1A 1. Reading and Speaking: Food: fuel or pleasure? - Jedzenie: paliwo czy przyjemność? (exercise 1 a 1 b) (page 4)

fuel [U, C] = any material that produces heat or power, usually when it is burnt - paliwo food 1[U] things that people/animals eat- jedzenie, żywność 2[C, U] a particular type of food - rodzaj jedzenia dish 1[C]food prepared in a particular way as part of a meal - danie, potrawa 2 [C] a flat shallow container for cooking food in or serving it from- półmisek, naczynie 3 the dishes [pl.]=the plates, bowls, cups, etc. that have been used for a meal and need to be washed-naczynia [v] to associate sb/sth (with sb/sth)=make a connection between people/things in your mind -łączyć, powiązać [n] an association 1 [C, U] association (with sb/sth) = a connection or relationship between people or organizations - związek, powiązanie czegoś z czymś 2 [C+sing./pl. v.] (abbr. Assoc.) = an official group of people who have joined together for a particular purpose SYN  organization - stowarzyszenie What kind of food or dishes do you associate with these countries - Jakiego rodzaju jedzenie lub potrawy/dania łączysz z tymi krajami? China - Chiny France - Francja Italy - Włochy Japa - Japonia Mexico - Meksyk [n] an interview - wywiad (np. dziennikarski) [v] to interview sb - przeprowadzić z kimś wywiad Match the questions with their answers - dopasuj/dobierz pytania do odpowiedzi do nich. relationship [C, U] (between A and B) | (to sth) = the way in which two or more things are connected - związek /stosunki między czymś /do czegoś We talk to women around the world about their relationship with food. - Rozmawiamy z kobietami na całym świecie o ich stosunku do/ związkach z jedzeniem/żywnością. to eat (ate eaten) - jeść What do you normally eat on a typical day? - Co normalnie jesz w typowym (dla ciebie) dniu? Do you ever cook? - czy kiedykolwiek gotujesz? unhealthy food - niezdrowa żywność to feel (felt felt) - czuć, odczuwać How do you feel about it? - Jakie są twoje odczucia w tej kwestii? (= Co sądzisz na ten temat) to cut (cut cut) - ciąć, obcinać to cut down (on sth) = to reduce the size, amount or number of sth - ograniczać, zmniejszać (np. ilość wypalanych papierosów, jedzonych słodyczy, jedzenia w ogóle ponieważ jesteśmy na diecie etc.) Are you trying to cut down on anything at the moment? -czy próbujesz ograniczać się w jedzeniu czegokolwiek w tej chwili? diet 1[C, U] the food that you eat and drink regularly: -dieta (jako typowy rodzaj jedzenia które zwykle jemy) 2[C]a limited variety or amount of food that you eat for medical reasons or because you want to lose weight; a time when you only eat this limited variety or amount -dieta (=narzucone ograniczenia np przy odchudzaniu) to get (got got) (1) dostać (2) stać/wać się, robić się jakimś to get better - poprawiać się (dosł robić się lepszym) ⇔ to get worse -pogarszać się (dosł robić się gorszym) Are people's diets in your country getting better or worse? - Czy dieta ludzi w twoim kraju poprawia się czy pogarsza? a lawyer (1) prawnik (2) adwokat to try - próbować to improve sth - ulepszyć coś, poprawić coś to do sth in the wrong way - zrobić coś w niewłaściwy sposób to follow a diet - stosować się do diety ≠ to follow a person - iść za jakąś osobą, śledzić ją personally [adv] - osobiście

healthy [adj] - zdrowy ⇔ unhealthy [adj]- niezdrowy to cut sth 'out (of sth) - wyciąć coś 1to remove sth from sth larger by cutting, usually with scissors - wyciąć coś (np nożyczkami) 2 to stop doing, using or eating sth - wyciąć coś, przestać czegoś używać, jeść etc. entire groups of foods like carbohydrates - całe grupy rodzajów żywności takich jak węglowodany not very often - niezbyt często ⇔ sometimes - czasami a meal - posiłek 1[C] an occasion when people sit down to eat food, esp breakfast, lunch or dinner: 2[C] the food that is eaten at a meal to cook full meals - gotować pełne posiłki to freeze (froze frozen) - zamarzać, zamrażać ⇔ to heat sth up - rozgrzewać, podgrzewać coś to heat up a frozen meal - podgrzać zamrożony posiłek to order a takeaway - zamówić danie na wynos a takeaway (BE)/takeout (AE)also carry-out AE, ScotE) 1a restaurant that cooks &sells food that you take away & eat somewhere else-punkt sprzedaży dań na wynos 2 a meal that you buy at this type of restaurant -danie na wynos fast food [U] = hot food that is served very quickly in special restaurants, and often taken away to be eaten in the street - fast food (zbiorowy termin na wszelkiego rodzaju zapiekanki, hot dogi, hamburgery etc) lunch - (wczesny) obiad [jedzony ok 13:00] ⇔ dinner-(późny) obiad [jedzony póżnym popołudniem - nawet ok. 17:00-18:00] I have to admit that…- muszę przyznać że… ⇔ I have dinner at 6 pm - jadam obiady o 18:00 ⇔ I have a dog - mam psa (psów nie konsumujemy!!) to have (had had) chips [BE] / French fries [AE, BE] [usually pl.] = long thin pieces of potato fried in oil or fat - frytki I love French fries - uwielbiam frytki terrible [adj] - okropny ⇔ terrific [ad] - fantastyczny to feel (felt felt) - czuć, odczuwać I feel terrible about it afterwards - czuję się później okropnie z tego powodu (= mam straszne wyrzuty sumienia) I don't do it very often - nie robię tego bardzo często cereal 1[C] one of various types of grass that produce grains that can be eaten or are used to make flour or bread. Wheat, barley and rye are all cereals - zboża 2[C, U] food made from the grain of cereals, often eaten for breakfast with milk - płatki śniadaniowe I usually have a bowl of cereal for breakfast - jadam zazwyczaj miskę/miseczkę płatków śniadaniowych na śniadanie a toast - tost (upieczona w tosterze kromka chleba) a restaurant - restauracja near my office - koło mojego biura I prefer Japanese of Indian food - preferuję/wolę japońskie lub indyjskie/hinduskie jedzenie/kuchnię rice with fish - ryż z rybą vegetables - warzywa soup - zupa sushi[U]=a Japanese dish of small cakes of cold cooked rice, flavoured with vinegar and served with raw fish, etc. on top - sushi I don't eat meat - nie jadam mięsa In the evening I just eat something light at home - wieczorami po prostu/jedynie zjadam coś lekkiego /lekkostrawnego w domu to try - próbować to cut down on the amount of fat I eat - ograniczać ilość tłuszczu który jem wholemeal bread - chleb razowy/pełnoziarnisty wholemeal (BE) (also wholewheat AE, BE) [adj] = wholemeal / wholewheat bread or flour contains the whole grains of wheat, etc. including the husk -razowy not really - prawdę mówiąc nie/ tak naprawdę to nie

