I. KALENDARZ SZCZEPIEŃ (część A i B)

I. A. SZCZEPIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY WEDŁUG WIEKU

Wiek		Szczepienie przeciw	Uwagi
1 rok --> życia[Author:x]	w ciągu 24 godzin po urodzeniu	WZW typu B - domięśniowo GRUŹLICY - śródskórnie szczepionką BCG	Szczepienie noworodków przeciw gruźlicy powinno być wykonane jednocześnie lub nie później niż w 24 godz. od szczepienia przeciw WZW typu B.
		2 miesiąc życia (po 6 tygodniach od szczepienia przeciw gruźlicy i WZW typu B)	WZW typu B - domięśniowo BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI - podskórnie szczepionką DTP	Dwie kolejne dawki szczepienia pierwotnego przeciw WZW typu B podawane są w odstępach sześciotygodniowych, trzecia dawka uzupełniająca szczepienie podstawowe po 6 miesiącach od pierwszej dawki (cykl 0; 1; 6). Dawkę drugą szczepionki WZW typu B należy podać jednocześnie z pierwszą dawką szczepionki DTP, a dawkę trzecią - jednocześnie z trzecią dawką POLIO.
		przełom 3 i 4 miesiąca życia (po 6 tygodniach od poprzedniego szczepienia)	BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI - podskórnie szczepionką DTP	Jako pierwszą dawkę szczepienia przeciw POLIOMYELITIS stosuje się szczepionkę zabitą IPV. Podaje się ją na przełomie 3 i 4 miesiąca życia jednocześnie z drugą dawką szczepionki DTP. Pozostałe dawki szczepienia POLIO prowadzi się szczepionką żywą.
				POLIOMYELITIS - podskórnie lub domięśniowo szczepionką zabitą - IPV (1, 2 i 3 typ wirusa) pierwsza dawka	Dzieciom z przeciwwskazaniami do szczepienia żywą szczepionką przeciw poliomyelitis (OPV) należy wykonać również pozostałe dawki podskórnie szczepionką inaktywowaną (IPV) w cyklu jak szczepionką żywą.
		5 miesiąc życia (po 6 tygodniach od poprzedniego szczepienia)	BŁONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI - podskórnie szczepionką DTP POLIOMYELITIS - doustnie szczepionką żywą poliwalentną OPV (1, 2 i 3 typ wirusa) druga dawka	Trzy kolejne dawki szczepienia podstawowego DTP podawane są w odstępach sześciotygodniowych.
		przełom 6 i 7 miesiąca życia (po 6 tygodniach od poprzedniego szczepienia)	WZW typu B - domięśniowo	U dzieci z przeciwwskazaniami do szczepienia przeciw krztuścowi można: a) zastosować szczepionkę DT - według zaleceń producenta. Wówczas w 2 miesiącu życia trzeba
				POLIOMYELITIS - doustnie szczepionką żywą poliwalentną OPV (1, 2 i 3 typ wirusa) trzecia dawka	podać domięśniowo szczepionkę przeciw WZW typu B, a po 6 tygodniach jednocześnie zaszczepić pierwszą dawką DT (podskórnie) i pierwszą dawką szczepionki POLIO (IPV - podskórnie). Po następnych 6 tygodniach podać: drugą dawkę szczepionki DT (podskórnie) i jednocześnie - drugą dawkę szczepionki POLIO (OPV - doustnie);
						b) rozważyć zastosowanie szczepionki DTaP (z bezkomórkową komponentą krztuścową) w cyklu jak DTP Patrz również - "Informacje uzupełniające" - część III PSO
	12 miesiąc życia	GRUŹLICY - śródskórnie szczepionką BCG	Szczepienie tylko u dzieci, które w wyniku pierwszego szczepienia BCG nie mają blizny bądź mają bliznę o średnicy mniejszej niż 3 mm. U dzieci ze styczności z chorym na gruźlicę należy wykonać próbę tuberkulinową; należy szczepić dzieci tuberkulinoujemne w dniu odczytania próby.
