1. Opisać czynności związane z ustaleniem równoległości osi celowej do osi libelli niwelacyjnej w niwelatorze.

- warunek 4 („ll” || „cc”)

- sprawdzamy metoda podwójnej niwelacji (pomiary różnicy wysokości pomiędzy dwoma stałymi punktami

- ustawiamy niwelator pomiędzy dwoma punktami w równych odległościach

- poziomujemy niwelator

- celujemy do łaty wstecz W1 i łaty wprzód P1 (jeżeli występuje błąd nie równoległości to obydwa odczyty są obarczone tym samym błędem ) i wyznaczamy różnicę wysokości H=W1-P1

- następnie ustawiamy niwelator blisko jednej z łat i ponownie poziomujemy instrument

- dokonujemy ponownych odczytów W2 i P2 i obliczamy H'

- jeżeli H= H' to warunek jest spełniony, jeżeli nie to wykonujemy następujące czynności:

-przyjmujemy, że odczyt P2 jest poprawy ze względu na bliską odległość od łaty, natomiast poprawny odczyt na łacie wstecz uzyskujemy ze wzoru Wx=P2
H

- za pomocą śrubki elewacyjnej nastawiamy oś celową na odczyt Wx (w tym momencie libella niwelacyjna wyprowadzana zostaje z poziomu i należy spoziomować ją śrubkami rektyfikacyjnymi

2. Wymienić osie w niwelatorze podać warunki geometryczne zrektyfikowanego niwelatora.

- osie niwelatora :

• oś pionowa instrumentu „vv”

• oś libelli niwelacyjnej „ll”

• oś celowa „cc”

• płaszczyzna główna libelli okrągłej „Q1”

• nitka pionowa i pozioma siatki celowniczej „n1” i „n2”

- warunki zrektyfikowanego niwelatora

• oś libelli niwelacyjnej „ll” jest
  do osi instrumentu „vv”

• płaszczyzna główna libelli okrągłej „Q1” jest
  do osi instrumentu „vv”

• pozioma nitka siatki celowniczej „n2” jest
  do osi instrumentu „vv”

• oś libelli niwelacyjnej „ll” jest || do osi celowej „cc”

3. Wymienić części niwelatora i zdefiniować oś celową.

• Spodarka + 3 śruby poziomujące

• alidada

• libella rurkowa umieszczona na alidadzie

• luneta połączona z libellą rurkową

• libella okrągła

4. Opisać sposób rektyfikacji libelli niwelacyjnej w niwelatorze ze śrubą elewacyjną oraz libelli pudełkowej.

- rektyfikacja libelli niwelacyjnej (rurkowej) - warunek 1

• wstępne spoziomowanie instrumentu przez ustawienie libelli okrągłej w poziomie

• libellę rurkową ustawiamy || do dwóch śrub poziomujących i unieruchamiamy alidadę śrubą zaciskową

• ustawiamy libellę w poziomie kręcą śrubami w przeciwnych kierunkach

• następnie obracamy lunetę o
  - ustawiając ją orientacyjnie || do dwóch poprzednich śrub poziomujących

• jeżeli wystąpiła odchyłka to połowę jej wartości usuwamy śrubą elewacyjną

• druga połowę odchyłki usuwamy śrubami poziomującymi

• następnie obracamy lunetę o
  i całkowitą odchyłkę usuwamy trzecią śrubą poziomującą

• po spełnieniu warunku 1-go środek bańki libelli okrągłej powinien być w punkcie głównym

• ewentualną odchyłkę usuwamy śrubkami korekcyjnymi libelli okrągłej (warunek 2)

5. Wymienić i opisać części składowe niwelatora oraz działanie poszczególnych śrub, pokręteł i zacisków.

- patrz pytanie 3

- składowe :

• Śruba zaciskowa - unieruchomienie alidady

• leniwka - niewielkie ruchy alidady w płaszczyźnie poziomej

• śruba elewacyjna - pochylanie w niewielkim zakresie lunety wraz z libellą rurkową

• śruba lunety do ustawiania ostrości obrazu

• wkręt okularowy - nastawianie ostrości krzyża nitek

6. (zad. Na kartce z pytaniami)

7. (zad. Na kartce z pytaniami)

8. Jakie osie niwelatora poruszają się przy kręceniu śrubą elewacyjną?

Przy kręceniu śrubą elewacyjną porusza się oś celowa oraz oś libelli rurkowe (ale pozostają || względem siebie).

