Budowa instalacji elektroenergetycznej: a)przyłącze; b)złącze; c)GLZ główna linia zasilająca; d)WLZ (wewnętrzna linia zasilająca); e) instalacja odbiorcza. Przyłącze- jest to część instalacji prowadzona: a)ze słupa sieci rozdzielczej napowietrznej do złącza na budynku. Prowadzone jest przewodem zasilającym. B)Ze słupa sieci rozdzielczej napowietrznej do złącza umieszczonego na granicy zasilanej posesji. c)od rozdzielczej linii kablowej do złącza kablowego zainstalowanego na granicy posesji w układzie przelotowym. d)od rozdzielczej linii kablowej do złącza kablowego zainstalowanego na granicy posesji w układzie przelotowym. Złącza- jest to część instalacji którą następuje połączenie przyłącza z główną linią zasilającą. 1)Złącza na granicy posesji: a)złącze wbudowane w ogrodzenie lub wykonane jako wolnostojąca skrzynka, wyposażone w zabezpieczenie główne i zamykane na zamek rejonu energetycznego; b)złącza jak w punkcie „a” wyposażone w części wyposażone dla rejonu energetycznego. Zabezpieczenie główne oraz i część dostępna dla klienta z zainstalowanym licznikiem energii elektrycznej i zapląbowanym z zabezpieczeniem prąd licznikowym. c)złącze grupowe zbudowane jak w punkcie „a” i „b” zasilające grupy odbiorców np. osiedla domków jednorodzinnych. 2)Złącza na ścianie zewnętrznej budynków: a)złącze zasilane przyłączym napowietrznym zainstalowane na wysokości 0,5 do 1,2m. W złączu instalowane zabezpieczenie główne. b) złącze zainstalowane przyłączem kablowym umieszczone na wysokości 0,5 do 1,5m. nad ziemią z zabezpieczeniem głównym zamykanym na klucz. b)złącza jak w punkcie „a” i „b” ale wykonane jako dwuczęściowe (zabezpieczenie główne, oraz licznik dla odbiorcy klienta). 3) GLZ - główna linia zasilająca - część instalacji elektrycznej łącząca złącze (zabezpieczenie główne) z urządzeniem pomiarowym lub rozdzielnią głownie w obiektach wielodbiorowych przez zabezpieczenie przedlicznikowe (skrzynka z tworzywa sztucznego z bezpiecznikami typu S. 4)WLZ -wewnętrzna linia zasilająca - jest to część instalacji elektrycznej w budownictwie np. łącząca rozdzielnię główną z grupą odbiorców (urządzeniami pomiarowymi). Stosowana jest w przypadku dużej liczby odbiorców podlegających przyłączeniu. Najczęściej wtedy prowadzi się kilka WZL. a)w budowlach domowych (tradycyjnych) rozdzielnie główne instaluje się w piwnicy, w rejonie klatki schodowej lub na parterze, w klatce zaraz za drzwiczkami WLZ prowadzona jest na klatce schodowej w kanałach lub rurkach pod tynkiem: na każdym piętrze zasila tablica piętrowa, w tablicy znajduje się odgałęzienie od wszystkich mieszkań, wraz z zabezpieczeniami tych obwodów i licznikami energii elektrycznej. b)bloki dawne budowane według systemu W70 - wewnętrzne linie zasilające są prowadzone poziomo w piwnicy pod stropem a doprowadzenia energii do mieszkań - pionowo. W instalacji znajduje się prefabrykowany blok energetyczny, który zawiera złącze, rozdzielnie główną, tablicę administracyjną. Pod każdym pionowym zespołem instalowane są w piwnicy prefabrykowane tablice z zabezpieczeniami przedlicznikowymi (II stopnia) każdego mieszkania. Z tej tablicy prowadzi się wiązką, przewody bezpośrednio do prefabrykowanych tablic rozdzielczych w poszczególnych mieszkaniach. Tablica mieszkania zawiera: element z oprawą oświetleniową przedpokoju, licznik, bezpieczniki obwodów mieszkania, wyłączniki światła w przedpokoju, łazience i WC. Przewody do tablic mieszkaniowych prowadzi się z tablicy przedlicznikowej w piwnicy i do najwyższej kondygnacji kanałem przez wszystkie łazienki. WLZ w blokach nowych W nowych blokach stosuje się ZELP (zespół elektryczny linii pionowych). Prowadzone w prefabrykowanych metalowych kanałach naściennych ale w klatkach schodowych. Na ścianach bocznych tych kanałów są korytka z przewodami WLZ. Ponieważ w kanałach są przewody do oświetlenia klatek, dźwigów. W każdym segmencie piętrowym są odgałęzienia do mieszkań. Są zabezpieczenia przedlicznikowe i są liczniki dielektryczne. Instalacje odbiorcze: Jest to część instalacji elektrycznej która znajduje się za licznikiem i składająca się z obwodów. Instalacje przemysłowe: a)w prefabrykowanych kanałach podłogowych (biblioteki, biura, hale, magazyny czyli wszędzie tam gdzie odbiorniki energii są oddalone od ściany). b)instalacje wykonywane przewodami szynowymi (w obiektach przemysłowych prowadzone są pod sufitem conajmniej 3m. nad poziomem). c)instalacje wiązkowe - prowadzone na ścianie i mocowane na wspornikach, a jeżeli pod sufitem to mocowane są na tzw. lince nośnej (w kanałach, piwnicach). Oprawy oświetleniowe: Funkcje oprawy: doprowadzenie prądu do źródła światła; ochrona mechaniczna; zapewnienie kształtu bryły fotometrycznej; zapewnienie bezpieczną wymianę źródła światła; zabezpieczenie przed wpływami atmosferycznymi, funkcję dekoracyjną. Podział opraw: przemysłowe; zewnętrze; wewnętrzne i o specjalnym przeznaczeniu. Dobór opraw oświetleniowych do pomieszczeń: Rodzaje opraw: a)kroplo odporne - do wnętrz o średniej wilgotności. b)deszczoodporne; c)bryzgoodporne w pomieszczeniach wilgotny (łazienki); d)strugoszczelne - wewnątrz budynków w pomieszczeniach w których mogą być narażone na bezpośrednie działanie wody (łaźnie i pralnie); e)pyłoszczelne; f)przeciwybuchowe; g)głębinowe; h)zwykłe. Źródła światła. Nagrzewanie żarówki zależy od: mocy; czy pracuje poziomo czy pionowo, jak przepływa powietrze wokół żarówki. Lampy rtęciowe -składają się z dwóch baniek wewnętrznej i zewnętrznej. Zagrożenie poż. Stanowi: jarznik który rozgrzewa się do tem. Ponad 10000C i od którego może się zacząć palić po pęknięciu obu baniek. Lampy fluorescencyjne (świetlówki) temp. rury 500C. Zagrożenie pożarowe stwarza osprzęt: starter i dławnik. Zapłonnik (starter) składa się z kondensatora papierowego i to on może się zapalić. Lampy sodowe - zagrożenie pożarowe: jeśli przekroczy się obszar dozwolonej pracy wówczas rozgrzewa się do temp. 1100C, jak również wówczas gdy klosz jest plastikowy. Zapobieganie pożarom wywołanym przez lampy: -dobór odpowiedniego klosza do pomieszczenia; czyszczenie z kurzu; odległość od materiałów palnych w pomieszczeniach zagrozonych pozare 1m. Bezpieczniki: gniazdo; wstawka dolna; wkładka topikowa; główka bezpiecznika. Rodzaje bezp.: 6A-zielony; 10-czerwony; 16-szary; 20 niebieski; 25-żółty. Parametry bezp.: prąd znamionowy bezp. Jest to wartość prądu który możemy przepuścić przez bezpiecznik i nic się nie stanie; czas wyłączania - czas od chwili wystąpienia wyższego prądu do chwili wyłączenia; charakterystyka prądowo czasowa - zależność czasu wyłączania bezpiecznika od prądu znamionowego. Bezpieczniki o charakterystyce: zwłocznej - stosowane w obwodach w których obciążenia chwilowe przekraczają dwukrotną wartość prądu znamionowego. Np. w silnikach elektrycznych. Szybkiej - w obwodach w których chwilowe przeciążenia nie przekraczają dwukrotnie wartości prądu znamionowego. Bardzo szybkie - urządzenia bardzo delikatne. Prądy rażeniowe: a)do 10mA - granica zupełnie bezpieczna; b)15mA - uczucie bólu, utrudnione samodzielne oderwanie od elektrody; c)25mA skurcze mięśni tak silne że nie można odciągnąć ręki od elektrody, utrudnione oddychanie; d) 75mA paraliż układu oddechowego, zatrzymanie akcji serca, (migotanie komór sercowych). Napięcie dotykowe 65 V dla zmiennego i 110 V dla stałego. Bezpieczeństwa 24 V. Środki ochrony przed porażeniem. 1)Organizacyjne: wymagania, kwalifikacje, organizacja pracy, sprzęt ochrony. 2)Techniczne: ochrona podstawowa (izolacja, osłony, odstępy), ochrona dodatkowa (zerowanie, uziemienie ochronne, ochronne obniżanie napięcia, siec ochronna, wyłączniki przeciw porażeniowe, separacja). Uziemienie ochronne - polega na bezpośrednim metalicznym połączeniu części metalowych urządzenia elektrycznego z uziomem. Będzie bezpieczne uziemienie kiedy: rezystancja uziomu nie będzie miała więcej niż 5ohm., metaliczne połączenie obudowy z urządzeniem nie będzie uszkodzone, bezpieczniki muszą być w dobrym stanie, nie naprawiane, oryginalne. Zerowanie polega na metalicznym połączeniu części metalowych urządzenia elektrycznego z uziemionym przewodem zerowym sieci. Oporność pętli zwarciowej nie większa niż 5ohm, w żadnym przypadku nie może być bezpiecznika w przewodzie zerowym. Przewód łączący nie może być przerwany i bezpiecznik w przewodzie fazowym musi być oryginalny. Separacja odbiornika - pojedynczy odbiornik zasilany jest przez transformator separacyjny. W razie wyjścia prądu na obudowę nie płynie prąd rażeniowy bo nie ma dla niego drogi powrotnej w obrębie wtórnego obwodu transformatora. Dlatego obwodu wtórnego nie wolno uziemiać ani łączyć z innym obwodem.