2 rok życia	13-14 miesiąc życia	ODRZE - podskórnie szczepionką żywą	Szczepienie podstawowe. Podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia; szczepionkę należy podać po upływie dwóch miesięcy od wyzdrowienia. Zamiast szczepionki pojedynczej przeciw odrze można podać w 13-15 miesiącu życia szczepionkę potrójną przeciw odrze, śwince i różyczce zalecaną w części IIB PSO.
		16-18 miesiąc życia	BłONICY, TĘŻCOWI, KRZTUŚCOWI - podskórnie szczepionką DTP	Czwarta dawka, uzupełniająca szczepienie podstawowe DTP i POLIO. Dzieci, które w pierwszym roku życia otrzymały dwie dawki DT, należy zaszczepić podskórnie trzecią dawką DT.
				POLIOMYELITIS - doustnie szczepionką żywą poliwalentną OPV (1,2 i 3 typ wirusa) czwarta dawka	Dzieciom z przeciwwskazaniami do szczepienia żywą szczepionką przeciw poliomyelitis (OPV) należy podać podskórnie szczepionkę inaktywowaną (IPV).
	okres przed- szkolny		6 rok życia	BŁONICY, TĘŻCOWI - podskórnie szczepionką DT	Pierwsza dawka przypominająca
				POLIOMYELITIS - doustnie szczepionką żywą poliwalentną OPV (1,2 i,3 typ wirusa)
		7 rok życia	ODRZE - podskórnie szczepionką żywą	Dawka przypominająca. Podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na odrę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia; szczepionkę należy podać po upływie dwóch miesięcy od wyzdrowienia. Zamiast szczepionki pojedynczej przeciw odrze można podać szczepionkę potrójną przeciw odrze, śwince i różyczce zalecaną w części IIB PSO.
	szkoła podstawowa i gimnazjum	po 6 tygodniach od szczepienia przeciw ODRZE	GRUŹLICY - śródskórnie szczepionką BCG	Szczepienie bez próby tuberkulinowej. U dzieci ze styczności z chorym na gruźlicę należy wykonać próbę tuberkulinową; należy szczepić dzieci tuberkulinoujemne w dniu odczytania próby.
		11 rok życia	POLIOMYELITIS - doustnie szczepionką żywą poliwalentną OPV (1,2 i 3 typ wirusa)	Druga dawka przypominająca
		12 rok życia	GRUŹLICY - śródskórnie szczepionką BCG	Tylko dzieci z ujemnym wynikiem próby tuberkulinowej Mantoux. Szczepienie należy wykonać w dniu odczytania próby.
		13 rok życia	RÓŻYCZCE - podskórnie	Tylko dziewczęta
		14 rok życia	WZW typu B - domięśniowo 3- krotnie w cyklu 0;1;6 miesięcy	Szczepienie należy podać młodzieży rozpoczynającej naukę w gimnazjum (I lub II klasa). Nie należy szczepić osób szczepionych podstawowo w ramach szczepień zalecanych.
				BŁONICY, TĘŻCOWI - podskórnie szczepionką Td	Druga dawka przypominająca. Szczepienie można podać jednocześnie (tzn. w tym samym dniu) ze szczepieniem przeciwko WZW typu B.
	szkoła ponad- podstawowa	18 rok życia	GRUŹLICY - śródskórnie szczepionką BCG	Tylko osoby z ujemnym wynikiem próby tuberkulinowej Mantoux. Szczepienie należy wykonać w dniu odczytania próby.
		19 rok życia lub ostatni rok nauki w szkole	BŁONICY, TĘŻCOWI - podskórnie szczepionką Td	Trzecia dawka przypominająca; nie powinna być podana wcześniej niż po upływie 3 lat od ostatniej dawki szczepionki DT lub Td.