I enjoy certain kinds of food - lubię pewne rodzaje żywności Most meals are just fuel to keep me going through the day - większość posiłków jest jedynie paliwem (jedzonym po to) żeby móc funkcjonować/być w ruchu przez cały dzień. IT (Information Technology) - informatyka an IT konsultant - doradca/konsultant d/s informatyki to make (made made) - robić, sporządzać coś ≠ to do (did done) - robić (jakąś czynność) to make soup - robić/przyrządzać zupę to make traditional French dishes like… - przyrządzać tradycyjne francuskie dania takie jak.. beef - wołowina wine - wino stew [U, C] = a dish of meat and vegetables cooked slowly in liquid in a container that has a lid - gulasz, mięso z warzywami duszone w sosie …which is a kind of beef and red wine stew - … który jest pewnego rodzaju gulaszem z wołowiny duszonej w czerwonym winie and then we have cheese and salad - a potem jadamy ser i sałatkę a/_ salad [U, C] = a mixture of raw vegetables such as lettuce, tomato and cucumber, usually served with other food as part of a meal- sałatka (jako rodzaj potrawy) ≠ lettuce - sałata (jako warzywo) It may seem a lot - może się wydawać że jest to dużo But we don't eat big portions - nie jadamy dużych porcji What's important for me is quality, not quantity - To co jest ważne dla mnie to jakość, nie ilość. to eat less chocolate - jeść mniej czekolady less [adj] - mniej ⇔ more [adj] - więcej better [adj] - lepszy ⇔ worse [adj] - gorszy I think people's diets are getting worse and worse - Uważam że dieta ludzi robi się coraz gorsza ( dosł gorsza i gorsza) It's quite strange - to całkiem dziwne information [U]- informacja, informacje (w języku angielskim zawsze niepoliczalne!!!!!) [`jedna informacja' to `one piece of information'!!!!] We have a lot of information now how bad fast food is for you - mamy teraz wiele informacji jak złe są dla nas (=jak nam szkodzą) fast foody (=niskiej jakości żywność serwowana w McDonaldsie lub punktach sprzedaży ulicznej). I'm afraid - obawiam się It's a problem in a lot of European countries - jest to problem w wielu krajach europejskich. not at home - nie w domu most of the food I cook is healthy - większość żywności którą przygotowuję/gotuję jest zdrowa occasionally - od czasu do czasu, okazjonalnie to eat out = to have a meal in a restaurant, etc. rather than at home - jeść na mieście/ w restauracji I have something unhealthy - jadam coś niezdrowego It doesn't worry me - nie martwi mnie to Yes, definitely - tak, zdecydowanie/definitywnie to make sb happy - czynić kogoś szczęśliwym I'm quite traditional - jestem całkiem tradycyjna I have three main meals a day - jadam trzy główne posiłki na dzień I like hot chocolate - lubię gorącą czekoladę bread - chleb butter - masło honey - miód jam - marmolada a colleague = a person that you work with, esp. in a profession or a business- kolega z pracy (= ktoś z kim razem pracujemy) ≠ a friend - przyjaciel (= ktoś nam osobiście bliski) pasta - makaron rice - ryż In the afternoon - po południu fruit - owoce a biscuit (BE) = a small flat dry cake for one person, usually sweet, and baked until crisp - herbatnik/ciastko a piece of chocolate - kawałek czekolady a bar of chocolate - tabliczka czekolady a proper meal - właściwy/prawdziwy posiłek

1A 1. Reading and Speaking: Food: fuel or pleasure? - Jedzenie: paliwo czy przyjemność? (exercise 1 c, d, e, f ) (page 5)

to eat quite a lot of sweet things - jeść dość dużo słodkości / słodkich rzeczy ready [adj] - gotowy to prepare sth - przygotować coś ready-prepared food -jedzenie przygotowane wcześniej i gotowe do podawania klientom (i które się tylko podgrzewa w fast foodach, a nie przygotowuje od początku jak w normalnych restauracjach) to eat unhealthily [adv] - jeść niezdrowo to prefer having good food to having a lot of food - woleć/preferować jedzenie dobrej żywności od jedzenia dużej ilości żywności having - jedzenie jako czynność jedzenia ≠ food - jedzenie jako żywność którą jemy a habit - (1) nawyk (2) nałóg

to be negative about eating habits in her country - mieć negatywną opinię/stosunek do nawyków jedzenia w jej kraju. to highlight sth - zaznaczyć coś na kolorowo a highlighted word - zaznaczone na kolorowo słowo a phrase - fraza, zwrot a definition - definicja sweet [adj] - słodki a bee - pszczoła which people often eat on bread - które ludzie często jedzą z chlebem (dosł na chlebie) the quantity you eat of a kind of food during a meal - ilość jakiegoś rodzaju żywności którą jesz w trakcie posiłku to make cold food hot - spowodować żeby zimne jedzenie zrobiło się gorące

food (that) you buy from a restaurant to eat at home - jedzenie które kupujesz w restauracji żeby je zjeść w domu an animal - zwierzę a plant - roślina oil - olej e.g. (exempli gratia) = for example - na przykład food prepared in a particular way - jedzenie przygotowane w konkretny sposób made from brown flour - zrobione z brązowej(razowej) mąki a liquid food - płynny rodzaj żywności/jedzenia liquid [adj] - płynny ≠ a / _ liquid [C, U] - płyn a tomato - pomidor an onion - cebula a vegetable - warzywo

1A 2. Grammar: present simple and continuous? (exercise 2 a, b ) (page 5)

an editor - redaktor a magazine - czasopismo, magazyn a magazine editor - redaktor czasopisma to answer questions from the interviews - odpowiadać na pytania z wywiadów an interviewer - osoba przeprowadzająca wywiad to interview sb - przeprowadzić z kimś wywiad to get (got got) - dostać to get up - wstawać (z łóżka /rano) I can't get up early enough to eat -nie mogę/nie potrafię wstać wystarczająco wcześnie żeby (coś) zjeść. to buy (bought bought) - kupować a coffee - jedna kawa/ filiżanka kawy _ coffee - kawa (jako rodzaj napoju) to drink (drank drunk) - pić an office - biuro when I was younger… - kiedy byłam młodsza… I used to go to fast food restaurants … - miałam zwyczaj chodzić/ niegdyś chodziłam do restauracji szybkiej obsługi … to have (had had) (1) posiadać.mieć (2) jeść a pizza - pizza a chicken [C] - kurczak (policzalny jeśli cały, zwłaszcza biegający)

to fry sth - smażyć coś fried chicken [U] - pieczony (dosł smażony) kurczak (jako rodzaj jedzenia niepoliczalny!!!!) chips [BE] / French fries [AE, BE] [usually pl.] = long thin pieces of potato fried in oil or fat - frytki to eat (ate eaten) - jeść I prefer eating sth healthier - wolę jedzenie czegoś zdrowszego to go (went gone) - iść, chodzić gdzieś So I go to sushi restaurants - więc chodzę do restauracji serwujących sushi to serve sth - serwować coś, podawać coś organic food - żywność ekologiczna (= zdrowa /bez chemikaliów) to eat out-jeść na mieście/ w restauracji (a nie w domu) to work late every day - pracować do późna codziennie my kitchen is too small - moja kuchnia jest zbyt mała a cook - kucharz to cook - gotować, przygotowywać jedzenie my boyfriend is a better cook anyway - mój chłopak/przyjaciel jest i tak lepszym kucharzem to be addicted to sth - być od czegoś uzależniony I'm addicted to caffeine- jestem uzależniona od kafeiny to cut down on sth - ograniczać jedzenie/picie czegoś dla nas niezbyt dobrego

an exercise - (jedno) ćwiczenie to exercise - gimnastykować się/ wykonywać ćwiczenia fizyczne I do exercise regularly - naprawdę/jednak ćwiczę/gimnastykuję się regularnie (`do' nie oznacza tutaj `robię' - jest podkreśleniem położeniem nacisku na dany fakt) west - zachód (jako kierunek świata) western [adj] - zachodni the diet in Japan is more westernised than before-dieta w Japonii jest bardziej upodobniona do zachodniej niż (miało to miejsce) wcześniej fat [adj] -(1) tłusty (2) gruby to get fatter - tyć (dosł robić się tłustym/grubym) that's why some people are getting fatter - i dlatego właśnie niektórzy ludzie tyją personally [adv] - osobiście there are more different kinds of food now - jest teraz więcej rodzajów jedzenia/żywności I enjoy (= like) the variety - lubię różnorodność to make sth more fun - powodować że coś jest większą przyjemnością It (= variety) makes eating out much more fun Ona (= różnorodność) czyni jedzenie na mieście/ w restauracjach znacznie większą przyjemnością