9. Co to znaczy, że libella niwelacyjna jest zrektyfikowana?

To znaczy, spełniony jest warunek 4, czyli oś libelli rurkowej „ll” jest || do osi celowej „cc” (+ew. warunek 1)

10. Różnica między poziomowaniem instrumentu, a rektyfikacją jego libelli rurkowej.

Rektyfikacją niwelatora nazywamy czynności doprowadzające układ osiowy do takiego stanu, aby były spełnione warunki geometryczne rektyfikowanego niwelatora, natomiast poziomowanie instrumentu uzyskujemy przez ustawienie libelli okrągłej za pomocą odpowiednie wbicia nóg statywu w ziemie i śrub poziomujących.

11. Jak zrektyfikować libelle okrągłą niwelatora?

Warunek 2 sprawdzamy po zrektyfikowaniu i spoziomowaniu libelli rurkowej. Jeżeli libella okrągła jest niespoziomowana (środek bańki libelli nie znajduje się w punkcie głównym), należy wykonać rektyfikację libelli. Polega ona na spoziomowaniu libelli okrągłej jej śrubkami korekcyjnymi.

12. Jaki jest promień R libelli, której przewaga  =16'', a parsy są zaznaczone co 2 mm?

13. Co to jest niwelacja w przód?

W celu wyznaczenia różnicy wysokości punktów A i B instrument ustawia się w punkcie A, a łatę w punkcie B (przyrost wysokości = wysokość instrumentu w pkt. A - odczyt na łacie w pkt. B). Wady niwelacji w przód: błędy wynikające z nierównoległości „cc” do „ll”; błedy wynikające z niedokładnego pomiaru wysokości instrumentu, błędy wynikające z kulistości ziemi i refrakcji.

14. Co to jest przewaga libelli?

Kąt o który należy pochylić oś libelli , aby środek bańki przesunął się o 1 pars (wyznaczany za pomocą łaty i lunety; przy przesunięciu bańki o 1 pars oś celowa pochyli się o kąt równy

15. Zalety niwelacji ze środka.

Eliminacja błędów:

• Instrumentalnych

• wynikających z kulistości Ziemi

• wynikających z refrakcji pionowej

16. Co to jest niwelacja ze środka?

W celu wyznaczenia różnicy wysokości punktów A i B metodą niwelacji ze środka instrument ustawia się pośrodku między dwiema łatami, które ustawione są bezpośrednio na punktach (różnica wysokości = odczyt wstecz - odczyt w przód).

17. Rodzaje niwelacji powierzchniowej. Opisz szczegółowo jedna z tych metod.

Rozróżnia się następujące metody niwelacji powierzchniowej:

• Metoda niwelacji siatkowej

- Polega na wytyczeniu w terenie siatki figur podstawowych, nawiązanych do osnowy geodezyjnej oraz figur zapełniających.

- Figury podstawowe tyczy się w pierwszej kolejności za pomocą teodolitu, a ich boki mierzy się taśma stalową bądź dalmierzem elektrooptycznym.

- wierzchołki figur należy utrwalić za pomocą palików

- figury zapełniające obejmują teren, który można przyjąć jako płaszczyznę

- wierzchołki figur zapełniających utrwala się palikami ze świadkami i oznacza numerami

- w zależności od powierzchni figur zapełniających niwelacja może odbywać się w konkretnej figurze bądź w grupie kwadratów (niwelujemy zawsze 2 razy)

• Metoda niwelacji punktów rozproszonych

- punkty położone są nieregularnie ( w przeciwieństwie do metody niwelacji siatkowej) i stanowią najwyższe i najniższe punkty terenu, linie grzbietowe i ściekowe

- wysokości punktów wyznacza się za pomocą niwelacji w przód

- w ciągu mierzy się długości boków i kąty w celu wyznaczenia współrzędnych wszystkich punktów

- następnie niweluje się punkty ciągu, są one bowiem stanowiskami niwelatora

- ustawia się niwelator na stanowisku i za pomocą łaty mierzy się wysokość instrumentu od wierzchołka palika

- przeprowadza się kontrolę stanowiska niwelatora na podstawie nawiązania do sąsiednich punktów o znanej wysokości

- wykonuje się nawiązanie poziome do stanowiska sąsiedniego. Celuje się do tyczki tam ustawionej i robi odczyt na limbusie. Wyznacza się w ten sposób kierunek, od którego mierzy się kąty do wszystkich charakterystycznych punktów w terenie.

