopuszczalnym ładunkiem.

3. Specjalne- zachodzi w przypadku, gdy nie jest to użytkowanie powszechne i zwykłe. Wymaga uzyskania pozwoleń wodno prawnych. Np. przerzut wody między zlewniami, retencjonowanie, trwałe obniżenie zwierciadła wód dla potrzeb rolniczych lub przemysłowych

Bilans wodno-gospodarczy- specjalistyczne opracowanie analityczno-rachunkowe, wykonane dla określonego zdefiniowanego obszaru obejmującego ilościowe i jakościowe porównanie zasobów wód powierzchniowych i podziemnych z potrzebami użytkowników korzystających lub ubiegających się o korzystanie z tych zasobów, uwzględniając wymagania obiektów hydrotechnicznych oraz wymagań ochrony środowiska

Cele

• Ocena stanu użytkowania zasobów wodnych jednostki bilansowej

• Możliwość zaspokojenia potrzeb użytkownika

• Ograniczenie użytkowania dla minimalizacji skutków ubocznych

• Tworzenie podstaw do określenia warunków korzystania z wód i koncepcji zagospodarowania zasobów wodnych

Zanieczyszczenia wód podziemnych używanych do picia

• Geochemiczne- mineralne, zanieczyszczenia pierwotne, organiczne

• Antropogeniczne- zanieczyszczenia wtórne i pierwotne

Adsorpcja- polega na gromadzeniu się na powierzchni minerałów lub cząstek koloidalnych substancji rozpuszczonych w wodzie. Uzależnione jest od stężenia i energii cząsteczki adsorbentu, właściwości, rozdrobnienia adsorbentu oraz warunków środowiska (pH, Eh, temp, ciśnienia, mineralizacji)

Adsorpcja fizyczna-,przy której powierzchniowe wiązanie cząsteczki adsorbenta i adsorbatu odbywa się głównie przy pomocy sił międzycząsteczkowych van der Waalsa. Dominujący rodzaj adsorpcji w wodach podziemnych

Desorpcja- Podstawowy proces fizyko-chemiczny zachodzący w wodach podziemnych współdziałających z ośrodkiem skalnym i decydujący o chemizmie wód. Proces odwrotny do adsorpcji, polegający na odłączeniu od adsorbentów uprzednio zasorbowanych cząsteczek adsorbatów i wzbogacanie nimi krążących wód podziemnych

Wymiana jonowa- polega na równoczesnym desorbowaniu jednych jonów i adsorbowaniu drugich na ich miejsce. W wodach podziemnych wymianie jonowej ulegają głównie kationy

Wymiana jonowa zależy od: pH, potencjału redox, temp

TRANSPORT ZANIECZYSZCZEŃ

Transport zanieczyszczeń w strefie saturacji jest procesem fizycznym polegającym na adwekcyjnym ( konwekcyjnym) i dyspersyjno-dyfuzyjnym przenoszeniu masy w danym obszarze

Adwekcja- Transport znacznika lub zanieczyszczenia (masy, energii) poprzez proste unoszenie z płynącą wodą podziemną.

Przenoszenie adwekcyjne zanieczyszczenia w wodach podziemnych jest procesem fizycznym polegającym na zmianie stężeń zanieczyszczeń na skutek ich transportu przez płynący strumień filtracyjny, płynący zgodnie z przepływem. (Zanieczyszczenia płynna z tą samą prędkością, co woda)

Dyfuzja- Proces wyrównywania się stężeń składników w mieszaninie gazów lub cieczy w wyniku bezładnego ruchu cieplnego cząstek wywołany gradientem stężenia, temperatury, ciśnienia.

Przenoszenie dyfuzyjne określa się jako efektywny proces transportu względnego. Ruch zanieczyszczeń wywołany jest z obszaru o stężeniu większym do obszaru o stężeniu mniejszym. Zachodzi, gdy mamy gradient stężeń.

Dyspersja- Zespół efektów wynikających ze zjawisk fizycznych (zróżnicowanie prędkości w kanalikach porowych i w poszczególnych punktach przestrzeni porowej) i fizykochemicznych (dyfuzja molekularna, reakcje między substancjami w roztworze, w samej substancji rozpuszczonej lub unoszonej, między substancją a szkieletem skały) prowadzących do zmiany w czasie i w przestrzeni stężenia substancji w wodzie podziemnej.

Dyspersja hydrodynamiczna (filtracyjna)- rozproszenie migrującej substancji w wyniku niejednorodności prędkości przepływu w ośrodku skalnym

Wsp dyspersji- Składowe tensora dyspersji D* w równaniu dyspersji, który zależny jest od właściwości substancji i warstwy wodonośnej. Główne składowe nazywane są współczynnikami dyspersji podłużnej D*_L i poprzecznej D*_T. Współczynnik dyspersji wyraża współczynnik proporcjonalności między natężeniem strumienia dyspersyjnego substancji rozpuszczonej i gradientem jej stężenia.

Elementy wywołujące proces przenoszenia masy zanieczyszczeń przenoszeniu dyspersyjno-dyfuzyjnym

• Bezwładne drgania molekuł zgodnie zanieczyszczeń prawen Ficka (Dyfuzja molekularna)

• Związane z lokalnymi pulsacjami prędkości przepływu wody (dyfuzja burzliwa)

• Na te elementy nakłada się dyspersja mechaniczna, wywołana przepływem wody zanieczyszczeń chaotycznie rozłożonych kanalikach ośrodka porowego.

