EUROPA - PYTANIA Z POPRZEDNICH LAT

1. Na czym polega doktryna/ test Plaumana?

(pytanie to będzie omawiane dopiero w pon na wykładzie, opracowałam z notatek od Skomerskiej i z konspektu)

Decyzja dotyczy orzeczenia w sprawie Plaumanna - importera mandarynek.

„Osoby inne niż te, do których decyzja jest skierowana, mogą twierdzić, że dotyczy ich indywidualnie tylko wtedy, gdy dotyka ich z powodu pewnych cech, które są dla nich charakterystyczne, lub ze względu na okoliczności, w których te osoby są odróżniane od wszystkich innych osób, i z powodu tych czynników wyróżnia ich indywidualnie, tak jak osoby, do których decyzja została skierowana.”

Jednostka może zaskarżyć akt prawny wtedy, gdy akt ten dotyczy jej bezpośrednio, tj. w sposób automatyczny, na podstawie wyłącznie prawa wspólnotowego, bez konieczności odwoływania się do krajowych środków implementacyjnych. Akt nie może pozostawiać swobody krajowym organom wykonawczym ani co do samego zastosowania środka, ani też co do modyfikacji poszczególnych jego norm. Nie wystarczy jednak, aby powód dowiódł, że zakwestionowany środek prawny dotyczy go bezpośrednio. Art. 230 TWE wymaga dodatkowo, aby zaskarżony akt dotyczył skarżącego w sposób „indywidualny”. Zastosowanie w tym względzie znajdował i wciąż znajduje tzw. test Plaumanna, zgodnie z którym decyzja może dotyczyć indywidualnie podmiotów innych niż adresat jedynie wówczas, gdy ma ona wpływ na ich sytuację ze względu na pewne cechy, które są dla nich charakterystyczne lub ze względu na okoliczności odróżniające te podmioty od wszelkich innych osób- i z powodu tych czynników wyróżnia je indywidualnie, tak jak osoby, do których decyzja została skierowana.

„A z powodu działalności gospodarczej (handel mandarynkami), która w każdym czasie może być wykonywana przez każdego i stąd nie odróżnia powoda w stosunku do kontestowanej decyzji w taki sposób jak osoby, do których decyzja została skierowana”

2. Na czym polegała filarowa struktura Unii?

Polegała na tym, że Unia stanowiła strukturę złożoną, obejmującą dwa obszary o różnym charakterze prawnym podzielone na trzy filary , czyli Wpólnoty ( filar I) oraz Obszary Międzyrządowe ( polityki i inne formy wspólpracy) w których skład wchodziły : filar II- WziB- Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa i filar III- WPiSwSK Wspólpraca Policyjna i Sądowa w sprawach Karnych. Wspólnoty czyli filar I obejmowały: WE i Euratom , zaś trzecia wspólnota EWWiS przestała istnieć 23.07.2002r.

Wspólnoty I filaru UE były organizacjami miedzynarodowymi rządzonymi reżimem wspólnotowym, kierujący sie prawem wspólnotowym w ramach acquis communautaire. W obszarach UE obejmujących obszary międzyrządowe (tj.II i III filar) państwa członkowskie wspólpracowały na mocy prawa międzynarodowego- Traktatu o Unii Europejskiej w ramach tzw. Współpracy międzyrzadowej.

Informacje dodatkowe:

Filar I- Wspólnoty spełniały kryteria pozwaljące zakwalifikować je jako organizacje ponadnarodowe. Utworzyły autonomiczny porządek prawny oraz mogły stanowic prawo, które wywoływało skutek bezpośredni w sferze wewnetrznej państw członkowskich i miało pierszeństwo wobec krajowego. WE- odgrywała rolę zasadniczą- ustanawiała rynek wewnętrzny, poprzez liberalizacje 4 swobód przepływu: towarów, kapitału ,pracowników i przedsiębiorczości, świadczenia usług. Prowadziła wspólne polityki : handlową , rolną transportową oraz realizowała reguły konkurencji. W ramach We była realizowana Unia Gospodarcza i Walutowa oraz Euratom ( która nadal istnieje po wejściu w życie Traktatu z Lizbony) Eruratom zajmuje się kontrolą i koordynacją w dziedzinie pokojowego wykorzytsania eneregii atomowej.

Filar II- WPZiB działa w zakresie polityki bezpieczeństwa i obrony

Filar III- WpiSwSK została uspólnotowiona na mocy tratkatu z Amsterdamu tzn przeniesiona do I filaru UE, włączona do ówczesnego TWE. Od lat 90. III filar okreslano jako przestrzeń wolności , bezpieczeńswta i sprawiedliwości UE.

3. Wzmocniona rola PE w stanowieniu prawa UE.

Traktat Lizboński wzmocnił rolę Parlamentu Europejskiego, który został wyposażony w nowe kompetencje w dziedzinie prawodawstwa unijnego, budżetu i umów międzynarodowych.

Jego wzmocniona rola w stanowieniu prawa UE polega na :

• TUE wyraźnie wskazuje że PE wraz z Radą ma funkcję prawodawcze

• PE stał się współlegislatorem w procedurze współ decydowania która w TL staje się tak zwaną zwykłą procedurą prawodawczą.

• Dzięki zwykłej procedurze ustawodawczej wraz z Radą przyjmuje budżet (przed TL tzw. Procedura zgody - PE mógł wyrażać zgodę tylko na część budżetu)

• Na drodze specjalnej procedury ustawodawczej ( zastąpiła procedurę zgody i konsultacji) PE może uchwalić akt za zgodą Rady np.: rozporządzenie powołujące ERPO (Do tej pory nie miał on takich kompetencji - procedura zgody polegająca na tym, że akt był uchwalany za zgodą PE)

• Prawo inicjatywy politycznej - ( prawo to nie zostało nadane TL) pośrednie prawo inicjatywy ustawodawczej czyli prawo do żądania od Komisji przedłożenia projektu aktu prawnego w kwestiach co do których PE uważa, że akt unii jest niezbędny w celu wykonania Traktatu.

