PEDAGOGIKA FILOZOFICZNA-NORMATYWNA
Karol Kotłowski (1910-1988)
W jego przekonaniu, pedagogika wywodzi się z filozofii toteż żaden z jej kierunków nie może lekceważyć tych korzeni. One bowiem stanowią ostateczny punkt odniesienia do eksplikacji sensu wychowania. Naukowiec usiłujący świadomie wyzwolić się z w swych badaniach od wpływów filozofii, popada z reguły nieświadomie w zależność od innej filozofii. Nauki o wychowaniu nie bazują przecież na jakiejś jednolitej, zwartej doktrynie i da się w nich wyodrębnić wiele nurtów
CHRZEŚCIJAŃSKA PEDAGOGIKA PERSONALNO-EGZYSTENCJALNA
Ks. Janusz Tarnowski (11.07.1919)
Personalizm jest nie tylko jednym z kierunków we współczesnej filozofii ale również radykalnym nurtem w naukach o wychowaniu, który afirmuje każdy podmiot-zaangażowany w proces socjalizacji, kształcenia i wychowania-jako osobę.
Można rozróżnić personalizm jako postawę, personalizm filozoficzny czy zaangażowany światopoglądowo, personalizm naturalistyczny i personalizm spirytualistyczny.
PEDAGOGIA SPOŁECZNO-PERSONALISTYCZNA
Aleksander Kamiński (1903-1978)
Wprawdzie pedagogika-z racji zajmowania się podmiotami wychowania-zaliczana jest do dyscyplin humanistycznych to jednak swoimi uwikłaniami w totalitarne ideologie oraz w "naturalistyczną koncepcję humanistyki" zatraciła swój pierwotny sens.
Naturalistyczna koncepcja humanistyki wywodzi się z pozytywizmu, który najsilniej rozprzestrzenił się w Polsce w naukach pedagogicznych w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych naszego stulecia, przyjmując za punkt wyjścia funkcjonalny paradygmat budowania wiedzy o wychowaniu.
PEDAGOGIKA SERCA
Dr Maria Łopatkowa (ur. styczeń 1927)
Zdaje sobie sprawę z tego iż człowiek jest tajemnicą i tak naprawdę nie zna do końca samego siebie. Pedagogika M. Łopatkowej wprowadza w miejsce władzy rodzicielskiej kategorię pieczy rodzicielskiej. Opieka, troska, wspieranie, składające się na pojęcie "pieczy" nie wywodzi się z żądzy władzy lecz z miłości, a miłość wobec obiektu kochania jest zawsze służebna.
Tak rozumiana pedagogika poprzez wprzęgnięcie jej do polityki opiekuńczej państwa wobec pokolenia nieletnich, stała się zarazem pedagogiką stosowaną.
DUCHOWA PEDAGOGIA MIŁOŚCI
Arthur Bruhlmeier
Pedagogia A. Bruhlmeiera jest pedagogią niezwykle optymistyczną jako pedagogika miłości, pedagogika serca, a przy tym w całej swojej pełni pedagogika ducha. Trzeba jednak samemu mieć serce, sferę własnego ducha, by pomóc uczniom w rozwoju mocy ich własnych serc i własnej duchowości. Powraca się w niej do klasycznego, bo korzeniami sięgającego starożytnej Grecji, trychotomicznego modelu człowieka jako jedności ciała, ducha i umysłu oraz do idei kształcenia holistycznego, które przeciwstawiają się jednostronnemu myśleniu instrumentalnemu współczesnej pedagogiki.
PEDAGOGIKA NIEDYREKTYWNA
Carl R. Rogers (1902-1987)
Pedagogika niedyrektywna znana jest częściowo w naszym kraju pod nazwą „wychowanie niekierowane”. Dziecko żegnane przez swoją matkę w ślepą ulicę-musi rozstrzygnąć problem: czy wierzyć swoim doznaniom i impulsom ale za cenę utraty matczynej miłości, czy może wierzyć temu, jak ona postrzega jego wewnętrzny świat przeżyć i potrzeb ale za cenę utraty zaufania do własnych odczuć, myśli i doświadczeń. Wyjściem z tego dylematu bez takiego uszczerbku może być pedagogika niedyrektywna.