1A 5 Listening: (exercise 5 a, b ) (page 7)

a chef = a professional cook, esp. the most senior cook in a restaurant, hotel, etc. - szef kuchni kucharz zawodowy (w restauracji) ≠ a cook = a person who cooks food or whose job is cooking - kucharz /kucharka to open a restaurant - otworzyć restaurację a capital - stolica to number the photos - ponumerować zdjęcia in the order he mentions them - w kolejności w której je wspomina/wymienia to call sth `Frederick's' - nazwać coś `Frederick's' the Chilean people - Chilijczycy [v] to be surprised - być zaskoczonym [n] a surprise - niespodzianka to serve a dish in a restaurant - serwować/podawać danie w restauracji to be popular [adj] - być popularnym to recommend sth to sb - zarekomendować coś komuś a tourist - turysta [C] _ few women -niewiele(subiektywnie mało) kobiet [C] a few women -parę/ kilka kobiet ( mamy na myśli że jednak kilka pracuje w kuchniach) to miss sth /sb -tęsknić za czymś/kimś, brakować komuś czegoś/kogo * * * to decide to do sth - zdecydować się żeby coś zrobić Why did you decide to …? (question - Past Simple) - Dlaczego zdecydowałeś się by…?(pytanie w czasie przeszłym prostym) I had always wanted to have my own restaurant. (statement - Past Perfect) - Zawsze chciałem mieć własną restaurację (przed jakimś momentem w przeszłości - zdanie twierdzące w czasie zaprzeszłym) It would have been very expensive to do that in England - Byłoby bardzo drogo zrobić to w Anglii. (tryb przypuszczający w przeszłości czasownika `to be') I had visited Chile as a tourist - odwiedziłem (wcześniej) Chile jako turysta I loved Chile - bardzo spodobało mi się Chile

to think (thought thought) - myśleć/sądzić I thought that it would be a good place (reported speech)) - pomyślałem że to będzie dobre miejsce [w mowie zależnej `will' zamienia się na `would'] Chileans - Chilijczycy pro-European [adj] - pro-europejski to be quite open to new ideas - być dość otwartym na nowe koncepcje/idée/ pomysły my father's name - imię mojego ojca my second name - moje drugie imię mainly - głównie an international dish- międzynarodowe danie/potrawa pasta - makaron steak (also less frequent beefsteak) [U, C] = a thick slice of good quality beef - befsztyk chips [BE] / French fries [AE, BE] [usually pl.] = long thin pieces of potato fried in oil or fat - frytki risotto [C, U] = an Italian dish of rice cooked with vegetables, meat, etc. - risotto we also do several English dishes as well - podajemy również kilka dań angielskich to expect sth - oczekiwać czegoś People don't usually expect the English to be good cooks - Ludzie zazwyczaj nie oczekują że Anglicy są dobrymi kucharzami to teach (taught taught) sth to sb- uczyć kogoś czegoś ≠ to learn (learnt learnt) sth from sb - uczyć się czegoś (od kogoś) I have taught him to make some English dishes - nauczyłem go przyrządzać niektóre dania angielskie (czas Present Perfect - teraźniejszy dokonany) to have some dishes on one's menu - mieć jakieś dania w swoim menu/jadłospisie open [adj] -otwarty ⇔ closed [adj] - zamknięty We are open in the morning - Nasza restauracja jest otwarta (dosł jesteśmy otwarci) rano to serve traditional English breakfasts - podawać /serwować tradycyjne angielskie śniadania a dessert - deser at lunchtime - w porze (wczesnego) obiadu (13-14:00)

a trifle [C, U] (BE) = a cold dessert (= a sweet dish) made from cake and fruit with wine and/or jelly poured over it, covered with custard and cream typical [adj] - typowy cake [C, U] = a sweet food made from a mixture of flour, eggs, butter, sugar, etc. that is baked in an oven. Cakes are made in various shapes & sizes and are often decorated, e.g. with cream or icing- ciasto ≠ a biscuit (BE) = a small flat dry cake for one person, usually sweet, and baked until crisp - herbatnik/ciastko cream (1) krem (2) śmietana tea (1) podwieczorek (jako posiłek) (2) herbata (jako napój) We do proper English teas in the afternoon - my podajemy/urządzamy prawdziwe/właściwe angielskie podwieczorki popołudniami tea with cakes and sandwiches - herbata z ciastkami i kanapkami a sandwich - kanapka popular [adj] - popularny to have a sweet tooth [idiom] - lubić słodkości (dosł mieć słodkiego zęba) You have to spend a lot of money to eat well in England - Musisz wydać dużo pieniędzy żeby dobrze zjeść w Anglii cheap [adj] - tani ⇔ expensive [adj] - drogi eating good food is never cheap - jedzenie dobrego jedzenia nigdy nie jest tanie ↑ czynność ↑ żywności (tego co jemy) The best place for a tourist to eat in England is in a pub - najlepszym miejscem w którym turysta może zjeść coś w Anglii jest pub. especially the ones called gastropubs - zwłaszcza te które są nazywane gastro-pubami The rest are all men - reszta/pozostali są mężczyznami a reason - powód important [adj] - ważny unsocial [adj](BE) = outside the normal times of working - poza normalną porą pracy

1A 5 Listening: (exercise 5 a, b ) (page 7) - continued

the unsocial hours - godziny pracy poza normalną porą pracy dnia roboczego a job where you have to work until late at night - praca gdzie musi się pracować do póżna w nocy. Then there's the atmosphere - a następnie jest (jeszcze) atmosfera to shout at sb - krzyczeć na kogoś to be shouted at - zostać zwymyślanym (strona bierna) Women don't like being shouted at - kobiety nie lubią jak się na nie krzyczy (dosł bycia zwymyślanym)

there's a lot of shouting in restaurant kitchens - jest dużo krzyczenia/krzyku w kuchniach restauracji it's also incredibly hot - jest również niewiarygodnie gorąco Women don't like that either - kobiety też nie lubią tego Finally [adv] - na koniec Is there any English food that you really miss here? - Czy jest jakikolwiek rodzaj Angielskiego jedzenia za którym naprawdę pan tu tęskni?

to live in Chile - mieszkać w Chile English cheese - ser angielski Stilton [U, C] = a type of English cheese with blue lines of mould running through it and a strong flavour - ser z pleśnią wonderful [adj] - wspaniały famous [adj]- słynny not as famous as some French cheeses like Roquefort - nie tak słynny jak niektóre francuskie sery jak R. It should be famous - powinien być słynny