4. W jaki sposób Traktat Lizboński wzmacnia demokratyczny charakter UE?

Wzmacnia demokratyczny charakter Unii poprzez zmianę formuły przepisów, kluczowe znaczenie ma nowy tytuł II TUE „ Postanowienia o zasadach demokratycznych”

-art.9 TUE reguluje kwestie obywatelstwa Unii

-art. 10 TUE wyraźnie wskazuje że „ podstaw a funkcjonowania Unii jest demokracja przedstawicielska”

-art.11 TUE odzwierciedla zasadę społeczeństwa obywatelskiego- obywatelska inicjatywa polityczna/ 1mln obywateli ze znacznej liczby PCz.

- traktat z Lizbony rozwija regulacje dotyczące zasady otwartości w art.15 TFUE, poprzez to że obrady dotyczące aktu ustawodawczego PE i R są jawne

-dostęp do dokumentów jest prawem gwarantowanyn, choć są pewne ograniczenia z uwagi na interes publiczny co do dokumentów TS, EBC, EBI.

- publikacja dokumentów

- NAJWAŻNIEJSZA KWESTIA =traktat z lizbony wzmocnił rolę parlamentów narodowych: rozszerzenie mechanizów wspólpracy międzyparlamentarnej, kontrola procedury kładki, ustalono system monitorowania przestzregania zasady pomocniczości przy formułowaniu projektów, rozszerzono mechanizm informowania parlamentów narodowych)

5. Jakie są akty prawodawcze prawa UE?

-rozporządzenia, dyrektywy lub decyzje

Wymagają: uzasadnienia, ogłoszenia , wchodzą w życie z dniem w nich określonym , lub 20 dnia po pulikacji, podlegają kontroli parlametnów narodowych.

-regulują istotne elementy danej dziedziny

przyjmowane w drodze procedury ustawodawczej zwykłej lub specjalnej

zwykła = przyjęcie aktu wspólnie przez PE i Radę na wniosek Komisji

specjalna= przyjęcie aktu przez PE z udziałem Rady, lub przez Radę z udziałem PE

w szczególych przypadkach akty ustawodawcze moga byc przyjmowane z inicjatywy grupy PCz lub PE na zlecenie EBC lub na wnisek TS lub EBI

6. Bezpośrednie stosowanie prawa UE (kryteria, źródła, ograniczenia).

Bezpośrednie stosowanie prawa UE - oznacza że Prawo unii stanowi czesć porządku prawnego państwa członkowskiego i obowiązuje bezpośrednio. Może byc powoływane jako źródło praw i obowiązków przez organy i jednostki. (norma traktatowa skutkuje wertykalnie i horyzontalnie ).

Kryteria:

Norma prawna musi być :

- jasna i precyzyjna ( aby nadawała sie do stosowania przez sądy lub inne organy)

- bezwarunkowa ( jej stosowanie nie może być uzależnione od swobodnego uznania organu )

- zupełna / kompletna ( jej wykonanie nie może zależeć od późniejszych środków wykonawczych)

Źródła:

Po raz pierwszy problem bezpośredniego stosowania prawa Unii pojawia sie w sprawie

Van Gend en Loos. TS w tej sprawie stwierdził ,że:

• cele traktatu wymagają by jendstka mogła powołać się na jego postanowienia przed sądem krajowym,

• traktat tworzy nowy porządek prawny w prawie międzynarodowym, na rzecz którego państwa ograniczyły swoje suwerenne prawa, i porządek ten jest wiążący zarówno państwa członkowskie jak i jednostki

• Nalezy odwołac sie do ducha systematyki i brzmienia umowy międzynarodowej by odpowiedziec na pytanie czy wywołuje ona skutki bezpośrednie

Sprawa Costa vs. ENEL

• Traktat ma byc stosowany bezpośrednio niezależnie czy państwo stosuje rozwiązanie monistyczne czy dualistyczne( Włochy)

• Trakatat EWG ustanowił własny porządek prawny włączony do systemu państw członkowskich, orzeczenie potwierdza że stosuje sie go bezpośrednio.

• (orzeczenie Costa vs. ENEL ma znaczenie kluczowe przy prymacie prawa)

Defrenne v. Sabenna

• Defrenne powołała sie nie przeciwko państwu lecz innemu podmiotowi prywatnemu, zatem TS pokazuje że możliwejest powołanie sie na traktat w stosunkach horyzontalnych

• Sprawa dotyczy kryterium bewarunkowości normy. TS uznał , że Po upływie terminu wskazanego w przepisie, zawarta w nim norma stawała sie bezwarunkową.

Von Colson

• Dotyczy także kryterium, ale kompletności normy.

• Dyrektywa nie spełnia kryteriów bezpośredniego stosowania jeśli pozostawia państwu swobodę wyboru stosowanych unormowań.

Ograniczenia bezpośredniego stosowania:

Norma nie może być bezposrednio stosowana gdy nie spełnia kryteriów (w. wymienionych) oraz gdy nie obowiązuje bezpośrednio tzn nie jest częścią porządku prawnego państwa . By byc bezpośrednio stosowan a musi przyznawać jednostce prawa które mogą byc dochodzone przed sądem.

7. Swobody sądów krajowych odnośnie pytan prejudycjalnych.

Sąd, którego orzeczenia podlegają dalszemu zaskarżaniu - może zwrócić sie do Trybunału z wnioskiem o rozpatrzenie takiego pytania, jeśli uzna to za niezbędne do wydania wyroku. Sądy takie mogą także badac ważnosć aktu wspólnotowego.