- celuje się do łaty niwelacyjnej ustawionej kolejno w punktach charakterystycznych i odczytuje na limbusie kierunek oraz na łacie trzy nitki dalmierza

- pomierzona punkty nanosi się na szkice polowe, z których jesteśmy w stanie sporządzić mapkę

• Metoda niwelacji profilów

- polega na określeniu wysokości charakterystycznych punktów terenu, położonych na wytyczonej linii

- oś trasy wytycza się przeważnie teodolitem

- pomiary wysokościowe należy dowiązać do reperów państwowych

- niwelacja zaczyna się od początkowego punktu trasy, wykonując ją metodą niwelacji ze środka w odcinkach 100 metrowych

- paliki hektometrowi traktuje się jako punkty………………………

• Metoda kombinowana

- połączenie metody niwelacji siatkowej i punktów rozproszonych

- stosuje się, gdy niwelacja metodą siatkową jest niewystarczająca w celu dokładnego określenia rzeźby terenu; oprócz punktów leżących w wierzchołkach siatki, zdejmuje się punkty dodatkowe, których sytuację i wysokość wyznacza się metodą punktów rozproszonych

18. Obliczyć błąd indeksu i opisać sposób jego usunięcia.

W celu usunięcia błędu indeksu w teodolicie z libellą kolimacyjną na kole pionowym należy ustawić lunetę na ten sam cel, na który mierzony był kąt pionowy. W zależności od położenia lunety należy ustalić wartość na kręgu pionowym. Następnie należy naprowadzić za pomocą śruby leniwki kolimacyjnej odczyt kręgu pionowego na poprawną wartość. Środek pęcherzyka libelli kolimacyjnej należy sprowadzić do punktu górnego śrubkami rektyfikującymi tej libelli. Dla kontroli powtarzamy pomiar kąta pionowego w dwóch położeniach lunety, w razie stwierdzenia niezgodności czynności należy powtórzyć. Błąd indeksu można wyeliminować przez pomiar kątów w dwóch położeniach lunety.

19. Opisać zasadę wyrównania kierunków w kierunkowej metodzie pomiarów kątów o wspólnym wierzchołku.

20. Wymienić sposoby i dokładność centrowania teodolitu na stanowisku pomiarowym oraz podaj ich dokładności.

• Pion sznurkowy - przy pomiarze katów o mniejszej dokładności, pion sznurkowy tworzy obciążnik stalowy lub mosiężny zakończony ostrzem; z przeciwnej strony trzonu jest szpulka z otworem, przez który przewleczony jest sznurek umożliwiający zaczepienie pionu na haczyk śruby sprzęgającej głowicy statywu; pion sznurkowy umożliwia centrowanie teodolitu z dokładnością 2 - 5 mm

• Pion drążkowy, zwany sztywnym, składa się z dwóch metalowych rurek, cieńszej i szerszej, wchodzących jedna w drugą. Górna, cieńsza umożliwia zaczepienie pionu do głowicy statywu, a dolna, grubsza, zakończona jest ostrzem i posiada w swojej górnej części libellę okrągłą. Centrowanie pionem drążkowym można wykonywać z dokładnością 1 - 2 mm

• Pion optyczny, jest to mała, łamana lunetka wmontowana w alidadę lub poziomą oś optyczną okularu pod kątem prostym i kieruje w dół, wzdłuż pionowej osi obrotu teodolitu. Okular lunetki pionu można obracać i przesuwać. Przesuwając okular uzyskujemy ostrość obrazu centra znaku geodezyjnego, natomiast obracając okular uzyskujemy ostrość obrazu znaczka celowniczego pionu optycznego. Centrowanie pionem optycznym wykonuje się z dokładnością 0,5 - 1,0 mm.