1 B 1 Grammar. If you really want to win , cheat - jeśli naprawdę chcesz wygrać, oszukuj! (exercise 1 a, b, c,) (page 8)

Famous moments in sport - słynne chwile w sporcie famous cheating moments in sport - słynne chwile w sporcie w których oszukiwano to cheat - oszukiwać Divine intervention - boska interwencja Argentyna were playing England - drużyna Argentyny grała przeciwko Anglii (Argentyna jest w liczbie mnogiej bo chodzi nie o kraj a o zawodników Argentyny) the quarter-finals - ćwierćfinały a quarter - ćwierć the World Cup - Puchar Świata (w futbolu) [zwany w Polsce z hiszpańska Mundialem] a cup - (1) filiżanka (2) puchar a captain - kapitan to score a goal - zdobyć gola an English player - angielski zawodnik (dosł gracz) to protest - protestować a referee - arbiter, sędzia to give (gave given) sth to sb- dać coś komuś to give the goal to sb - przyznać komuś gola/bramkę however - jednakże a TV camera - kamera telewizyjna to score a goal with sb's hand - zdobyć gola ręką partly the hand of God - częściowo ręka Boga later in the game - później w trakcie gry another goal - jeszcze jeden, inny gol to win (won won) sth - (1) wygrać coś (2) zdobyć coś

to go (went gone) - iść to go on to do sth = to do sth after completing sth else they went on to win the World Cup - później wygrali / zdobyli Puchar Świata athletics - lekka atletyka a marathon - maraton at the St Louis Olympic Games - na Igrzyskach Olimpijskich w St Louis to finish a race - ukończyć wyścig an hour - godzina to wait to get a medal - czekać by dostać medal a spectator - widz to cheer sb loudly - wiwatować na kogoś cześć głośno a daughter of the US president - córka prezydenta USA a crowd - tłum some journalists took a photo - kilku dziennikarzy zrobiło zdjęcie suddenly - nagle to start shouting - zacząć krzyczeć to shout - krzyczeć [n] a cheat - oszust [v] to cheat - oszukiwać soon - wkrótce to travel in a car - podróżować samochodem to win a gold medal - zdobyć złoty medal to be banned from athletics - dostać zakaz (uprawiania) lekkiej atletyki dishonest [adj] - nieuczciwy ⇔ honest[adj] - uczciwy fencing - szermierka

an army officer from the Soviet Union - oficer armii Związku Sowieckiego to compete against sb - rywalizować/konkurować z the olympic games / olympics - igrzyska olimpijskie an electronic scoreboard - elektroniczna tablica z wynikami a score - rezultat, wynik a board - tablica to show `hit' after `hit - pokazywać `trafienie' za `trafieniem' to hit (hit hit) - (1) uderzyć w coś (2) trafić w coś to protest to the referee - zaprotestować u arbitra to score points without hitting sb - zdobywać punkty bez trafiania kogoś Olympic officials - urzędnicy/oficjele olimpijscy to examine a sword - zbadać/obejrzeć szpadę to make (made made) a shocking discovery - dokonać szokującego odkrycia to change the electronic part of the sword -zmienić elektroniczną część szpady he could turn on the `hit' light - mógł włączać lampkę `trafienie' to turn sth on - włączyć coś even when - nawet kiedy to go home in disgrace - pojechać do domu w hańbie a newspaper - gazeta a highlighted verb - zaznaczony (kolorowo) czasownik a tense - czas (gramatyczny) to underline - podkreślić

1 B 3 Listening (3a, b, c) (page 9)

an advantage - zaleta ⇔ a disadvantage - wada [adv] professional - zawodowy [n] a professional (zawodowiec) ⇔an amateur (amator a professional football referee - zawodowy arbiter/ sędzia piłki nożnej a champion - mistrz the Champion's League - Liga Mistrzów an ex-referee - były arbiter/sędzia an ex_Champion's League referee - były arbiter / sędzia Ligi Mistrzów to choose (chose chosen) sth - wybrać coś exciting [adj] - ekscytujący, emocjonujący [n] a referee - arbiter / sędzia [v] to referee a match - być sędzią/arbitrem na meczu to mention sth - wspomnieć coś the best player he ever saw - najlepszy zawodnik/gracz jakiego kiedykolwiek widział a great person - wspaniała osoba/człowiek a footballer - piłkarz the worst experience [C] -najgorsze przeżycie/doświadczenie to hit (hit hit) -uderzyć w coś , uderzyć kogoś a player hit him during the match - gracz/zawodnik uderzył go w czasie meczu a child - dziecko to attack sb - zaatakować kogoś a 16-year-old boy - 16-letni chłopak there is more cheating in football today - jest dzisiaj więcej oszukiwania w piłce nożnej Football is big business - piłka nożna to wielki biznes bad < worse (than) < the worst -zły<gorszy<najgorszy good < better < the best - dobry < lepszy < najlepszy to be good at sth - być dobry w czymś to fall (fell fallen) - spaść, upaść to touch sb - dotknąć kogoś to accept money to lose matches - przyjmować pieniądze za przegrywanie meczów to touch the ball with their hands - dotykać piłki rękami to make a decision - podjąć decyzję a rule - zasada complicated [adj]- skomplikowany fair [adj] - uczciwy/sprawiedliwy ⇔ unfair [adj] - nieuczciwy/niesprawiedliwy

fair play - gra w sposów uczciwy to exist - istnieć/egzystować Does he think fair play still exists? - Czy uważa że jeszcze istnieje gra według uczciwych zasad? I remember some of the … matches - pamiętam niektóre z meczów … The atmosphere was incredible - atmosfera była niewiarygodna/niesamowita in the stadium - na stadionie to pick sth - wybrać coś It's impossible to pick just one match - jest niemożliwy wybrać jedynie jeden mecz. During my career of a referee… - podczas mojej kariery arbitra/sędziego… to stand (stood stood) to stand out (among many) - wyróżniać się / wystawać (spośrod wielu) a great human being - wspaniały człowiek/osoba a Brazilian international - brazylijski zawodnik który grał w klubach poza Brazylią (dosł międzynarodowych) He used to play in Spain- niegdyś grywał (powtarzalna czynność w przeszłości) w Hiszpanii early [adv] - wcześnie ⇔ late [adv] - późno to lose (lost lost) - przegrać (mecz) the home team lost - drużyna gospodarzy przegrała to injure sb - zranić kogoś, zadać obrażenia komuś ⇔ to be injured by sb - być zranionym przez kogoś the spectators - widzowie after all these years - po tych wszystkich latach I can still remember a mother - nadal pamiętam matkę to have a little baby in her arms - mieć niemowlę (dosł małe dziecko) w ramionach to be angry with sb - być zły/rozzłoszczony na kogoś to drop sth - upuścić coś she nearly dropped her baby - prawie że /niewiele brakowało żeby upuściła dziecko to make (made made) sth - zrobić coś to make sb do sth - spowodować żeby ktoś coś zrobił It nearly made me stop being a referee - prawie że skłoniło mnie to do tego żeby przestać być arbitrem/sędzią Yes, I think so. - Tak, sądzę. fast < faster < the fastest szybki < szybszy < najszybszy

difficult [adj] - trudny ⇔ easy [adj] - łatwy to detect cheating - wykryć oszukiwanie There are many ways of cheating - jest wiele sposobów oszukiwania the worst thing is what we call `simulation'- najgorszą rzeczą jest coś co my nazywamy `symulacją' to pretend - udawać [v] to foul - sfaulować kogoś (w sporcie) [n] a foul (in sport) = an action that is against the rules of the game - faul players pretent to have been fouled when they haven't been - zawodnicy udają że zostali sfaulowani podczas kiedy nie zostali sfaulowani. to fall over in the penalty area - przewrócić się /upaść na polu karnym to give sb a penalty - dać komuś karę to result in sth -doprowadzić do czegoś/mieć rezultat w this can result in the referee giving a penalty - to może doprowadzić do tego że arbiter da karę spectators pay money to see a fair contest - widzowie płacą pieniądze żeby obejrzeć uczciwą rywalizację to make the right decisions during a match - podejmować właściwe decyzje w czasie meczu to depend on sth - być zależnym od czegoś Important decisions depend on the referee's interpret- ation of the rules - ważne decyzje zależą od tego jak arbiter zinterpretuje zasady/reguły Things aren't black and white - Rzeczy nie są biało - czarne. Of course - oczywiście Making decisions would be much easier if players didn't cheat - podejmowanie decyzji byłoby znacznie łatwiejsze gdyby zawodnicy nie oszukiwali (II Conditional - drugi okres warunkowy) In your opinion - pana zdaniem to exist no more - już nie istnieć Do you think fair play does not exist any more ? - Sądzi pan że uczciwa gra już nie istnieje. Not at all! - bynajmniej! /wcale nie! I think fair play does exist - Uważam że uczciwa gra jednak istnieje [ `does' nie jest tu częścią pytania ale podkreśleniem - `jednak'] it's still an exception - nadal jest to wyjątkiem