Sąd którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu - ma obowiązek wnieść sprawę do trybunału . Sądy takie nie są właściwe do orzekania o ważnosci aktów wspolnotowch.

8. Metoda wspólnotowa i miedzyrządowa.

Obecnie na całym obszarze Unii stosowana jest medota wspólnotowa zwana unijną. Pewne odmienności występuje jedynie w obszarach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa , polityki a tażke przestrzeń wolności bezpieczeństwa i sprawiedliwości w cześci przyjętej w 2009 w ramach WPISwSK.

Metoda wspólnotowa oznacza obecnie że :

1. Inicjatywa prawodawca nalezy do Komisji ( wyjątki okresla art.289.ust.4 TFUE)

2. Tryb przyjmowania aktów prawnych przez instytucje ustalają traktaty założycielskie

3. Najwazniejsze akty przyjmowane są wspólnie przez Radę i Parlament E

4. Akty instytucji:

1. -Tworzą część porzadku prawnego wewnętrznego PCz, moga byc bezpośrednio stosowane i -wywoływac skutek bezpośredni

2. -Korzystają z pierszeństwa wobec prawa krajowego

3. -Interpretuje je i kontroluje TS

Metoda międzyrządowa (była stosowana w II i III filarze)

1. Inicjatywa prawodawcza- Komisja i państwa Członkowskie

2. Parlament E wydaje opinie dla Rady

3. Wyłączenie skutku bezpośredniego decyzji i decyzji ramowych w III filarze

4. Kontrola sądowa tylko w III filarze

5. Akty instytucji nie korzystały z zasady pierszeństwa stosowania

10. Karta Praw Podstawowych.

Została przyjeta w Nicei 7.12 2000r. przez 3 instytucje-parlament, komisje i radę jako dokument niewiążący prawnie. Traktat z Lizbony zmienił jej status i dlatego karta została jeszcze raz proklamowana 12.12. 2007r. Karta ma obecnie taką samą moc prawna jak traktaty, ma moc prawa pierwotnego Unii.

Karta potwierdza prawa, bo większość praw wniej zawartych istnieje gdyż stanowią ogólne zasady prawa. Karta nie ma zastosowania do całego prawa krajowego, lecz do tej czesci która wchodzi w zakres stosowania prawa Unii.

Źródłai praw w karcie są: postanowienia państw członkowskich, EKPC, konstytucyjne tradyzje PCz, umowy miedzynarodowe dotyczące ochrony praw człowieka i orzecznictwo TS i ETPC w starsburgu.

Karta nie rozszerza zakresu stosowania prawa Unii na dziedziny leżące poza kompetencjami Unii, nie ustanawia nowych uprawnień ani zadań Unii, ani też nie zmienia uprawnień i zadań określonych w Traktatach. To uzasadnia że Karty nie stosuje sie zgodnie z dołączonym do traktatu z Lizbony protokołem nr 30 , do zjednoczonego królstwa i Polski. Polacy nie powołują sie zatem na kartę, lecz na ogolne zasady prawa.

Info dodatkowe:

Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, która jest prawnie wiążąca, potwierdza prawa podstawowe gwarantowane przez europejską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz wynikające z tradycji konstytucyjnych wspólnych dla Państw Członkowskich.

Możliwe są ograniczenia praw podstawowych , karta potwierdza że prawa podstawowe nie mają charkteru bezwzglednego. (warunki ograniczen- musza byc rzewidziane w ustawie, musza byc konieczne i odowiadac celom, musza wypełniac kryteria proporcjonalnoci)

Do karty dołączone są „ wyjaśnienia”- dokument wypracowany przez konwent, sporządzony w celu wskazania wykładni KPP. (sądy sie nimi kierują często)

11. Co wpływa na rozszerzenie kompetencji Unii?

-zmiana traktatów

- kompetencje dorozumiane - domniemane z celów lub funkcji organizacji, wywnioskowane z traktatów, istnienie danego celu lub funkcji implikuje istnienie wszelkich kompetencji w sposób rozsadny koniecznych do jego osiągnięcia. ( sprawa ERTA)

-kompetencje ogólne- służą zbliżaniu prawa Pcz dyrektywy które mają wyw na ustanowienie , funkcjonowanie rynku wewnętrnego

- kompetencje dodatkowe (gdy traktat ni eprzewiduje kompetencji) daje unii kompetencje dodatkowe niezbedne do osiągniecia celow trakataów w ramach polityk okreslonych w traktatach.

-kontrola parlamentow krajowych

12. Głosowanie Rady.

„O ile Traktaty nie stanowią inaczej, Rada stanowi większością kwalifikowaną.”

Sa trzy warianty głosowania w Radzie

• Zwykła większość ( obecnie wynosi 14)

• Większość kwalifikowana

• Jednomyślność( nie może być głosu sprzeciwu, wstrzymanie sie od głosu nie stanowi przeszkody w jednomyślności)

Rada głosuje z inicjatywy swojego przewodniczącego.

Do 1.11. 2014r. będzie obowiązywała obecna formuła czyli nicejska. Polega ona na:

Większośc kwalifiokowana nicejska:

- głosy ważone( przy 27 państwach członkowskich - 255 na łączną sumę 345, mniejszość blokująca 91 głosów ważonych)

-zebranie wiekszości państw( gdy projekt od Komisji więcej niż połowa PCz, w innych przypadkach 2/3 państw)

-państwa opowiadające się `'za'' muszą dysponować co najmniej 62% populacji UE ( fakultatywnie przeprowadzany test na żadanie jednego z państw)

Od 1.11. 2014r. zaczyna obowiązywać formuła oparta na tzw. Podwójnej wiekęszości.