Proces przemieszczania się cząstek zanieczyszczeń jest wypadkową trzech procesów:

• Przenoszenie konwekcyjne (adwekcja)

• Dyspersja hydrodynamicznej (filtracyjnej)

• Dyfuzji „stężeniowej”- dyfuzja adwekcyjna

Ognisko zanieczyszczeń wód podziemnych- Naturalne lub częściej sztuczne nagromadzenie substancji zanieczyszczających (realnie lub potencjalnie) wody podziemne. Występuje na powierzchni terenu lub w litosferze, atmosferze czy hydrosferze. Ogniska zanieczyszczeń mogą mieć zróżnicowany charakter przestrzenny: punktowy (wiercenia, stacje paliw, magazyny), liniowy lub pasmowy (rzeki, kanały, drogi, rurociągi), powierzchniowy (składowiska odpadów, osadniki, pola ściekowe i irygacyjne) oraz obszarowy (imisja gazów i pyłów, nawożenie i chemizacja rolnic twa i leśnictwa)

Charakter przestrzenny ognisk zanieczyszczeń

• Wielkopowierzchniowe

• Małopowierzchniowe

• Punktowe

• Liniowe

Rodzaj dopływu zanieczyszczeń

• Jednorazowy,

• Ciągły

• Malejący- składowisko, które przestaje być użytkowane

Kategorie konfliktu obecności autostrady z ujęciem wód podziemnych

1. Silny-, gdy w bezpośrednim sąsiedztwie 100-200m autostrady zlokalizowane są wielootworowe studnie lub pojedyncze, ale bardzo istotne ujęcia. Gdy eksploatowany poziom wodonośny jest odsłonięty, nie izolowany, narażony na dopływ zanieczyszczeń.

2. Słabe-, gdy poziomy wodonośne są izolowane od powierzchni. Odległość istniejących ujęć jest w szerokości 200-500m

3. Brak- warstwa wodonośna silnie izolowana od powierzchni, ujęcia w odległości 500m

Klasyfikacja prędkości przepływu wód podziemnych

I ruch bardzo szybki	> 300 m/rok
II szybki	300-100 m/rok
III średnioszybki	30-100 m/rok
IV wolny	10-30 m/rok
V bardzo wolny	Do 10 m/rok

Wsp opóźnienia R- wskazuje ile razy szybkość migracji zanieczyszczeń jest wolniejsza od prędkości strumienia filtracji (U) wyniku procesów sorpcji.

Klasyfikacja intensywności sorpcji na podstawie opóźnienia

R=1	Sorpcja nie zachodzi
R- 1-2	Sub mają małą intensywność sorpcji
2-10	Średnia
10-100	Duża
100-1000	B. duża
>1000	Sorpcja nieograniczona

Czas połowicznego rozpadu- jest to czas, po którym stężenie danego składnika zmniejszy się o połowę w stosunku do pierwszego w wyniku biodegradacji

Klasy trwałości substancji migrujących w wodach podziemnych

Klasa trwałości	Trwałość substancji	Czas połowicznego rozpadu t0,5
A I	Sub b szybko degradowane	<0,5 rok
A II	Szybko degradowane	0,5-1
B	Średnio degradowane	1-5
C	Wolno degradowane	5-20
D	B wolno degradowane	>20 lat

Gdy zanieczyszczenia dostały się do warstwy wodonośnej

• Budowa bariery z materiału o sorpcji nieograniczonej

• Pompowanie plam

• Zatłaczanie zanieczyszczeń do otworu przed składowiskiem

Podział zagrożeń ze względu na czas przepływu zanieczyszczeń

A1	Zbiornik b silnie zagrożony	2 lata
A2	Silnie	2-5lat
B	Średnio	5-25 lat
C	Słabo	25-100 lat
D	Praktycznie niezagrożony	> 100lat

Stała dyspersji - Stała dyspersji a [L] odpowiada w przybliżeniu rozmiarom niejednorodności ośrodka (warstwy wodonośnej), które wywołują dyspersję hydrodynamiczną. W ośrodku jednorodnym, np. w czasie badań próbki piasku w laboratorium, jest to wielkość porównywalna z rozmiarem ziarn (mikrodyspersja). W skali regionalnej jest to rozmiar makroniejednorodności (makrodyspersja). Stała a jest wartością rzeczywiście stałą dla konkretnego ośrodka i określonej skali badania. Rośnie w miarę wzrostu drogi migracji (efekt skali). Wyróżnia się stałą dyspersji podłużnej a_L dla migracji zgodnej z kierunkiem ruchu wód podziemnych oraz poprzecznej a_T dla migracji prostopadłej do tego kierunku

Podział pestycydów wg kryterium toksyczności

Klasa toksyczności	DL50 dla szczura (w mg/kg)	Stopień zagrożenia
I	Do 50	Trucizny
II	51-150	Trucizny
III	151-500	Sub szkodliwe
IV	501-5000	Sub szkodliwe
V	Powyżej 5000	Praktycznie nieszkodliwe

1

---