I. B. SZCZEPIENIA OSÓB NARAŻONYCH W SPOSÓB SZCZEGÓLNY NA ZAKAŻENIE

Szczepienie przeciw	Osoby podlegające szczepieniu	Uwagi
GRUŹLICY śródskórnie szczepionką BCG	- tuberkulinoujemni studenci akademii medycznych i uczniowie policealnych szkół medycznych (w pierwszym miesiącu nauki) nie zbadani próbami tuberkulinowymi w ciągu ostatnich 12 miesięcy	Szczepienie należy wykonać w dniu odczytania próby tuberkulinowej Mantoux
WZW typu B - domięśniowo	- pracownicy wykonujący zawody medyczne o wysokim ryzyku zakażenia - uczniowie średnich i policealnych szkół medycznych oraz studenci akademii medycznych w ciągu pierwszego roku szkolnego lub akademickiego - osoby z bliskiego otoczenia chorych na WZW typu B i nosicieli HBV (domownicy oraz osoby przebywające w zakładach opiekuńczych, wychowawczych i zakładach zamkniętych);	Szczepienia podstawowe wg schematu: 0; 1; 6 miesięcy Pojedyncze dawki przypominające: w odstępach co 5 lat tylko dla pracowników służby zdrowia narażonych w sposób szczególny na zakażenie.
BŁONICY - podskórnie szczepionką monowalentną (d, D) lub skojarzoną ze szczepionką przeciw TĘŻCOWI (Td, DT)	- osoby ze styczności z chorymi na błonicę, - pracownicy służby zdrowia, personel zatrudniony w ośrodkach dla uchodźców, wytypowani funkcjonariusze policji, osoby zatrudnione na przejściach granicznych oraz przy obsłudze pasażerów w komunikacji lotniczej, kolejowej i autobusowej na trasach międzynarodowych w kierunku wschodnim, - osoby wyjeżdżające do państw, w których występują zachorowania na błonicę, - osoby w wieku 20-29 lat ze wschodnich województw przygranicznych.	W szczepieniach przypominających należy podać: - osobom w wieku do 30 lat - jedną dawkę d (Td), - osobom w wieku 30 lat i starszym - jedną dawkę d (Td), a po miesiącu drugą dawkę d (Td), - dzieciom - jedną dawkę DT lub D, zależnie od wskazań.
TĘŻCOWI - podskórnie szczepionką zabitą	ze wskazań indywidualnych osoby, które uległy zranieniu.	Liczba dawek zależna od daty i cyklu poprzedniego szczepienia; w uodpornieniu czynno-biernym podaje się także antytoksynę tężcową.
WŚCIEKLIŹNIE - domięśniowo szczepionką zabitą	ze wskazań indywidualnych osoby podejrzane o zakażenie wirusem wścieklizny (pokąsane przez zwierzęta podejrzane o wściekliznę, dzikie lub nieznane). Szczepienie w wytypowanych punktach szczepień przy szpitalach zakaźnych lub wojewódzkich stacjach sanitarno-epidemiologicznych.	Cykl szczepień według zaleceń producenta. W przypadku ciężkich pokąsań należy zastosować swoistą immunoglobulinę jednocześnie z pierwszą dawką szczepionki.
DUROWI BRZUSZNEMU - podskórnie szczepionką Ty lub TyTe	decyzję podejmuje wojewódzki inspektor sanitarny zależnie od lokalnej sytuacji epidemiologicznej.	Szczepienie podstawowe według schematu 0;1;12 miesięcy. Pojedyncze dawki przypominające: w odstępach co 3 - 5 lat.