Większość kwalifikowana według traktatu z lizbony:

- zebranie większości- 55% +1 państw członkowskich

-państwa opowiadające się `'za'' muszą dysponować co najmniej 65% populacji UE

- mniejszość blokująca- grupa państw musi dysponować co najmniej 35 % populacji UE i liczyć co najmniej 4 państwa

-w dziedzinach istotnych- WPZiB, PWBiS, polityki, gospodarczej i pieniżnej, zawieszeia w prawach unii,wystąpienia z uni, nominacji dla podjęcia decyzji bedzie wymagan zgromadzenie co najmniej 72% liczby państw członkowskich. ( kompromis luksemburski)

Traktat z Lizbony wprowadza okres przejściowy od 1.11.2014r. do 31.03.2017r.

W okresie przejściowym:

-każde państwo może żadac do powrotu głosowania nicejskiego

-bedzie można odwołac się do formuły z Joaniny ( nie można było gdy w życie wszedl nicejski czyli w okresie do 31.10.2014r -nie można było, zas od 1.11.2014 można :)

Od 1.04.2017r. zacznie działać w pełni podana wyżej tzw. Podwójna większość (lizbona), przy czym nadal będzie można się odwołać do formuły z Joaniny ALE W ZMODYFIKOWANYM KSZTAŁCIE. Do jej uchronienia wystarczy zgromadzenie 55% jednego z testów mniejszości blokującej.

INFO DODATKOWE:

Kompromis luksemburski:

„1. Jeśli w przypadku decyzji, które mogą być podjęte większością głosów na wniosek Komisji, wchodzą w grę bardzo ważne interesy jednego lub kilku partnerów, członkowie Rady będą się starać, w rozsądnym terminie, osiągnąć rozwiązania, które mogłyby zostać zaakceptowane przez wszystkich członków Rady z poszanowaniem ich wzajemnych interesów i interesów Wspólnoty, zgodnie z art. 2 Traktatu.

2. Co się tyczy poprzedniego ustępu, delegacja francuska podnosi, że gdy chodzi o bardzo ważne interesy, dyskusja powinna trwać do momentu osiągnięcia jednomyślności

Formuła z Joaniny:

Została ustalona po raz pierwszy podczas negocjacji akcesyjnych w 94. W trakcie prezydencji grecji podczas spotkania w Joaninie. Pierwotnie polegała na tym że jezeli grupa państw nie była w stanie stworzyć mniejszości blokującej a stanowiła potęzny potencjał to należało szukać” zadowalającego rozwiązania” w „ rozsądnym czasie”. Istota tej formuły polega na tym by przymusić państwa do dalszych negocjacji i osiągnięci kompromisu. Nie służyła wbrew pozorom blokowaniu decyzji, rzadko sie do niej odwoływano.

13. Wpływ Traktatu Amsterdamskiego na integracje europejską.

- na jego mocy cześć materii z filaru III została uswspólnotowiona czyli przeniesiona do filaru I- włączona do TWE. ( acquis Schengen)

-uściślił współpracę - klauzula generalna

-rozszerzył jurysdykcję ETS

-wzmocnił ochronę praw podstawowych

14. Funkcje przewodniczącego Komisji.

1. określa wytyczne, w ramach których Komisja wykonuje swoje zadania;

2. decyduje o wewnętrznej organizacji Komisji tak, aby zapewnić spójność, skuteczność i kolegialność jej działania;

3. mianuje wiceprzewodniczących, innych niż wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, spośród członków Komisji.

Członek Komisji składa rezygnację, jeżeli przewodniczący tego zażąda. Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa składa rezygnację, zgodnie z procedurą przewidzianą w artykule 18 ustęp 1, jeżeli przewodniczący tego zażąda.

15. Akty nieustawodawcze.

To rozporządzenia, dyrektywy i decyzje (a także decyzje Rady przyjmowane na podst. art. 24 i 26 TUE) które nie są przyjmowane w drodze zwykłej lub specjalnej procedury ustawodawczej. Mogą mieć charakter aktów delegowanych lub wykonawczych.

Akt delegowany to akt:

• Komisji wydany na podstawie kompetencji delegowanych przez Radę lub Parlament Europejski

• nieustawodawczy o zasięgu ogólnym

• uzupełniający lub zmieniający niektóre, inne niż istotne, elementy aktu ustawodawczego

Akt delegujący kompetencje:

• jest aktem ustawodawczym

• wyraźnie określa warunki przekazania uprawnień, które mogą być następujące:

• Parlament Europejski lub Rada może zadecydować o odwołaniu przekazanych uprawnień

• akt delegowany może wejść w życie tylko wtedy, gdy Parlament Europejski lub Rada nie wyrażą sprzeciwu w terminie przewidzianym przez akt ustawodawczy

Akt wykonawczy Unii:

1. wydawany jest, gdy konieczne są jednolite warunki wykonywania prawnie wiążących aktów Unii;

2. jest aktem Komisji lub Rady;

3. wymaga upoważnienia w akcie, który wykonuje

Akty nieustawodawcze przyjęte w formie rozporządzeń, dyrektyw i decyzji wymagają:

1. uzasadnienia i odnoszą się do propozycji, inicjatyw, zaleceń, wniosków lub opinii przewidzianych w Traktatach

2. ogłoszenia w Dz. U. UE i wchodzą w życie tak jak akty ustawodawcze, dotyczy to:

1. rozporządzeń

2. dyrektyw, które skierowane do wszystkich p.cz.