1B 7 Reading: When you hear the final whistle - kiedy słyszysz końcowy gwizdek (exercise 7 a, b, c, d) (page 11)

one of the hardest things for sb is… - jedną z najtrudniejszych rzeczy dla kogoś jest… a sportsperson - sportowiec płci męskiej lub żeńskiej to know (knew known) - wiedzieć to know when to retire - jest wiedzieć kiedy wycofać się/ odejść na emeryturę to be at one's physical `peak' - być na swoim `szczycie' możliwości fizycznych a peak - szczyt a coach - trener a body - ciało to tell (told told) - powiedzieć to tell sb to go - kazać komuś odejść to find (found found) - znaleźć to find an answer to the question - znaleźć odpowiedź na pytanie to do (did done) sth with the rest of my life - zrobić coś z resztą mojego życia a high risk of depression - wysokie ryzyko depresji to find sth difficult - stwierdzić że coś jest trudne to adjust to a new way of life - dostosować się do nowego sposobu życia a sports psychologist - przycholog sportowy an extra trauma - dodatkowa trauma/uraz [n] a loss of status - utrata statusu/pozycji [v] to lose (lost lost) - stracić coś, zgubić coś [n] recognition - uznanie [v] to recognize sth (1) uznać coś (2) rozpoznać coś [U] glamour - blichtr, blask wielkiego świata that's the hardest part - to najtrudniejsza rzecz/część a jockey - dżokej to become (became become) - stać się to become just another little man - stać się tylko kolejnym (1) niskim (2)malutkim człowiekiem (dżokeje muszą być nikłej postury) to stand (stood stood) - stać They can't stand sth - nie znoszą czegoś life without the `high' of playing professional sport - życie bez `haju/ narkotycznego uniesienia' (powodowanego przez) uprawianie zawodowe sportu basketball - koszykówka the greatest basketball player of all time - największy gracz koszykówki wszechczasów to retire three times - wycofywać się 3 razy once - jeden raz Chicago Bulls - (dosł) byki z Chicago to make (made made) - zrobić

to make a successful comeback - powrócić z sukcesem a second comeback with an inferior team - drugi powrót z gorszą drużyną to come (came come) - przyjść to end in failure - zakończyć się niepowodzeniem to retire for ever - wycofać się na zawsze at the age of 38 - w wieku 38 lat there will never be anything I do that will fulfill me - nigdy nie będzie niczego przy czym będę się tak spełniać as competing did - jak przy rywalizacji/konkurowaniu to need the money - potrzebować pieniędzy his comeback fight - jego walka będąca powrotem (do boksu) [n] a fight - walka [v] to fight (fought fought) - walczyć one of the saddest spectacles in modern sport - jeden z najsmutniejszych spektakli nowoczesnego sportu to lose (lost lost) - stracić coś, zgubić coś, przegrać to lose to Berbick - przegrać z Berbickiem to retire permanently - wycofać się permanentnie/na stałe He developed Parkinson's disease - rozwinęła się u niego choroba Parkinsona an ex-footballer - były piłkarz an ex-England international footballer - były piłkarz reprezentacji Anglii który grał w międzynarodowych klubach (= np. Hiszpanii, Włoch) a lot of players - wielu graczy (tzn piłkarzy) to shoot (shot shot) sb - strzelić to prefer to be shot - preferować / woleć by zostać zastrzelonym once their career is over - kiedy tylko ich kariera się skończy to spend (spent spent) - (1) spędzać (czas) (2) wydawać (pieniądze) to spend sb's retirement in a continual battle against.. - spędzać emeryturę na stałej bitwie/ walce z… depression - depresja alkohol - alkohol drugs - narkotyki a classic example of a footballer - klasyczny przykład piłkarza to win (won won) - wygrać to win everything with his club - wygrać wszystko ze swoim klubem

Munich - Monachium to become a successful coach with Bayern - zostać trenerem Bayernu odnoszącym sukcesy finally - w końcu the president of the club - prezes klubu the infamous `bad boy' of tenis - osławiony `nigrzeczny chłopak' tenisa a highly respected TV commentator - wielce szanowany komntator telewizyjny to pay (paid paid) - płacić highly paid - wysoko opłacany sadly - co jest rzeczą smutną for most sportspeople these cases are the exceptions - dla większości sportowców te przypadki są wyjątkami a former boxer - były bokser to say (said said) sth to sb - powiedzieć coś komuś to leave (left left) - (1) zostawić coś , opuścić kogoś (2) wyjechać (z jakiegoś miejsca) for some people the pain of saying goodbye never leaves them - w przypadku niektórych ludzi ból pożegnania nigdy ich nie opuszcza others can't resist the chance of one last `pay day' - inni nie potrafią oprzeć się szansie na jeden ostatni `dzień wypłaty' to go (went gone) - iść, jechać to go on playing too long - kontynuować granie zbyt długo for the lucky few - dla niewielu szczęśliwców to mean (meant meant) - znaczyć retirement can mean a successful new career - emerytura może oznaczać nową karierę in general - ogólnie traumatic [adj] - traumatyczny, bolesny, wiążący się z urazem [adj] depressed- przygnębiony [n] depression- depresja, przygnębienie [adj] glamorous- pełen blichtru, blasku wlk. świata [n] glamour - blichtr, blask wielkiego świata [v] to lose (lost lost) - przegrać, stracić [n] a loss - strata [v] to recognize- uznać, rozpoznać [n] recognition- uznanie [v] to fail- nie powieść się [n] failure- niepowodzenie [v] to retire- wycofać się [n] retirement- wycofanie się, emerytura

1C 1 We are family - jesteśmy rodziną (page 12)

to find (found found) sth - znaleźć coś to find out sth - dowiedzieć się czego to have a great future - mieć wspaniałą przyszłość to have a great-great future-mieć wspaniałą- wspaniałą przyszłość (aluzja do słowa pra-prababcia/dziadek w kontekście wydłużającego się życia ludzi ) a great-great-grandmother - pra-pra-bacia a great-grandmother - prababcia a grandmother - babcia a mother - matka a nuclear family - rodzina nuklearna( rodzice + dzieci) ⇔ an extended family = a family group with a close relationship among the members that includes not only parents and children but also uncles, a aunts, grandparents, etc.- szersza rodzina (ciotki, wujowie, dziadkowie etc.) to extend sth - poszerzać coś, przedłużać coś wide [adj] - szeroki to consist of 2 generations - składać się z 2 pokoleń an aunt - ciotka an uncle - wuj to know (knew known) - (1) znać (2) wiedzieć a parent - rodzic a grandparent - dziadek lub babcia a grandfather - dziadek a grandmother - babcia however - jednakże according to a new study - według nowej analizy/stadium/ pracy naukowej a British research group - brytyjska grupa badawcza to change shape - zmieniać kształt long & thin - długa i cienka/ szczupła a generation - generacja, pokolenie