21. Wymienić i zdefiniować błędy teodolitu związane z poziomą osią obrotu lunety. Do czego służy leniwka kolimacyjna?

• W przypadku, gdy nie jest zachowany warunek prostopadłości osi celowej do osi obrotu lunety, mamy do czynienia z błędem kolimacyjnym. Jednym ze sposobów wykrycia błędu kolimacyjnego jest wyznaczenie jego poczwórnej wartości metoda Jordana) na podstawie odczytów na łacie przy celowaniu na ten sam punkt w dwóch położeniach lunety. Po jednej stronie teodolitu, w odległości 30 - 50 m, na wysokości osi celowej ustawiamy poziomo łatę, a po drugiej stronie obieramy punkt. Celujemy do punktu P w pierwszym położeniu lunety i po przechyleniu lunety przez zenit robimy odczyt na łacie. Czynności powtarzamy w drugim położeniu lunety. Oblicza się poprawny odczyt
  , na który nastawia się oś celową śrubki korekcyjnymi siatki celowej. Metoda inżynierska - po ustawieniu osi obrotu instrumentu w położeniu pionowym celuje się do pkt. P położonego na wysokości instrumentu. Na mikroskopie koła poziomego wykonuje się odczyt O1 w I położeniu lunety. Następnie celujemy do punktu P w II położeniu lunety i odczytujemy O2. Różnica odczytów stanowi podwójną wartość błędu kolimacji. Sposób usunięcia błędu: za pomocą leniwki alidady nastawiamy na wartość średnią, a nitkę pionową siatki celowej przesuwamy na pkt. P za pomocą śrubek korekcyjnych siatki celowej.

22. Narysować schemat osiowy teodolitu. Użycie jakich części instrumentu zmienia położenie osi celowej?

Układ osiowy:

• Oś pionowa instrumentu „vv”

• oś libelli alidadowej „ll”

• oś celowa „cc”

• oś obrotu lunety „hh”

• oś libelli kolimacyjnej „kk”

Po zaciśnięciu sprzęgu lunety, jej ruch jest możliwy za pomocą leniwki lunety.

23. Rodzaje i przeznaczenie libel w teodolicie.

• libella okrągła - wstępne spoziomowanie teodolitu

• libella alidadowa - ustawianie osi obrotu instrumentu w położeniu pionowym

• libella kolimacyjna - ustawianie w poziomie linii łączącej indeksy odczytowe koła pionowego

24. Opisać sposób wyznaczenia i usunięcia błędu kolimacji.

Patrz pyt. 21.

25. Osiowe warunki geometryczne zrektyfikowanego teodolitu.

1. oś libelli alidadowej „ll” jest prostopadła do osi instrumentu „vv”

2. oś obrotu lunety „hh” jest prostopadła do osi celowej „cc”

3. oś pionowa instrumentu „vv” jest prostopadła do poziomej osi obrotu lunety „hh”

4. płaszczyzna libelli pudełkowej „Q” jest prostopadła do osi instrumentu „vv”

5. nitka pozioma krzyża nitek „n2” jest prostopadła do osi instrumentu „vv”

6. nitki krzyża nitek muszą być względem siebie prostopadłe

26. Opisać w punktach sposób pomiaru kilku kierunków z jednego stanowiska metodą kierunkową.

• wycelować, za pomocą muszki i szczerbinki znajdujących się na lunecie na pkt. Następnie po zaciśnięciu śrub zaciskowych alidady i lunety naprowadzić za pomocą leniwek ruchu poziomego i pionowego krzyż kresek dokładnie na cel.