3. decyzji, które nie wskazują adresata

3. notyfikacji adresatowi (stają się skuteczne wraz z tą notyfikacją), dotyczy to:

1. dyrektyw, które wskazują adresata

2. decyzji, które wskazują adresata

16. Locus Standi podmiotów prywatnych w skardze o unieważnienie aktu Unii.

( osoba fizyczna lub prawna )Może wnieść skargę :

- na akty których jest adresatem

- na akty które dotyczą jej bezpośrednio i indywidualnie

-na akty regulacyjne które dotycza jej bezposrednio i nie obejmują środków wykonwczych

Natura aktu jest bez znaczenia dla okreslenia locus standi - sprawa Codorniu v Rada

17. Skutek pośredni i zakres.

jak ktoś wie o co chodzi z tym zakresem to podzielcie się proszę bo ja ani Maciek nie wiemy o co tutaj chodzi ;)

Oprócz zasady bezpośredniego stosowania TS na drodze orzecznictwa wypracował zupełnie odmienną zasadę pośredniego stosowania. Niektóre normy nie mogą lub nie nadają się do bezpośredniego stosowania. Celem pośredniego stosowania jest zapewnienie zgodnej interpretacji całego prawa krajowego z prawem Unii. TS uznał, że sądy krajowe mają obowiązek interpretować prawo krajowe zgodnie z treścią i celem prawa wspólnotowego. Obowiązek ten oparty jest na wiążącym charakterze normy oraz na zasadzie lojalnej współpracy.

Obowiązek zgodnej wykładni:

1. dotyczy wszystkich krajowych przepisów, zarówno wcześniejszych, jak i późniejszych w stosunku do rozpatrywanej dyrektywy

2. jest nieodłączną cechą systemu traktatowego

3. jest ograniczony przez ogólne zasady prawa, w szczególności przez zasadę pewności prawa i braku retroaktywności

4. wymaga, by sądy krajowe czyniły wszystko, co leży w zakresie ich kompetencji uwzględniając wszystkie przepisy prawa krajowego i stosując uznane w porządku krajowym metody wykładni, by zapewnić pełną skuteczność rozpatrywanej dyrektywy

18. Kontrola zasady pomocniczości przez parlamenty narodowe.

Akty ustawodawczy uznany za niezgodny z zasadą pmocniczości może być uznany za nieważny. Zasada pomocniczości nie może być powoływana przez jednoskę jako źródło jej praw.Traktat z lizbony wzmacnia kontrolę przestrzegania zasady pomocniczości przez inne podmioty i

Wyposaża parlamenty narodowe w specjalne kompetencje:

-parlamenty narodowe mają prawo wniesienia skargi za pośrednictwem państwa członkowskiego do TS-u o zbadanie legalności aktu ustawodawczego UE w zakresie jego zgodności z zasadą pomocniczości.

-skargi mogą byc wnoszone przez Komitet Regionów w odniesieniu do aktów ustawodawczych, do których przyjęcia TFUE wymaga jego konsultacji.

- protokół nr.2 ustanawia mechanizm nadzoru przestzregania zasady pomocniczości:

Mechanizm: -Komisja Europejska przekazuje projekt aktu ustawodawczgo ( który zawiera uzasadnienie co do przestregania zasady pomocniczości) do parlamentu narodowego który ma 8 tygodni na stwierdzenie czy akt jest zgodny z zasada pomocniczości czy nie. W zalezności od liczby uzasadnionych opini o sprzeczności aktu stwierdza się większością głosów w Radzie lub PE czy projekt jest zgodny z zasadą i czy jest dalej rozpatrywany.

Dodatkowe info, szczegóły :

Co do mechanizmu -Gdy liczba uzasadnionych opini stanowi co najmniej 1/3 liczby głosów przyznanym parlamentom, to projekt zostaje poddany przez komisje jedynie ponownej analizie i moze byc zmieniony, wycofany. Jeżeli liczba uzasadnijących opini o sprzeczności projektu aktu ustawodawczego stanowi co najmniej zwykła większość głosów przyznanych parlamentom narodowym to komisja, jezeli podtrzyma swój projekt musi wydac uzasadnienie. Konsekwencją jest dalej to że jezeli przed zakończeniem pierwszego czytania w ramach zwykłej procedury, większością głosów w radzie lub w PE stwierdzono by ze projekt aktu jest niezgodny z zasadą pomocniczości to projekt taki nie jest dalej ropatrywany.

Ogólne- Parlamenty narodowe czuwaja and przestrzeganiem zasady pomocniczości zgodnie z procedura przewidzianą w protokole. Protokół podkresla że Unia przyjmując akty ustawodawcze w zakresie kompetencji innych niż wyłączne musi je w nalezyty sposób uzasadnić- test pomocniczości.

1. Czy cele uni nie mogą być w wystarczający sposób osiągnięte przez państwa członkowskie

2. Czy cele te ze względu na rozmiar lub skutek proponowanego środka mogą być lepiejosiągnięte na poziomie Unii

19. Co różni Unię od państwa federalnego?

UE nie możemy określać mianem państwa federalnego z uwagi na kilka czynników:

- nie nastąpiło pełne przeniesienie kompetencji. UE nie może określać sama swoich kompetencji czy dobrowolnie ich zmieniać bez odwoływania się do innych ciał (w tym przypadku do woli PCz)

- niekompletna kompetencja zewnętrzna (Państwa członkowskie zachowały część swoich kompetencji do prowadzenia własnej polityki poza UE)

- brak jednego prawodawcy

- brak jednego ciała reprezentującego na zewnątrz

- brak demos (jednej tożsamości narodowej)

20. Zasada prymatu w Traktacie Lizbońskim. Na czym polegały zmiany?

Zmiany :

Zasada pierszeństwa prawa Unii w stosunku do prawa krajowego wyrażona ( chodzi tu o jej zapis, sposób sformułowania) w traktacie Konstytucyjnym w art. I-6, budziła kontrowersje.

Brzmiała tak: „ Konstytucja i prawo przyjete przez instytucje Unii w wykonywaniu przyznanych jej kompetencji mają pierwszeństwo przez prawem PCz”

Traktat lizboński zrezygnował z tego przepisu. Do traktatu została dołączona deklaracja Konferencji nr 17, która potwierdziła że „ zgodnie z zgodnie z utrwalonym orzecznictwem TS traktaty i prawo przyjęte przez Unię na podstawie traktatów mają pierszeństwo nad prawem PCz na warunkach ustanowionych przez orzecznictwo TS.