[n] a prediction - przepowiednia [v] to predict - przepowiadać coś most children - większość dzieci a great-grandparent - pradziadek lub prababcia a great-great-grandparent -prapradziadek / babcia to live longer - żyć dłużej very few children - bardzo niewiele dzieci [C] _ few children -niewiele (subiektywnie mało) [C] a few children -parę/ jednak kilkoro dzieci to be common - być częstym / powszechnym an only child - jedynak as a result - w rezultacie, skutkiem tego they won't have many cousins either - też nie będą mieli wielu kuzynów to grow (grew grown) - rosnąć to grow up - dorastać to grow up isolated from other children - dorastać wyizolowanym od innych dzieci young adults - (dosł) młodzi dorośli (18 - 25 lat) to make sb selfish and introverted - spowodować że ktoś jest samolubny i zamknięty w sobie a couple will divorce - para się rozwiedzie to re-marry - ponownie się ożenić/wyjść za mąż some more than once - niektórzy więcej niż 1 raz they may have children with their new partners - mogą miec dzieci ze swoimi nowymi partnerami a stepmother - macocha a stepfather - ojczym a stepdaughter - pasierbica a stepson - pasierb a half-brother - brat przyrodni a half-sister - siostra przyrodnia

There will be many `boomerang children' - będzie wiele `powracających jak bumerang' dzieci These are children who… - Są to dzieci które… to leave (left left) - (1) zostawić coś/opuścić kogoś/coś (2) wyjechać (z jakiegoś miejsca) to leave home to get married - opuścić dom (rodzinny) by się pobrać [v] to marry sb - pobrać się z kimś, wyjśc za mąż ożenić się [n] marriage - małżeństwo (jako instytucja) [n] a married couple - małżeństwo jako mąż i żona to return to live with sb - wrócić by zamieszkać z kimś a single-parent family- rodzina niepełna (z 1 rodzicem) expensive [adj] drogi/kosztowny ⇔ cheap [adj] - tani different generations may decide to live together -różne pokolenia mogą zdecydować by mieszkać wspólnie to co-own a house - być współwłaścicielem domu to have (had had) - mieć, posiadać to have to (do sth) - musieć (coś zrobić) many couples will have to live with their in-laws - wiele par będzie musiało mieszkać z powinowatymi in-laws - powinowaci (=rodzina męża lub żony) to bring (brought brought0 - przynieść to bring up a child - wychować dziecko to bring up a child on his/her own - wychować dziecko samodzielnie/samemu to have a relationship with sb- być z kimś w związku a relative - krewny including - włącznie z / obejmując to have a relationship - pozostawać w związku / mieć romans

1 C 2 a Grammar - future forms (llistening exercise 2 a) (page 13)

(my) dear! - moja droga to go to university - pójść na studia/uniwersytet to tell sth to sb 3 times - powiedzieć coś komu 3 razy to look for a job - szukać pracy to earn some money - zarobić trochę pieniędzy you don't need to shout - nie musisz krzyczeć deaf [adj] - głuchy What's the time now? - Która jest teraz godzina? ten past five - 5:10 (dziesięć po piątej) Shall I make you a cup of tea - czy mam ci zrobić filiżankę herbaty/

that would be lovely! - to byłoby cudowne! hold on a minute! - poczekaj chwilę (minutę) to go out - wychodzić ⇔ to come back - wracać to stay at Mum's tonight-zostać u mamy dziś wieczór mum - mamusia ⇔ dad - tatuś you need a coat - potrzebujesz płaszcza cold [adj] - zimny ⇔ hot [adj] - gorący nobody wears a coat any more - nikt już nie nosi płaszcza

to use sb's car - używać czyjegoś samochodu to crash sb's car - rozbić czyjś samochód careful [adj] - ostrożny to drive (drove driven) slowly - prowadzić /jechać samochodem powoli I promise - obiecuję Here you are! -proszę ( w znaczeniu formułki grzecznościowej - tutaj towarzyszącej wręczaniu kluczyków od samochodu) see you later - do zobaczenia (później) to see (saw seen) - widzieć

1 C 3. Reading: We are family (exercise 3 a, b, c, d, e) (page 14)

to predict - przepowiadać to have a more eccentric hairstyle - mieć bardziej ekscentryczną fryzurę to admire sb - podziwiać kogoś to follow sb everywhere - chodzić za kimś wszędzie to try to compete with sb - probować rywalizować z to do sth wrong - zrobić coś złego to hurt sb physically - zrobić komuś krzywdę w sensie fizycznym (nie emocjonalnym) to be jealous of sb - być zazdrosnym o kogoś to defend the other sister - bronić tej drugiej siostry boring [adj] - nudny fashionable [adj] - modny an adult - dorosły age difference - różnica wieku to kiss sb - pocałować kogoś to hurt sb (1)sprawić ból (2) zrobić krzywdę with your fingers- palcami, przy pomocy palców to say bad things about sb - mówić złe rzeczy o kimś to get on well with sb - być z kimś w dobrych stosunkach to get on badly with sb -być z kimś w złych stosunkach to ask for help - prosić o pomoc to be responsible for sth bad - być odpowiedzialnym za coś złego their relationship is typical - związek/stosunek między nimi jest typowy they tell the truth about themselves… and each other - mówią prawdę (każda) o sobie… i o tej drugiej the founder of Beach Boys - założyciel (zespołu) BB (dosł. Chłopcy z Plaży) to found sth - założyć coś, ufundować to form a band - sformować/założyć zespół `The Mamas and Papas' - `Mamuśki i Tatuśk(ow)i(e)' their first album - ich pierwszy album (jako płyta) a worldwide hit - być przebojem/hitem na całym świecie to be both married - obie są zamężne the younger ⇔ older sister - młodsza ⇔ starsza siostra I always thought - zawsze myślałam że to think (thought, thought) - myśleć

cool [adj] - (1) fantastyczna/y (2) chłodny especially [adv] - zwłaszcza kiedy a teenager - nastolatka bright red spiky hair - jaskrawo-czerwone włosy postawione na `kolce' she wasn't at all interested in sb - nie była wcale zainteresowana kimś desperately [adv] - desperacko, rozpaczliwie I used to follow her - chodziłam za nią `used to'- sygnalizuje rutynową/powtarzaną czynność w wykonywaną w przeszłości to hate sth - nienawidzić czegoś, nie znosić czegoś a kid - dzieciak (zdrobnienie of `child) a toy - zabawka clothes - rzeczy (jako odzież) but even then… - ale nawet wtedy… to talk about sth all the time - mówić o czymś zawsze after a while - po pewnym czasie (dosł. chwili) to separate - rozejść się, być w separacji to stay with mom - zostać z mamusią quite a few years - całkiem sporo lat it hurt us - to bolało nas to hurt (hurt hurt) (1) boleć (2)zrobić krzywdę to bring W& C closer together - spowodować że W i C się zbliżyły to bring (brought, brought) - przynieść close [adj] - bliski closer - bliższy the one & a half year age gap - różnica wieku 1,5 roku it didn't matter any more - to nie liczyło się już / nie miało już znaczenia to write a song - napisać piosenkę to work at anything - pracować przy czymkolwiek with a member of the family - z członkiem rodziny an advantage - zaleta, korzyść to have a big argument about sth - mieć wielką sprzeczkę kłótnię o coś after a while - po pewnym czasie (dosł chwili) we make it up - godzimy się nothing is going to stop us from being sisters - nic nie spowoduje że przestaniemy być siostrami to spend all her life competing with sb - spędzić całe życie rywalizując, konkurując z kimś