II. A. SZCZEPIENIA ZALECANE FINANSOWANE ZE ŚRODKÓW ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W BUDŻECIE

MINISTRA ZDROWIA

Szczepienie przeciw	Zalecane osobom	Uwagi
WZW typu B - domięśniowo	- przewlekle chorym o wysokim ryzyku zakażenia,	Szczepienie podstawowe wg schematu: 0;1;6 miesięcy.
	- chorym przygotowywanym do zabiegów operacyjnych.*

• patrz "Informacje uzupełniające" (cz. III PSO)

II. B. SZCZEPIENIA ZALECANE NIE FINANSOWANE ZE ŚRODKÓW ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W BUDŻECIE MINISTRA ZDROWIA

Szczepienie przeciw	Zalecane osobom	Szczepionki zarejestrowane w Polsce
WZW typu B domięśniowo - dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki	- dzieciom, nie podlegającym szczepieniom obowiązkowym, - młodzieży, - osobom w wieku 20-40 lat, zwłaszcza kobietom, - osobom, które ze względu na tryb życia lub wykonywane zajęcia są narażone na zakażenia związane z uszkodzeniem ciągłości tkanek lub poprzez kontakt seksualny.	zaleca się szczepionki rekombinowane: ENGERIX-B (SmithKline Beecham) HB-VAX-II (Merck Sharp Dohme)
WZW typu A domięśniowo - dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki	- dzieciom w wieku przedszkolnym, szkolnym i młodzieży; szczególnie zalecane dzieciom rozpoczynającym naukę w szkole podstawowej, które nie chorowały na WZW typu A, - osobom wyjeżdżającym do krajów rozwijających się i innych o wysokiej zapadalności na WZW typu A, - osobom zatrudnionym przy produkcji i dystrybucji żywności.	HAVRIX (SmithKline Beecham) VAQTA (Merck Sharp Dohme) AVAXIM (Paster Merieux) tylko dla dorosłych
ODRZE, ŚWINCE, RÓŻYCZCE - podskórnie - jedną dawką szczepionki skojarzonej	- dzieciom w wieku 13-15 miesięcy oraz w 7 roku życia zamiast obowiązkowego szczepienia przeciw odrze; podawane w wywiadzie przebycie zachorowań na odrę, świnkę lub różyczkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia; szczepionkę należy podać po upływie 2 miesięcy od wyzdrowienia.	zaleca się szczepionkę: MMR II (Merck Sharp Dohme) zawierającą atenuowany szczep świnkowy Jeryl Lynn
ŚWINCE - podskórnie - jedną dawką szczepionki pojedynczej	- dzieciom od 13 miesiąca życia nie szczepionym przeciw śwince (szczepionkami skojarzonymi); podawane w wywiadzie przebycie zachorowania na świnkę nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia; szczepionkę należy podać po upływie 2 miesięcy od wyzdrowienia.	MUMPSVAX (Merck Sharp Dohme) zawiera atenuowany szczep świnkowy Jeryl Lynn
GRYPIE - dawkowanie i cykl szczepień według wskazań producenta szczepionki Szczepionki ważne są tylko jeden rok ze względu na coroczne zmiany składu według zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia.	ze wskazań klinicznych i indywidualnych: - przewlekle chorym (astma, cukrzyca, niewydolność układu krążenia, oddychania, nerek), - w stanach obniżonej odporności, - w podeszłym wieku; ze wskazań epidemiologicznych: - pracownikom służby zdrowia, szkół, handlu, transportu, budownictwa oraz osobom narażonym na kontakty z dużą liczbą ludzi bądź pracującym na otwartej przestrzeni.	"split" - zawierające rozszczepione wiriony: BEGRIVAC (Chiron Behring GmbH & Co) FLUARIX (SmithKline Beecham) VAXIGRIP (Pasteur Merieux) podjednostkowe: INFLUVAC (Solvay Duphar B.V.) FLUVIRIN (Medeva Pharma Ltd) ISIFLUZONALE S.U. (I.S.I.S.p.A)
KLESZCZOWEMU ZAPALENIU MÓZGU - dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki	- przebywającym na terenach o nasilonym występowaniu tej choroby: osobom zatrudnionym przy eksploatacji lasu, stacjonującemu wojsku, rolnikom, młodzieży odbywającej praktyki oraz turystom i uczestnikom obozów i kolonii.	ENCEPUR (Chiron Behring GmbH & Co) FSME-IMMUN Inject (Baxter AG)
Zakażeniom wywoływanym przez HAEMOPHILUS INFLUNZAE typ b - domięśniowo lub podskórnie - dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki	- dzieciom od drugiego miesiąca życia dla zapobiegania zapaleniom opon mózgowo-rdzeniowych, posocznicy, zapaleniom nagłośni itp. Jeżeli szczepienie stosuje się w pierwszym roku życia dziecka, najlepiej pierwszą dawkę podać jednocześnie ze szczepionkami WZW B i DTP, drugą z DTP i POLIO (IPV), natomiast dawkę trzecią ze szczepionkami DTP i POLIO (OPV).	Act-HIB (Pasteur Merieux) HIBERIX (SmithKline Beecham) HibTITER (Wyeth-Lederle Pharma GmbH) PedvaxHIB (Merck Sharp Dohme)
BŁONICY, TĘŻCOWI - podskórnie - dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki	- osobom dorosłym (szczepionym podstawowo) pojedyncze dawki przypominające co 10 lat, a nie szczepionym w przeszłości - szczepienie podstawowe.	Td (Biomed Kraków)
RÓŻYCZCE - podskórnie - dawkowanie i cykl szczepień wg wskazań producenta szczepionki	- młodym kobietom zwłaszcza pracującym w środowiskach dziecięcych (przedszkola, szkoły, szpitale, przychodnie) dla zapobiegania różyczce wrodzonej. Nie wolno szczepić w okresie ciąży. Przez trzy miesiące po szczepieniu nie należy zachodzić w ciążę.	ERVEVAX (SmithKline Beecham) RUDIVAX (Pasteur Merieux)
ŻÓŁTEJ GORĄCZCE I INNYM CHOROBOM	- wyjeżdżającym za granicę, według wymogów kraju docelowego oraz Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych. Szczegółowych informacji udzielają wojewódzkie stacje sanitarno-epidemiologiczne.	Wszystkie szczepionki stosowane w punktach szczepień dla wyjeżdżających za granicę są zarejestrowane w Polsce.