• wykonać odczyt urządzenia odczytowego i zapisać wynik

• za pomocą leniwki ruchu poziomego wyprowadzić oś celową z celu, ponownie nacelować i wykonać odczyt

• wycelować na kolejny punkt (na prawo od pierwszego) po odczytaniu nimbusa na kierunku prawym i zapisaniu odczytu, ponownie nacelować na ten sam punkt i zanotować odczyt

• czynności powtarzamy aż do ostatniego punktu położonego najbardziej na prawo

• obracamy lunetę o
  i dwukrotnie celujemy na prawe ramię kąta i dokonujemy odczytów w II położeniu lunety

• czynności powtarzamy, aż osiągniemy lewe ramię kąta

27. Zamienić stopnie na grady. (zadanie)

Zad na kartce

28. Rektyfikacja libelli rurkowej i pudełkowej w teodolicie. Podaj co rozumiesz pod pojęciem poziomowania teodolitu, a co pod pojęciem rektyfikacji jego libelli rurkowej.

• Ustawienie osi obrotu instrumentu w położeniu pionowym łączy się z doprowadzeniem libelli alidadowej do poziomu, dlatego czynność spełnienia warunku „ll” prostopadła do „vv” nazywamy poziomowaniem teodolitu

• Za pomocą nóg statywu oraz libelli pudełkowej ustawiamy instrument z grubsza w poziomie

• Ustawiamy oś libelli alidadowej równolegle do wybranych dwóch śrub poziomujących i kręcąc nimi sprowadzamy pęcherzyk powietrza do punktu głównego

• Następnie obracamy alidadę o
  . Jeżeli w tym położeniu nastąpi wychylenie środka bańki z punktu głównego, to istnieje błąd libelli i należy wykonać rektyfikację libelli

• Połowę tego wychylenia usuwamy śrubką korekcyjną libelli alidadowej. Drugą połowę wychylenia usuwamy śrubami poziomującymi.

• Następnie obracamy alidadę o
  i całkowite wychylenie usuwamy trzecią śrubą poziomującą

29. Podaj szczegółowy opis czynności związanych z centrowaniem teodolitu nad punktem z wykorzystaniem pionu optycznego.

• po przybliżonym ustawieniu instrumentu nad punktem, naprowadzamy oś celową pionu optycznego na centr znaku geodezyjnego za pomocą śrub poziomujących spodarki (libella alidady wychyli się, a prosta centrująca będzie pochyła)

• do położenia pionowego prosta centrującą doprowadzamy nogami statywu, jednocześnie dbając o to, żeby libella alidadowa była ustawiona na płaszczyźnie tej nogi, której długość ma być zmieniana

• następnie w celu naprowadzenia dokładne teodolitu na centr przesuwamy instrument na głowicy statywu i poprawiamy położenie pęcherzyka libelli

30. Opisz pomiar pojedynczego kąta w dwóch położeniach lunety.

(patrz pyt. 26)

31. Wymienić warunki geometryczne rektyfikowanego teodolitu i obliczyć wartość błędu indeksu na podstawie danych:
    
    

• oś libelli alidadowej „ll” jest prostopadła do osi instrumentu „vv”

• oś obrotu lunety „hh” jest prostopadła do osi celowej „cc”

• oś pionowa instrumentu „vv” jest prostopadła do poziomej osi obrotu lunety „hh”

• płaszczyzna libelli pudełkowej „Q” jest prostopadła do osi instrumentu „vv”

• nitka pozioma krzyża nitek „n2” jest prostopadła do osi instrumentu „vv”

• nitki krzyża nitek muszą być względem siebie prostopadłe

i=

32. Opisać w punktach sposób pomiaru czterech kierunków metodą kierunkową.

(patrz pyt. 26)

33. przy rektyfikacji koła pionowego w teodolicie otrzymano następujące odczyty w położeniach lunety:
    
    

1. Jaka jest wartość kąta pionowego?

2. Jaka jest wartość błędu indeksu?

3. Podać sposób usunięcia błędu indeksu?

34. Kolejność czynności na stanowisku podczas pomiaru kątów poziomych/pionowych (uwzględnij, że instrument został zrektyfikowany).