Poor Wendy! - Biedna Wendy! quiet [adj] - cichy/a shy [adj] - nieśmiały/a while I was incredibly talkative - podczas gdy ja byłam niewiarygodnie gadatliwa demanding - wymagająca awful [adj] - okropny/a to be interested in studying - interesować się nauką to go to parties- chodzić na imprezy, zabawy, przyjęcia to tell the parents - powiedzieć rodzicom horrible [adj] - okropny/a to pinch sb - szczypać kogoś to bite sb (bit bitten) - gryźć kogoś attractive [adj] - atrakcyjna to defend sb - bronić kogoś to criticise sb - krytykować kogoś sometimes it seemed as if - czasami wydawało się jak gdyby I was the younger one - ja byłam tą młodszą we were complete opposites - byłyśmy całkowitymi przeciwieństwami to be close - być blisko z sobą to have a lot of fun together - dobrze się bawić razem to suffer a lot - bardzo cierpieć because of my father leaving us - ponieważ ojciec nas opuścił when we were small - kiedy byłyśmy małe he loved us too, but in a different way - też nas kochał, ale w inny sposób to blame other people - winić innych ludzi you have to look at yourself - musisz patrzeć na siebie a reflexive pronoun - zaimek zwrotny a subject - podmiot (zdania) a verb - (1) orzeczenie (zdania) (2) czasownik for emphasis - dla nacisku this light is automatic - światło/lampa jest automatyczna/e to turn sth on - włączyć to turn sth off - wyłączyć once a month - raz na miesiąc to argue a lot - dużo się kłócić an accident - wypadek my fault - moja wina

1C 4 Personality - adjectives (page 15)

competitive - konkurencyjny, nastawiony na rywalizacje selfish - egoistyczny, samolubny aggressive - agresywny charming - czarujący sensible -rozsądny sensitive - wrażliwy sociable - towarzyski manipulative - manipulujący, pokrętny, krętacki

moody - często popadający w złe humory a mood - nastrój independent - niezależny, samodzielny bossy - dominujący, rządzący wszystkim a boss - szef (w pracy) affectionate - czuły, tkliwy, kochający reliable - niezawodny, na którym można polegać to rely on sb - polegać na kimś

ambitious - ambitny jealous - zazdrosny spoilt - zepsuty, rozpieszczony imaginative - o bujnej wyobraźni relaxed - wyluzowany, rozluźniony responsible - odpowiedzialny lazy - leniwy organized - zorganizowany self-confident - pewny siebie

1C 6 listening (exercise 6 a, b, c, d) (page 15)

a guest - gość to influence sth - wpływać na coś an American writer - amerykańska/i pisarka/pisarz to promote a book - promować książkę how our position in the family affects our personality - jak nasza pozycja w rodzinie wpływa na osobowość Welcome! - Witam(y)! Sure! - Z pewnością! a factor - czynnik it's definitely the strongest factor - to jest definitywnie najsilniejszy czynnik tell us a bit … - niech nam pani powie trochę… the first born - pierworodny to bear (bore born) - (1) rodzić (dziecko) (2) nieść to get maximum attention - dostać najwięcej uwagi the result is that… - rezultatem jest że… usually quite self-confident people - zazwyczaj dość pewni siebie ludzie they make good leaders - są z nich dobrzy przywódcy, liderzy

the famous prime minister - słynny premier to be more likely to go to university - jest bardziej prawdopodobne że idą na studia to get the top job - dostawać najlepszą pracę to look after sb - opiekować się kimś the downside of this is … negatywną stroną, wadą tego jest że… to worry a lot about things - martwić się dużo o różne rzeczy especially when they don't get what they want - zwłaszcza kiedy nie dostaną tego co chcą what about the middle child? - a co ze średnim dzieckiem? to fight with sb (fought fought) - walczyć z kimś for the attention of the parents - o uwagę rodziców they like being with people - lubią przebywać z ludźmi to have other children to play with - mieć inne dzieci z kt. mogli się bawić

on the negative side …- po stronie negatywnej… ⇔ on the positive side …- po stronie pozytywnej… the last child - ostatnie dziecko on the other hand - z drugiej strony to use sb's charm to get what they want - używać swego czaru/uroku by dostać to co chcą an only child - jedynak people often have the idea that … - ludzie często mają taką koncepcję/pomysł że… they don't have to share with anyone - nie muszą się dzielić z nikim as a result of that …- w rezultacie tego… that sounds like a good description of me! - to brzmi jak dobry opis mnie! Good Luck! - Powodzenia! news headlines - skrót wiadomości (dosł nagłówki wiadomości) a headline - nagłówek gazetowy

1 Practical English: writing (page 17)

Scotland - Szkocja od… I've just had an email from - właśnie dostałem maila to rent a room this summer- wynająć pokój tego lata Could you tell me a bit about her - Czy mógłbyś mi opowiedzieć o niej trochę age - wiek personality - osobowość to fit in with a family - pasować do rodziny honest [adj] - (1) uczciwy (2) szczery Send my regards to sb - pozdrów kogos ode mnie I hope to hear from you soon - mam nadzieję że się wkrótce do mnie odezwiesz

best wishes -wszystkiego najlepszego (=pozdrawiam) (dosł: najlepsze życzenia) good > better > the best - dobry > lepszy > najlepszy to study law - studiować prawo quite extrovert - całkiem/dość ekstrawertyczna very sociable - bardzo towarzyska a young step-brother - mały przyrodni brat several cousins - kilku kuzynów incredibly hard-working and responsible - niewiarygodnie pracowita i odpowiedzialna to pass all exams - zdać wszystkie egzaminy

which is more than I did -a to jest więcej niż ja zdałam (`did' jest tu użyte zamiast powtórzenia `passed') independent [adj] - niezależna Don't worry about the noise - Nie martw się hałasem to do things on her own - robić rzeczy/wszystko sama her parents are divorced - jej rodzice są rozwiedzeni to live with a stepfather - mieszkać z ojczymem untidy [adj] - bałaganiarski/a, nieporządny a mess - bałagan brillant [adj] - błyskotliwy, fantastyczny I attach a photo - załączam fotografię/ zdjęcie