III. INFORMACJE UZUPEŁNIAJĄCE

A. SZCZEPIENIA PRZECIW WIRUSOWEMU ZAPALENIU WĄTROBY TYPU B (WZW typu B)

1. Szczepienia noworodków prowadzone są trzema dawkami szczepionki w cyklu 0; 1; 6 miesięcy.

Pierwsza dawka podawana jest w ciągu 24 godzin po urodzeniu (najlepiej w ciągu 12 godzin), jednocześnie ze szczepieniem przeciw gruźlicy. Druga dawka szczepienia pierwotnego - po 6 tygodniach od poprzedniej, jednocześnie ze szczepieniem przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi. Trzecia dawka, uzupełniająca szczepienie podstawowe - po 6 miesiącach od pierwszej dawki, jednocześnie ze szczepieniem przeciw poliomyelitis (OPV).

2. Dzieci, u których rozpoczęto szczepienia według schematu czterodawkowego (w cyklu: 0; 1; 2; 12 miesięcy), powinny być szczepione w cyklu: 0; 1; 2; 12 miesięcy.

3. Osoby narażone w sposób szczególny na zakażenie szczepione są trzema dawkami szczepionki w cyklu: 0; 1; 6 miesięcy.

4. Począwszy od roku 2000 wprowadza się szczepienia młodzieży w 14 roku życia (gimnazjaliści). Szczepienie należy wykonać dawką dla dzieci w cyklu: 0; 1; 6 miesięcy w czasie nauki w I lub II klasie (pełny cykl szczepienia powinien być zakończony przed ukończeniem 15 roku życia).