• po przybliżonym ustawieniu instrumentu nad punktem, naprowadzamy oś celową pionu optycznego na centr znaku geodezyjnego za pomocą śrub poziomujących spodarki (libella alidady wychyli się, a prosta centrująca będzie pochyła)

• do położenia pionowego prosta centrującą doprowadzamy nogami statywu, jednocześnie dbając o to, żeby libella alidadowa była ustawiona na płaszczyźnie tej nogi, której długość ma być zmieniana

• następnie w celu naprowadzenia dokładne teodolitu na centr przesuwamy instrument na głowicy statywu i poprawiamy położenie pęcherzyka libelli

• za pomocą muszki i szczerbinki naprowadzamy lunetę na cel

• zwalniamy sprzęg lunety oraz alidady

• ruchami leniwki alidady i lunety naprowadzamy krzyż nitek dokładnie na cel i ustawiamy ostrość lunety

• śrubą kolimacyjną doprowadzamy libelle kolimacyjną do górowania

• przez lunetę odczytową dokonujemy odczytów i zapisujemy je

• spuszczamy lunetę z celu, po czym ponownie naprowadzamy ją na punkt i dokonujemy drugiego odczytu kątów

• przerzucamy lunetę przez zenit, obracamy allidadę o
  i dokonujemy odczytów w drugim położeniu lunety

35. Na pomiar jakich kątów wpływa błąd kolimacji, inklinacji, indeksu?

36. Na czym polega metoda kierunkowa pomiaru kątów.

(patrz pyt. 26)

37. Jak rozkładamy odchyłkę w metodzie kierunkowej z zamknięciem horyzontu (podać przykład)?

n - liczba kierunków

 - odchyłka niezamknięcia horyzontu (przykład skrypt str.85)

38. Których błędów instrumentalnych unikamy przy pomiarze kątów w dwóch położeniach lunety?

Unikamy błędu indeksu czyli ………

39. Dlaczego mierzymy kąty pionowe w dwóch położeniach lunety?

Mierzenie kątów w dwóch położeniach lunety pozwala uniknąć błędu koła pionowego (błędu indeksu).

40. Poziomy odniesienia w pomiarach wysokościowych wysokościowych zależność między nimi.

W Polsce obowiązywał dawniej jako poziom zerowy średni poziom morza w Amsterdamie. Obecnie obowiązuje średni poziom morza w Kronsztadzie.

Kronsztad = Amsterdam - 0,08m

Amsterdam= Kronsztad + 0,08m

41. Ile sekund gradowych (cc) na jeden radian?

42. W jaki sposób ustawić odczyt
    na kole poziomym z żądanym kierunku?

Należy ustawić na kole poziomym odczyt
, zablokować alidadę a następnie zwolnić zatrzask sprzęgający limbus z alidadą. W następnej kolejności ustawiamy dany odczyt na żądanym kierunku i ponownie sprzęgamy alidadę z nimbusem.

43. Opisz szczegółowo czynności wykonywane na każdym stanowisku niwelatora - łącznie z odczytywaniem obydwu łat niwelacyjnych - przy niwelacji ze środka (niwelator ze śrubą elewacyją). Uwzględnij, że instrument został wcześniej zrektyfikowany).

Na każdym stanowisku niwelatora wykonuje się następujące czynności:

• Zgrubne poziomowanie instrumentu poprzez spoziomowanie jego libelli pudełkowej (poziomujemy poprze ruch nogami statywu a następnie przez obroty wybranych śrub poziomujących spodarki)

• Nacelowanie niwelatora na łatę „wstecz”

• Ustawianie ostrości obrazu łaty oraz ustawienie łaty w środku pola widzenia lunety za pomocą leniwki

• Spoziomowanie libelli rurkowej za pomoc śruby elewacyjnej

• Odczyt na łacie „wstecz”

• Nacelowanie na łatę „wprzód”

• Ustawienie łaty w środku pola widzenia lunety za pomocą leniwki ruchu poziomego

• Spoziomowanie libelli rurkowej za pomocą śruby elewacyjnej

• Odczyt na łacie „wprzód”

• Wyznaczenie różnicy wysokości równej różnicy odczytów „wstecz” i „wprzód”

44. Opisz szczegółowo czynności wykonywane na stanowisku pomiarowym związane z ustawieniem teodolitu nad punktem, poziomowaniem teodolitu oraz wykonaniem obserwacji kierunków poziomych i pionowych. Uwzględnij, że instrument został wcześniej zrektyfikowany.