Pod deklaracja nr 17 została umieszczona opinia Słuzby Prawnej Rady , stwierdzono w niej że stosownie do orzecznictwa TS pierszenstwo prawa wspólnotowego stanowi podstawową zasadę tego prawa” a zasada ta jest związana ze szczególna natura wspólnoty - nawiązano tu do Costa ENEL. Fakt ż enie jest ona dołączona do traktatu nienarusza samej zasdady i orzecznictwa TS.

Traktat z Lizbony potwierdza w dołączonej do niego dekaracji zasade pierszeństwa prawa Unii tak jak wynika ona z orzecznictwa TS.

21. Zasada równowagi instytucjonalnej.

-każda instytucja Unii może działać jedynie na podstawie upoważnienia wynikającego z Traktatów

-żadna instytucja nie może zastępować innych instytucji w wykonywaniu ich kompetencji

-wszystkie instytucje muszą przestrzegać przewidzianych prawem procedur

-każda instytucja sama ustala swój wewnętrzny regulamin postępowania i żaden inny organ nie ma wpływu na kształt tego regulaminu

-obowiązek współpracy w celu realizacji celów wynikających z Traktatów

• wywiedziona z traktatów przez TS

• zastęuje w Unii zasadę charkterystyczną dla państw demokratycznych - zasade trójpodziału

• ma charakter jurydyczny ( roquette i chernobyl)

22. Wysoki Przedstawiciel do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa - tryb wyboru i jego funkcje.

Rada Europejska, stanowiąc większością kwalifikowaną, za zgodą przewodniczącego Komisji, mianuje wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa. Rada Europejska może zakończyć jego kadencję zgodnie z tą samą procedurą.

FUNKCJE

-prowadzi wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa Unii. opracowuje ta polityki i realizuje ją działając z upoważnienia Rady. Dotyczy to także wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony.

-przewodniczy Radzie do Spraw Zagranicznych.

-jest jednym z wiceprzewodniczących Komisji. Czuwa nad spójnością działań zewnętrznych Unii. Odpowiada w ramach Komisji za jej obowiązki w dziedzinie stosunków zewnętrznych i koordynację innych aspektów działań zewnętrznych Unii. W wykonywaniu tych obowiązków w ramach Komisji, i tylko w odniesieniu do tych obowiązków, wysoki przedstawiciel podlega procedurom regulującym funkcjonowanie Komisji w zakresie, w jakim jest to zgodne z ustępami 2 i 3.

jest wspomagany przez Europejską Służbę Działań Zewnętrznych. Służba ta współpracuje ze służbami dyplomatycznymi Państw Członkowskich i składa się z urzędników właściwych służb Sekretariatu Generalnego Rady i Komisji, jak również z personelu delegowanego przez krajowe służby dyplomatyczne. Organizację i zasady funkcjonowania Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych określa decyzja Rady. Rada stanowi na wniosek wysokiego przedstawiciela po konsultacji z Parlamentem Europejskim i po uzyskaniu zgody Komisji.

23. W jaki sposób można zmienić TUE i TFUE?

1. ZWYKŁA PROCEDURA ZMIANY

Art. 48 ust. 2 do 5

-propozycję zmiany Traktatów może przedłożyć do Rady UE rząd każdego państwa członkowskiego, PE, KE- nowość w TL - dopuszczenie PE

-propozycja jest notyfikowana przez Radę UE Radzie Europejskiej i parlamentom pcz

-RE po konsultacji z PE i KE opowiada się zwykłą większością głosów za rozpatrzeniem proponowanych zmian

-przewodniczący RE zwołuje konwent, który przyjmuje zalecenia dla Konferencji Międzynarodowej

-RE może zwykłą większością głosów, po uzyskaniu zgody PE, podjąć decyzje o niezwoływaniu konwentu

-Przewodniczący Rady UE zwołuje konferencję przedstawicieli państw członkowskich celem uchwalenia za wspólnym porozumieniem zmian jakie mają być dokonane w traktatach. Ostatnim etapem jest zaakceptowanie propozycji przez szefów państw i rządów.

-projekt staje się przedmiotem pracy służb prawnych Rady, by przygotować ostateczny projekt traktatu rewizyjnego, jest następnie podpisywany przez przedstawicieli państw członkowskich i wchodzi w życie po dokonaniu ratyfikacji przez wszystkie państwa członkowskie zgodnie z ich wymaganiami konstytucyjnymi

-jeżeli traktat rewizyjny nie został ratyfikowany w ciągu 2 lat od jego podpisania, ale ratyfikowało go 4/5 państw sprawą zajmie się RE.

2. UPROSZCZONE PROCEDURY ZMIANY

Art. 48 ust. 6 i 7 TUE- nadanie procedurze kładki charakteru strukturalnego

Zmiany postanowień części III TFUE- „Polityki i działania wewnętrzne UE”:

Procedura:

-wniosek państwa, PE lub KE

-Rada Europejska- decyzja

decyduje jednomyślnie

po konsultacji z PE, KE i odpowiednio z EBC

-zatwierdzenie decyzji przez państwa członkowskie (ratyfikacja)
-nie można jednak zwiększyć kompetencji UE przyznanej w traktatach

 Zmiana jednomyślności w Radzie na podejmowanie decyzji większością kwalifikowaną(nie dotyczy kwestii wojskowych i obronnych)

Zmiana specjalnej procedury ustawodawczej na zwykłą procedurę ustawodawczą

Procedura:

-o zamiarze podjęcia decyzji informowane są parlamenty narodowe państw członkowskich

-jeśli choć jeden parlament notyfikuje sprzeciw( w ciągu 6 miesięcy od przekazania informacji o zamiarze), decyzja nie może zostać podjęta

-jeśli nie ma sprzeciwu, decyzje podejmuje Rada Europejska

Stanowiąc jednomyślnie

-musi uzyskać uprzednio zgodę PE podjętą przez większość członków wchodzących w jego skład

24. Zasady pytań nieważności.

Pytanie prejudycjalne dotyczące nieważności ma miejsce gdy przed sądem krajowym kwestionowany jest środek prawa krajowego oparty na prawie UE na tej podstawie, że akt UE jest niezgodny z prawem.