W roku 2000 należy zaszczepić jesienią dwoma dawkami młodzież klasy II; trzecią dawkę podać należy wiosną 2001 r. (młodzieży, która ukończy 15 rok życia, przed podaniem trzeciej dawki należy zastosować szczepionkę w dawce dla dorosłych lub dla dzieci, w zależności od wskazań producenta).

Natomiast począwszy od roku 2001 szczepienia należy rozpoczynać wiosną u uczniów klasy I, podając przed wakacjami dwie dawki, a dawkę trzecią - jesienią (w klasie II).

5. Pracownikom wykonującym zawody medyczne o wysokim ryzyku zakażenia HBV, szczepionym podstawowo przed 5 laty lub wcześniej, należy podawać dawkę przypominającą co 5 lat.

Nie przewiduje się podawania dawek przypominających osobom z innych grup ryzyka.

6. Osoby dializowane powinny być bezpłatnie szczepione podwójnymi dawkami szczepionki w cyklach zalecanych przez lekarza; pozostali przewlekle chorzy, narażeni w sposób szczególny na zakażenie, szczepieni są trzema dawkami pojedynczymi (w cyklu: 0; 1; 6 miesięcy).

7. Wyjaśnia się, że szczepienia osób przewlekle chorych oraz przygotowywanych do zabiegów operacyjnych nie są szczepieniami obowiązkowymi (część IIA PSO - SZCZEPIENIA ZALECANE FINANSOWANE ZE ŚRODKÓW ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W BUDŻECIE MINISTRA ZDROWIA). Należy traktować je jako uprawnienie pacjenta. Niedopuszczalne jest odmawianie zabiegu w przypadku rezygnacji ze szczepienia.

Wykonuje się je bezpłatnie w cyklu: 0; 1; 6 miesięcy. Przed operacją należy podać co najmniej dwie dawki, a zabieg przeprowadzić nie wcześniej niż po 2 tygodniach od drugiej dawki (tj. po 6 tygodniach od rozpoczęcia szczepień). Po 6 miesiącach od pierwszej dawki należy podać dawkę trzecią.

W przypadku podjęcia szczepień w innym cyklu, wymagającym większej ilości szczepionki, należy zapewnić bezpłatnie dwie dawki przed operacją i jedną dawkę w okresie do 12 miesięcy od rozpoczęcia szczepień; pozostałe dawki należy wykonać jako szczepienie dodatkowe (preparatem zakupionym przez pacjenta).

B. SZCZEPIENIE PRZECIW ODRZE

1. Szczepienie przypominające w 7 roku życia należy wykonać przed przypadającym w tym samym roku życia szczepieniem przeciw gruźlicy ze względu na długie gojenie się zmian po szczepieniu przeciw gruźlicy.

2. Zaleca się uzupełnienie dawki przypominającej szczepienia przeciw odrze dzieciom w 8-15 roku życia, które nie otrzymały jej we właściwym terminie.

C. SZCZEPIENIA PRZECIW ODRZE, ŚWINCE I RÓŻYCZCE

1. Szczepienie szczepionką potrójną przeciw odrze, śwince i różyczce można podać według wskazań dla szczepień zalecanych (część IIB PSO) w miejsce podstawowego szczepienia przeciw odrze w 2 roku życia oraz w miejsce uzupełniającego szczepienia przeciw odrze w 7 roku życia.

2. U dzieci, które nie są szczepione szczepionką potrójną, można zastosować monowalentną szczepionkę przeciw śwince, najlepiej jednocześnie ze szczepieniem przeciw odrze.

D. PRÓBY TUBERKULINOWE I SZCZEPIENIA PRZECIW GRUŹLICY

1. Próby tuberkulinowe przed szczepieniem BCG u dzieci zdrowych, nie pozostających w styczności z chorym na gruźlicę, należy wykonywać począwszy od 12 roku życia (w kalendarzu szczepień - I próba tuberkulinowa).