1 Revision (powtórzenie materiału) Reading: Jam today, tomorrow, yesterday - dżem dziś, jutro, wczoraj (page 19)

a nightmare - koszmar a nutritionist - ekspert/specjalista od odżywiania się a fifteen-year-old - piętnastolatek who never eats anything except … - który nigdy nie je niczego z wyjątkiem… to eat (ate eaten) - jeść bread [U] - chleb jam [U] - dżem unbelievably [adv] - co jest niewiarygodne [v] to believe - wierzyć [n] belief - przekonanie, wiara perfectly healthy - idealnie/perfekcyjnie zdrowy although - chociaż, jakkolwiek his diet contains hardly any protein - jego dieta nie zawiera prawie żadnych protein/białka sugar [U] - cukier tall [adj] - wysoki he is 1.84 m tall - ma 1,84 metra wzrostu [v] to weigh - ważyć [n] weight [U, C] - waga, ciężar seriously ill - ciężko (dosł. poważnie) chory apart from typical childhood illnesses - oprócz typowych chorób dzieciństwa `jam boy' - ` marmoladowy' chłopak to nickname sb - nadać komuś przydomek/przezwisko a nickname - przydomek/przezwisko to reject any form of meat… - odrzucać jakąkolwiek formę mięsa fish - ryby fresh fruit [U] - świeże owoce vegetables - warzywa

the only time he doesn't eat sth is for breakfast - jedyny raz kiedy nie je czegoś to śniadanie three times - trzy razy time [U] - czas (jako czwarty wymiar) chocolate cereal - płatki śniadaniowe o smaku czekoladowym tea -herbata (zarówno jako napój jak i posiłek o 17:00) occasionally [adv] - okazjonalnie, od czasu do czasu a slice of sth - plasterek czegoś a slice of chocolate cake - kawałek/ porcja ciasta czekoladowego a pint - pół kwarty (jako miara objętości płynów=0,568 litra) to drink 2 pints of sth a day - pić kwartę czegoś dziennie semi-skimmed milk - mleko pół-tłuste skimmed milk [U] -mleko chude (contains less fat than normal because the cream has been removed from it) a strange diet - dziwna dieta to refuse to eat solid food - odmawiać odżywiania się czymkolwiek co nie jest płynem solid [adj] - o konsystencji stałej liquid [adj] - o konsystencji płynnej until… - do czasu aż… a sugar sandwich - kanapka z cukrem to be nine months old - być w wieku 9 miesięcy a chocolate spread sandwich - kanapka posmarowana pastą o smaku czekoladowym to spread butter on bread - smarować chleb masłem to spread (spread spread) - smarować, szerzyć się to try sth - spróbować czegoś

to start an obsession - rozpocząć obsesję to crave - pragnąć, pożądać, łaknąć variety [C, U] - różnorodność every time he tries sth else - za każdym razem kiedy próbuje czegoś innego to feel (felt felt) - czuć to feel ill - czuć się źle, czuć się chorym a condition - choroba (zwłaszcza przewlekła) …may have been caused by choking on solid food - mogła być spowodowana dławieniem się pokarmami o stałej konsystencji to choke - dławić się a baby - niemowlę, małe dziecko to grow (grew grown) - rosnąć they tell me, I'll grow out of it - mówią mi że z tego wyrosnę if I'll ever change… - czy kiedykolwiek się zmienię to eat a normal diet - normalnie się odżywiać, mieć normalną dietę a family meal - rodzinny posiłek a vegetarian - wegetarianka, wegetarianin to go (went gone) - iść, jechać to go out for a meal together - razem wychodzić żeby zjeść posiłek poza domem / w restauracji to phone in advance - zadzwonić z góry/ z wyprzedzeniem to bring (brought brought) - przynieść to check if they can bring jam sandwiches -żeby sprawdzić czy mogą przynieść z sobą kanapki z marmoladą about once a month - mniej więcej 1 raz w miesiącu

2 A 4 Reading: My life without money - Moje życie bez pieniędzy (exercise 4 a, b, c, d, e) (page 22)

your attitude to money - twoja postawa / nastawienie do pieniędzy all I want is enough money to enjoy life -wszystko czego chcę to wystarczająco dużo pieniędzy by cieszyć się życiem to earn as much as possible - zarobić tyle ile jest możliwe I would be happy to live with less money - byłbym szczęśliwy żyjąc z mniejszą ilością pieniędzy fewer possessions - mniej dobytku, majątku osobistego to possess - posiadać little-less-the least - mało-mniej-najmniej (dla rzeczowników niepoliczalnych) few-fewer-the fewest - mało-mniej-najmniej (dla rzeczowników policzalnych) Does she still work? - czy nadal pracuje? at the age of… - w wieku… to give (gave given) - dawać to give up a job as a psychotherapist - zrezygnować z pracy psychoterapeutki to give away all of her money-rozdać całe jej pieniądze a flat - mieszkanie to throw (threw thrown) - rzucać to throw away credit cards - wyrzucić karty kredytowe apart from a few clothes - oprócz kilku rzeczy(=sztuk odzieży) a sweater - sweter a skirt - spódnica a pair of shoes - para butów a coat - płaszcz a few personal belongings - kilku rzeczy osobistych to belong to sb - należeć do kogoś she doesn't own anything - nie posiada niczego to own sth - posiadać, mieć na własność to begin (began biegun) - rozpocząć (się) a one-year experiment - doświadczenie trwające rok in her home city of Dortmund - w jej mieście zamieszkania Dortmundzie to set up `a swapping circle' - założyć koło ludzi wymieniających się

to swap sth for services- zamienić coś na usługi without using money - bez używania pieniędzy for example - na przykład a haircut - obcięcie włosów to cut (cut cut) sth - ciąć coś hair [U] - włosy (jako czupryna) ≠ a hair - jeden włos a mathematics class - lekcja matematyki to prove that this could work - żeby udowodnić że to mogłoby się sprawdzić/działać to decide to give up using money - zdecydować by zrezygnować z używania pieniędzy when the year ended - she continued it - kiedy rok dobiegł końca - kontynuowała to at first - na początku to sit (sat sat) - siedzieć to house-sit for sb - pilnować domu pod nieobecność właściciela to stay in sb's house - przebywać /zatrzymać się w czyimś domu in return for watering the plants - w zamian za podlewanie roślin to look after sb's animals - opiekować się zwierzętami kogoś to stay in a student residence - przebywać /zatrzymać się w domu studenckim to sleep (slept slept) - spać to have a shower - wziąć prysznic to use a computer - używać komputera to cook for young people who live there - gotować na młodych ludzi którzy tam mieszkają to treat wealthy people - leczyć bogatych ludzi I help anyone who turns up - pomagam komukolwiek kto się zjawi/pojawi I can live thanks to my contacts - mogę żyć dzięki moim kontaktom when I need a bus ticket… - kiedy potrzebuję bilety autobusowego… a tube of toothpaste - tubka pasty do zębów a tooth - ząb paste [U] - pasta

`Who can I ask?' - `Kogo mogę poprosić?' to go to the cinema - pójść do kina I might offer to look after sb's children - mogę zaoferować że zaopiekuję się czyimiś dziećmi an afternoon - popołudnie one of the mistakes of our society - jedna z pomyłek/błędów naszego społeczeństwa most people do sth they don't like - większość ludzi robi coś czego nie lubi just to earn money - tylko by zarobić pieniądze to spend money on sth - wydawać pieniądze na coś to spend (spent spent) things they don't need - rzeczy których nie potrzebują to judge sb according to how much sb earns - sądzić kogoś po tym ile zarabia in my opinion - moim zdaniem all jobs are equally important - wszystkie rodzaje pracy są równie ważne you may not earn a lot of money… - możesz nie zarabiać dużo pieniędzy… you may be worth a lot as a person - możesz być wiele wart jako osoba That's my message - to jest moje przesłanie to earn money from the sales of… - zarobić pieniądze ze sprzedaży… to sell (sold sold ) - sprzedawać coś sale [C,U] - sprzedaż a rubbish bin - śmietnik, pojemnik na śmieci rubbish [U] - śmieci smoking - palenie to smoke - palić (papierosy) to arrive - przybyć to appear - pojawić się to invite sb - zaprosić kogoś to start a new company - założyć spółkę/przedsiębiorstwo an organisation - przedsiębiorstwo / organizacja a software company - przedsiębiorstwo zajmujące się oprogramowaniem komputerowym to be responsible for sb- być odpowiedzialnym z kogoś a nurse - pielęgniarka