Zasady:

1. Pytanie takie jest niedopuszczalne, jeżeli strona nie wykorzystała skargi na nieważność aktu (postępowanie prejudycjalne ma charakter uzupełniający w stosunku do skarg w których można również kwestionować legalność aktów unii)

• Jeżeli jednostka miała możliwość wniesienia skargi na nieważność aktu ale nie zrobiła tego w określonym czasie to nie może później w innym postępowaniu przed sądem krajowym kwestionować tego środka. Nie może zadać pytania prejudycjalnego o nieważności.

2. Zastosowanie doktryny acte eclairé (sprawy wyjaśnionej) - stwierdzenie nieważności aktu działa w każdym przypadku dalej niż w stosunku do stron, których dotyczy postępowanie - doktryna sprawy wyjaśnionej ma więc zastosowanie erga omnes bo raz wydana decyzja o nieważności skutkuje również wobec stron innej sprawy o podobnym stanie faktycznym.

3. Zastosowanie doktryny Foto - Frost przy sprawach oczywistych (acte clair) - doktryna acte Clair nie do końca ma zastosowanie

• Sądy krajowe, od których orzeczenia przysługuje odwołanie, mogą badać ważność aktu wspólnotowego i jeżeli uznają argumenty stron dotyczące nieważności za bezzasadne, odrzucają je, ogłaszając akt za całkowicie ważny.

• Sądy, których orzeczenia są ostateczne zgodnie z prawem wewnętrznym, nie są właściwe do orzekania o ważności aktów instytucji wspólnotowych.

4. Sąd krajowy może zawiesić stosowanie aktu prawa Unii do czasu zakończenia postępowania w sprawie jego ważności przez TS ( Orzeczenie w sprawie Zuckerfabrik - warunki)

• Sąd może zawiesić stosowanie środka wspólnotowego, gdy istnieje podejrzenie, że akt ten jest niezgodny z prawem Unii, ale musi zwrócić się z pytaniem prejudycjalnym o nieważność do ETS .

25. Zwykła procedura ustawodawcza.

Zwykła procedura ustawodawcza polega na przyjęciu rozporządzenia, dyrektywy lub decyzji wspólnie przez PE i R na wniosek Komisji. W szczególnych przypadkach akty ustawodawcze mogą być przyjmowane z inicjatywy grupy Państw Członkowskich lub Parlamentu Europejskiego, EBC, TS, lub EBC.

Warto zapamiętać schemat z konspektu...

1. inicjatywa legislacyjna - wyłącznie KE; przedstawia projekt PE i Radzie UE

2. pierwsze czytanie:

1. PE uchwala stanowisko i przekazuje je Radzie

2. Rada UE:

• zatwierdza stanowisko PE: projekt zostaje przyjęty w brzmieniu, które odpowiada stanowisku PE

• nie zatwierdza stanowiska PE: Rada przyjmuje własne stanowisko w pierwszym czytaniu i przekazuje je PE

- Rada informuje PE o powodach przyjęcia ww. stanowiska

- KE informuje PE o swoim stanowisku

3. drugie czytanie:

1. jeżeli PE w ciągu 3 miesięcy (PE działa większością głosów wchodzących w jego skład członków)

- zatwierdzi stanowisko Rady lub nie wypowie się: dany akt uważa się za przyjęty w brzmieniu, które odpowiada stanowisku Rady;

- odrzuci stanowisko Rady: proponowany akt uważa się za nieprzyjęty;

- zaproponuje poprawki do stanowiska Rady: zmieniony w ten sposób tekst jest przekazywany Radzie i Komisji, która wydaje opinię w przedmiocie tych poprawek;

2. w trzecim przypadku: Rada w ciągu 3 miesięcy od otrzymania poprawek PE:

- przyjmie wszystkie te poprawki: dany akt uważa się za przyjęty

- nie przyjmie wszystkich poprawek: przewodniczący Rady w porozumieniu z przewodniczącym PE zwołuje komitet pojednawczy (w terminie sześciu tygodni);

- Rada stanowi QMV

- Rada stanowi jednomyślnie w sprawie poprawek, które stały się przedmiotem negatywnej opinii Komisji

4. procedura pojednawcza

1. komitet pojednawczy: członkowie Rady i PE w równej liczbie;

2. zadanie: doprowadzić do porozumienia w sprawie wspólnego projektu działając QMV

3. termin: 6 tygodni od zwołania

4. podstawa: stanowiska PE i Rady w drugim czytaniu

5. KE: uczestniczy w pracach i działa na rzecz zbliżenia stanowisk PE i Rady;

6. jeżeli w terminie 6 tygodni od jego zwołania komitet pojednawczy nie zatwierdzi wspólnego projektu: proponowany akt uważa się za nieprzyjęty

5. trzecie czytanie: komitet pojednawczy zatwierdza wspólny projekt:

1. PE i Rada mają sześć tygodni od zatwierdzenia na przyjęcie danego aktu zgodnie z tym projektem:

- PE stanowi większością oddanych głosów

- Rada stanowi QMV

2. w przeciwnym razie proponowany akt uważa się za nieprzyjęty

6. terminy 3 miesięcy i 6 tygodni mogą być przedłużane najwyżej, odpowiednio o miesiąc i o 2 tygodnie z inicjatywy PE lub Rady.