2. Studenci akademii medycznych i uczniowie policealnych szkół medycznych rozpoczynający naukę i nie zbadani próbami tuberkulinowymi w ciągu ostatnich 12 miesięcy powinni wykonać to badanie w pierwszym miesiącu nauki, a osoby tuberkulinoujemne - poddać się szczepieniu.

E. SZCZEPIENIA PRZECIW POLIOMYELITIS

1. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Komitetu Certyfikacji Eradykacji Poliomyelitis, w celu wyeliminowania zachorowań towarzyszących szczepieniom, wprowadzono dla wszystkich niemowląt szczepionkę zabitą (IPV) jako pierwszą dawkę szczepienia. Podaje się ją podskórnie lub domięśniowo, na przełomie 3 i 4 miesiąca życia (po 6 tygodniach od szczepienia poprzedniego), jednocześnie z drugą dawką szczepienia przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi.

2. Pozostałe dawki szczepienia prowadzone są szczepionką żywą (OPV) doustnie.

3. Dzieci mające przeciwwskazania do szczepienia szczepionką żywą (OPV) powinny otrzymać pozostałe dawki szczepienia szczepionką zabitą (IPV) podskórnie, w cyklu jak szczepionką żywą. Zaleca się prowadzenie tych szczepień w konsultacyjnych poradniach szczepień.

Szczepionka IPV przeznaczona do szczepień kolejnymi dawkami może być zamawiana przez wojewódzkie stacje sanitarno-epidemiologiczne dla poradni konsultacyjnej lub na wniosek indywidualny.

F. SZCZEPIENIA PRZECIW BŁONICY, TĘŻCOWI I KRZTUŚCOWI

1. Szczepienia przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi prowadzone są szczepionką DTP, trzykrotnie w odstępach co 6 tygodni w pierwszym roku życia (szczepienie pierwotne) oraz jeden raz w 2 roku życia (szczepienie uzupełniające).

Pierwsza dawka szczepionki podawana jest w 2 miesiącu życia, po 6 tygodniach od szczepienia przeciw gruźlicy i WZW B, jednocześnie z drugą dawką szczepionki przeciw WZW B. Druga dawka - na przełomie 3 i 4 miesiąca życia (po 6 tygodniach od szczepienia poprzedniego), jednocześnie ze szczepionką zabitą przeciw poliomyelitis (IPV). Trzecia dawka - w 5 miesiącu życia (po 6 tygodniach od szczepienia poprzedniego), jednocześnie ze szczepionką żywą przeciw poliomyelitis (OPV). Dawka czwarta - w 16-18 miesiącu życia, jednocześnie ze szczepionką żywą przeciw poliomyelitis (OPV).

2. Dzieciom z przeciwwskazaniami do szczepienia szczepionką komórkową przeciw krztuścowi, które według opinii lekarza mogłyby być szczepione szczepionką acelularną (DTPa), można podać tę szczepionkę według zaleceń producenta (szczepienie odpłatne - preparaty zarejestrowane podano w pkt I).

3. Dzieciom nie szczepionym przeciw krztuścowi z powodu przeciwwskazań, które już zostały uodpornione szczepionką DT, można, po ustąpieniu przeciwwskazań w stopniu umożliwiającym uzupełnienie odporności przeciw krztuścowi przy użyciu szczepionki acelularnej, zastosować pojedynczą szczepionkę przeciw krztuścowi (Pa) według zaleceń producenta. Szczepionka dostarczana jest tylko w drodze importu indywidualnego.

G. ORGANIZACJA SZCZEPIEŃ

1. Przeprowadzanie szczepień dzieci w wieku szkolnym na jesieni, tj. u rozpoczynających naukę, jest uzasadnione względami merytorycznymi:

wyprzedza sezonową zwyżkę zachorowań (styczeń - maj następnego roku kalendarzowego),

chroni dzieci w nowym środowisku przed zakażeniami kontaktowymi,

dopiero na jesieni większość dzieci urodzonych w tym samym roku osiąga wiek wskazany w programie szczepień ochronnych.