(patrz pyt. 34)

45. Czego dotyczą pojęcia: geoida, elipsoida i kula. Podaj cechy charakterystyczne geoidy.

GEOIDA [gr.], teoretyczna powierzchnia stałego potencjału siły ciężkości, pokrywająca się z powierzchnią mórz i oceanów Ziemi, przedłużona umownie pod lądami; kierunek siły ciężkości (pion) jest prostopadła do powierzchni geoidy w każdym jej punkcie; kształt geoidy jest zbliżony do elipsoidy obrotowej, a maks. odchylenia od elipsoidy ziemskiej są rzędu 100 m; wyznacza się ją na podstawie pomiarów astr.-geod., także satelitarnych

ELIPSOIDA ZIEMSKA, elipsoida obrotowa spłaszczona, najbardziej kształtem i rozmiarami zbliżona do rzeczywistej powierzchni Ziemi. Kształt i wielkość elipsoidy ziemskiej określa długość półosi wielkiej równikowej a i małej biegunowej b oraz spłaszczenie µ  = (a -b)/a; środek elipsoidy ziemskiej pokrywa się ze środkiem ciężkości Ziemi, a oś mała — z osią obrotu Ziemi. W geodezji stosuje się tzw. elipsoidę odniesienia, na którą rzutuje się punkty fiz. powierzchni Ziemi; ma ona takie same parametry jak elipsoida ziemska, ale jest styczna w określonym punkcie (zwykle pośrodku mierzonego obszaru) do geoidy.

KULA, mat. zbiór punktów przestrzeni, których odległość od ustalonego punktu O (zw. środkiem kuli) jest mniejsza lub równa stałej liczbie R (zw. promieniem kuli); zbiór punktów leżących dokładnie w odległości R od środka kuli nazywa się powierzchnią kuli lub sferą

46. Zdefiniuj pojęcie niwelacji.

Niwelacją określa się pomiary, których celem jest określenie pionowej odległości punktów terenowych od powierzchni odniesienia.

47. Do czego służą repery. Narysuj jak są skonstruowane oraz napisz gdzie można uzyskać informacje o ich lokalizacji.

Sieć reperów stanowi układ odniesienia wszelkich pomiarów wysokościowych typu: sporządzanie map, budowa tras komunikacyjnych, kanałów, wznoszenie budowli. Wysokości tych znaków z reguły wyznacza się metoda niwelacji geometrycznej (precyzyjnej lub technicznej). Znaki stałe osadza się w państwowej sieci wysokościowej, w sieciach miejskich oraz wzdłuż szlaków komunikacyjnych. Wszystkie informacje odnośnie reperów znajdują się w powiatowych urzędach - wydział geodezji - powiatowy ośrodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej.

48. Wymień metody pomiarów wysokościowych opisz zasadę niwelacji geometrycznej.

• niwelacja powierzchniowa (metody: niwelacji siatkowej, punktów rozproszonych, profilów i kombinowana)

• ciągi niwelacyjne, zamknięte i otwarte (niwelacja ze środka, niwelacja wprzód)

(wszystko wcześniej opisane)

49. Opisz w punktach czynności wykonywane przy pomiarze kątów pionowych (teodolit jest już ustawiony nad punktem i spoziomowany)

(właściwie to samo co w pyt. 34 )

50. Wymień powierzchnie odniesienia dla map w zależności od wielkości powierzchni terenu.

51. Zdefiniuj pojęcie mapy zasadniczej oraz podaj jej skale i stosowane na nich cięcie warstwicowe.

Mapa zasadnicza jest to mapa sytuacyjno-wysokościowa przystosowana do potrzeb technicznych, projektowania (wymiary 80x50 cm). Mapa ta jest sporządzana w skalach (1:250) 1:500, 1:1000, 1:2000 lub 1:5000w układzie „1965” bądź w układach lokalnych. Średni błąd położenia punktów na mapie zależy od kategorii szczegółu sytuacyjnego kształtuje się na poziomie
w skali mapy. Średni błąd wysokości mapy dla 1:5000 wynosi
. Jeżeli teren
cięcia warstwicowego;
cięcia ;
cięcie.

---