Czy zakonnica, która złamie śluby zakonne, zostanie ukarana?
Najpierw zapytajmy, czy to w ogóle możliwe, żeby zakonnica złamała śluby. Odpowiedź brzmi: tak, bo człowiek jest wolny i zawsze może wybrać dobro albo zło. Ale ten wybór pociąga za sobą konsekwencje. Czy siostra może być ukarana? Tak, ponieważ złamanie ślubów narusza pewien porządek, którego zobowiązała się przestrzegać, biorąc na siebie obowiązki, przyjmując prawa, a także ciesząc się zaufaniem wiernych. A zatem wszystko jasne? Nie, ponieważ my zawsze chcielibyśmy znać przyczyny.
Trzeba pamiętać, że każdy katolik, który złamie ustawę kościelną, do której przypisana jest sankcja karna, może zostać ukarany. Dlaczego Kościół ucieka się do wymierzania sankcji i co to w ogóle jest kara?
Kara kościelna ma do spełnienia trzy zasadnicze cele. Pierwszym jest - naprawienie powstałej szkody i odpokutowanie dokonanego zła. Jeśli ktoś popełni przestępstwo, musi wynagrodzić za zły czyn, który naruszył pewien porządek. Drugim motywem jest poprawa delikwenta (tak określa się kogoś, kto popełnił przestępstwo), jego uzdrowienie. Kara ma mieć charakter leczniczy, powinna pomóc człowiekowi lepiej zrozumieć, na czym polega szkodliwość czynu oraz przyczynić się do powrotu na właściwą drogę. Zauważmy więc, że kara nie ma nic wspólnego z zemstą czy odwetem, ale jest pomocą, lekarstwem, wyciągniętą dłonią ku osobie zranionej przez słabość i grzech.
Trzecim motywem jest wreszcie usunięcie powstałego zgorszenia. Ktoś po popełnieniu przestępstwa, mógłby szybko poprawić się i żałować swego postępowania. Co więcej, czyn, którego przestępca dopuścił się, mógłby z jakichś powodów szczęśliwie nie wyrządzić nikomu krzywdy. Przestępca poniesie jednak karę, ponieważ domaga się tego konieczność naprawienia zgorszenia.
Na czym polega ukaranie kogoś w Kościele? Jasną rzeczą jest, że Kościół "nie wsadza" ludzi do więzienia, z reguły nie nakłada grzywny pieniężnej, dysponuje więc innymi środkami, niż władza cywilna. "Ukarać" - w myśl prawa kościelnego - to znaczy pozbawić kogoś jakiegoś duchowego lub materialnego dobra, ograniczyć przysługujące mu uprawnienia. Kościół może więc pozbawić kogoś prawa korzystania z sakramentów, władzy, urzędu, używania tytułów kościelnych lub honorów, jakie mu przysługiwały, może duchownemu nakazać lub zakazać przebywania na jakimś terytorium, członka jakiejś wspólnoty wydalić z niej czasowo lub na zawsze. Nigdy jednak nie pozbawi człowieka łaski Bożej, a w niebezpieczeństwie śmierci wyposaża każdego spowiednika we władzę uwalniania od jakichkolwiek kar kościelnych, które uniemożliwiłyby ważnie przyjąć sakramenty.
Zatem Kościół w pewnych przypadkach stosuje przymus w postaci sankcji karnych. Czy istnieje jednak jakiś głębszy powód takiej praktyki? Jest nim dobro wspólnoty i realizacja celów Kościoła, tj. zbawienie wiernych.
Dlaczego więc siostra zakonna, która złamałaby śluby zakonne, mogłaby zostać ukarana? Spróbujmy odpowiedzieć na to pytanie w świetle tego, czego dowiedzieliśmy się dotychczas. Po pierwsze, taka siostra, poprzez ewentualne niedotrzymanie przyrzeczeń, naruszyłaby porządek w Kościele, zadała ranę jego świętości, nie spełniłaby swoich zadań, wynikających z przyjętych zobowiązań. Takie postępowanie wymagałoby więc zadośćuczynienia, pokuty. Po drugie, siostra ukazałaby poprzez swój czyn słabość duszy, jej chorobę. Jeśli więc Kościół uznałby konieczność wymierzenia kary, to służyłaby ona przede wszystkim poprawie człowieka, jego nawróceniu, tak by po przemyśleniu swojej słabości, zrozumieniu jej przyczyn, żalu oraz postanowieniu poprawy, pomóc tej osobie powrócić do podjętych przez nią zobowiązań. Po trzecie, złamanie ślubów bardzo często powoduje zgorszenie wśród wiernych. Mamy skłonność nie dostrzegać tysięcy sióstr, które wiernie wypełniają swoje zobowiązania i z pełnym oddaniem, uczciwie służą Panu Bogu i bliźnim. W oczy rzucają się pojedyncze przypadki niewierności. Zgorszenie jest więc bardzo poważną konsekwencją popełnionego przestępstwa i trzeba je naprawić.
Na koniec podkreślmy jeszcze jeden bardzo istotny szczegół. Kara kościelna, która z natury służy zachowaniu dyscypliny Kościoła, ma dla człowieka znaczenie drugorzędne. Najważniejsze jest to, co dokonuje się w jego relacji z Bogiem. Nawet więc jeśli Kościół nie wymierzy kary za jakieś przestępstwo, to człowiek sam, popadając w grzech, oddala się od Boga, a tym samym skazuje się na ryzyko utraty zbawienia i karę wiecznego potępienia. Zatem siostra zakonna, która złamie śluby, jest ukarana natychmiast. Największą dla niej karą jest oddalenie się od Boga, któremu kiedyś postanowiła poświęcić całe swoje życie.
Takie konsekwencje powoduje grzech i w naszym życiu, gdy nie dotrzymujemy wierności Panu Bogu, wynikającej z naszej chrześcijańskiej godności dzieci Bożych. Trzeba o tym pamiętać, kiedykolwiek myślimy o grzechach i słabościach innych.