Jeżeli duża koncentracja szczepień utrudnia ich wykonanie albo przemawiają za tym ważne względy organizacyjne, część szczepień (zwłaszcza u dzieci kończących szkoły podstawowe lub ponadpodstawowe) można przeprowadzić w I połowie roku kalendarzowego. Wówczas należy szczepić wcześniej (przed wakacjami) dzieci kończące określony wiek w danym roku kalendarzowym, tzn. dopuszcza się wcześniejsze o około pół roku wykonywanie szczepień u dzieci w wieku szkolnym, a nie przekładanie ich na kolejny rok kalendarzowy.

2. Określony w części IA PSO wiek dziecka należy rozumieć jak w przykładzie: dziecko, które ukończyło 3 lata, jest w czwartym roku życia.

H. ODSTĘPY MIĘDZY SZCZEPIENIAMI

Przypomina się, że skracanie odstępów między dawkami szczepionek bardziej pogarsza skuteczność szczepienia niż ich wydłużanie. Zgodnie z zaleceniami Komisji Epidemiologicznej Rady Sanitarno-Epidemiologicznej przy Głównym Inspektorze Sanitarnym zalecany odstęp między podaniem szczepionek nieżywych (zabitych, anatoksyn i innych) nie powinien być krótszy niż 4 tygodnie, natomiast odstęp między szczepionkami żywymi powinien wynosić nie mniej niż 6 tygodni.

Po niżej wymienionych rodzajach szczepionek można rozpocząć kolejne szczepienia po upływie co najmniej:

po podaniu szczepionki	można żywą	podać zabitą
żywej	6 tyg.	4 tyg.	Szczep. żywe:	- wirusowe: OPV, przeciw odrze, śwince, różyczce, żółtej gorączce; - bakteryjne: BCG.
zabitej	4 tyg.	4 tyg.	Szczep.nieżywe: (zabite, anatoksyny i inne)	- wirusowe: IPV, przeciw WZW B i A, wściekliźnie, grypie, k.z.m.; - bakteryjne: DTP, DT, Td, D, Te, TyTe, Ty , Hib i przeciw cholerze.

I. WYBRANE SZCZEPIONKI ZAREJESTROWANE W POLSCE, KTÓRE NIE ZOSTAŁY WYMIENIONE JAKO ZALECANE:

- przeciw WZW A i WZW B

TWINRIX (SmithKline Beecham)

- przeciw ospie wietrznej

VARILRIX (SmithKline Beecham)

- przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi i WZW B

TRITANRIX HB (SmithKline Beecham)

zawiera Pw (pełnokomórkowy składnik przeciwkrztuścowy)

INFANRIX HepB (SmithKline Beecham)

zawiera Pa (bezkomórkowy składnik przeciwkrztuścowy)

- przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi (acelularna)

DTaP SZCZEPIONKA SSI (Statens Serum Institut)

INFANRIX - DTPa (SmithKline Beecham)

TRIPACEL (Connaught)

zawierają Pa (bezkomórkowy składnik przeciwkrztuścowy)

- przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi i poliomyelitis

TETRACOQ (Pasteur Merieux)

zawiera IPV oraz Pw (pełnokomórkowy)

DTaP-IPV SZCZEPIONKA SSI (Statens Serum Institut)

zawiera IPV oraz Pa (bezkomórkowy)

- przeciw odrze, śwince i różyczce

TRIMOVAX (Pasteur Merieux)

zawiera szczep świnkowy Urabe AM-9

PRIORIX (SmithKline Beecham)

zawiera szczep świnkowy RIT 4385

- przeciw zakażeniom pneumokokowym

PNEUMO 23 (Pasteur Merieux)

PNEUMOVAX 23 (Merck Sharp Dohme)

- przeciw zakażeniom haemophilus influenzae typ b i WZW B

PROCOMVAX (Merck Sharp Dohme)

---