PEDAGOGIKA NIEAUTORYTALNA
Thomas Gordon
Pedagogia Thomasa Gordona, określana powszechnie mianem wychowania bez zwycięzców i bez pokonanych, opiera się na teorii równoważnych (symetrycznych) stosunków interpersonalnych między ludzmi, w tym także między dorosłymi (wychowawcami) a (małymi) dziećmi czy młodzieżą. Każdy w tych relacjach musi być traktowany podmiotowo, z pełnym poszanowaniem jego praw i potrzeb.
Cele wychowania Gordon wyprowadza ze sposobu postrzegania dziecka uważając, że jest ono człowiekiem ze wszystkimi ludzkimi cechami, uczuciami i reakcjami oraz uniwersalne wartości, które dają możliwość bycia wolnym, samookreślającym się podmiotem własnego myślenia.
PEDAGOGIKA GESTALT
Pedagogika Gestalt powstała w latach siedemdziesiątych naszego stulecia jako jeden z rodzajów pedagogiki alternatywnej, integrującej pod tą właśnie nazwą wiedzę i doświadczenia z kilku nurtów w naukach humanistycznych.
Tym co istotnie różni pedagogikę Gestalt od innych prądów i kierunków pedagogicznych jest wyjście w reformowaniu teorii i praktyki edukacyjnej od jasności sensu i celów osobistego życia i systemu wartości przez samych pedagogów (nauczycieli i wychowawców).
PEDAGOGIA WYCHOWANIA INTEGRALNEGO
Wg Leo Buscaglia- Jego zdaniem człowiek powinien dążyć do urzeczywistnienia wszystkich swoich umiejętności, gdyż z chwilą urodzenia otrzymał największy dar, jakim jest życie.
PEDAGOGIKA ANTYAUTORYTALNA
Elementem antyautorytalnej krytyki wychowania, która stworzyła po II wojnie światowej ofertę „alternatywnego porozumienia między generacjami” było sprowadzenie do krytyki sprawowania władzy oraz krytyki społeczeństwa. Dopiero wraz z rewoltą studencką w 1968r. pojawia się dodatkowy wymiar krytyki, skierowanej przeciwko wychowaniu represyjnemu, autorytarnemu ale i przeciwko tabuizacji sfer życia dziecka i dorosłych.
PEDAGOGIKA RADYKALNEGO HUMANIZMU
Erich Fromm (ur. 1900r.)
Fromm stara się zrozumieć istotę tak wszechobecnej między ludzmi przemocy, agresji i okrucieństwa, lokując je w niemożności rozwiązywania przez człowieka podstawowych problemów swojego życia, w niezdolności do kochania innych jak i w nekrofilnej orientacji wszystkich nowoczesnych społeczeństw przemysłowych
PEDAGOGIKA EMANCYPACYJNA
Pedagogika emancypacyjna jest normatywnym nurtem w naukach o wychowaniu o zróżnicowanej strukturze i założeniach biorąc pod uwagę występujące wśród jej przedstawicieli odmienne poglądy na istotę i rolę władzy czy autorytetu oraz emancypacji człowieka. Można wyróżnić w tym obszernym zakresowo i merytorycznie ruchu neoreformatorskim dwa jego nurty: polityczny i indywidualistyczno-anarchistyczny.
PEDAGOGIKA MIĘDZYKULTUROWA
Pedagogika międzykulturowa powstała w Niemczech na początku lat siedemdziesiątych, miała na celu poszerzenie horyzontu problemów o jeszcze inne, istniejące w danym społeczeństwie kultury i subkultury, rozpoznanie ich i uświadomienie istniejących między nimi różnic.
DEKONSTRUKCJA A PEDAGOGIKA PRZEZWYCIĘŻANIA OBCOŚCI
Jacques Derrida (ur. 1930r.)