27. Funkcje i skład Rady Europejskiej.

Rada Europejska nadaje Unii impulsy niezbędne do jej rozwoju i określa ogólne kierunki i priorytety polityczne. Rada Europejska nie pełni funkcji ustawodawczej.

Skład-

szefowie państw lub rządów Państw Członkowskich, jak również jej przewodniczący oraz przewodniczący Komisji. W jej pracach uczestniczy wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.

Podejmuje strategiczne decyzje w kwestiach związanych z rozwojem Unii. Decydowała o ustanoweinu rynku wewnetrznego, wprowadzeniu wspólnego pieniądza, rozszerzaniu Unii na inne państwa.

zbiera się dwa razy w ciągu półrocza, zwoływana przez jej przewodniczącego.

28. Jaka jest podstawa prawna prymatu w Traktacie z Lizbony?

Podstawą prawna jest dołączona do niego deklaracja nr17 która potwierdziła że „ zgodnie z zgodnie z utrwalonym orzecznictwem TS traktaty i prawo przyjęte przez Unię na podstawie traktatów mają pierszeństwo nad prawem PCz na warunkach ustanowionych przez orzecznictwo TS. Pod deklaracja nr 17 została umieszczona opinia Słuzby Prawnej Rady , stwierdzono w niej że stosownie do orzecznictwa TS pierszenstwo prawa wspólnotowego stanowi podstawową zasadę tego prawa”

Traktat z Lizbony potwierdza w dołączonej do niego dekaracji zasade pierszeństwa prawa Unii tak jak wynika ona z orzecznictwa TS.

29. Na czym polega doktryna sprawy wyjaśnionej i oczywistej?

Doktryna sprawy wyjaśnionej- sądy krajowe nie muszą kierowac pytań jeżeli poprzednie decyzje Trybunału dotyczyły już kwestii prawnych których dotyczy pytanie bez względu na naturę postępowaia , które prowadziło do tych decyzji , nawet jeśli kwestie o które chodzi nie są zupełnie identyczne.

Doktryna sprawy oczywistej- sądy krajowe nie musza kierowac pytań , jezeli zastosowanie prawa wsólnototwego jest tak oczywiste że nie ma miejsca na żadne watpliwości.

(sprawa CILFIT)

30. Jakie akty znajdowały się w d. III filarze i jakie oboowiązują po wejściu TL ?

Dawny III filar - współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych

wspólne stanowiska, decyzje ramowe ( ni emogły byc bezposrednio stosowane), decyzje, umowy międzynarodowe państw członkowskich, umowy miedzynarodowe

Po wejściu TL obowiązują :

Decyzje, rozporządzenia, dyrektywy stosowane na zasadach ogólnych.

31. Zasady ograniczające kompetencje Unii.

To zasada pomocniczości, zasada proporcjonalności i zasada poszanowania tożsamości narodwej państw członkowskich.

Zasada pomocniczości

Jest podstawowym mechanizmem ograniczjącym kometencje Unii inne niż kompetencje wyłączne. Ma wręcz konstytucyjny charakter zawarta jest preambule TUE.

Zgodnie z zasadą pomocniczości, w dziedzinach, które nie należą do jej wyłącznej kompetencji, Unia podejmuje działania tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim cele zamierzonego działania nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez Państwa Członkowskie, zarówno na poziomie centralnym, jak i regionalnym oraz lokalnym, i jeśli ze względu na rozmiary lub skutki proponowanego działania możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii.

test pomocniczości.

1. Czy cele uni nie mogą być w wystarczający sposób osiągnięte przez państwa członkowskie

2. Czy cele te ze względu na rozmiar lub skutek proponowanego środka mogą być lepiejosiągnięte na poziomie Unii

Zasada proprocjonalności:

Służy do kontroli konkretnego środka. Zakres i forma działania Unii nie mogą wykraczac poza to co jest konieczne do osiągniecia celów trakatatów.

TS określa czy środek prawny jest :

• Odpowiedni i konieczny ( gdy istnieje wybór , to wybieramy środek najmniej uciązliwy)

• Współmierny ( proporcjonalny w stosnku do nakłądanych ograniczeń „ zakaz nadmiaru działań władczych ponad potrzebę”

( przykłady spraw - cassis de dijon, tanja kreil)

Zasada poszanowania równości i tożsamości narodwej państw członkowskich

Akcentuje równość woebc traktatów, autonomię, poszanowanie odrębności . wyrazem tej zasady śa derogacje od swobodnego przepływu, protokól w sprawie aborcji na Malcie czy Polska deklaracja w sprawie przyjęcia KPP , orzeczenie niemieckiego sądu federalnego w sprawie trakatau z lizbony wskazuje na koniecznosc poszanowania tożsamosci narodwej . sedziowei podkreslili ze niemozliwe byloby takie przeksztalceniektore prowadzilo by do pozbawienia kompetencji bundestagu.

32. Bezposredni skutek dyrektyw.

Dyrektywa wywołuje skutki bezpośrednie w przypadku złej transpozycji lub jej braku, ale dopiero po upływie okresu przewidzianego dla transpozycji i o ile nadaje się do wywołania skutku- jej przedmiot jest określony precyzyjnie i bezwarunkowo.

Sprawa Van Duyn - TS uzasadnił bezpośredniość skutku dyrektywy, orzekł że

-wykluczenie możliwości powołania sie na dyrektywę przez jednotkę było by niezgodne z charakterem dyrektywy. Bezpośredniość wynika :

• Z art. 189 który zapewnia jej wiążący charakter

• Z effect utile- zasady efektywności, ktora byłaby osłabiona gdyby jednostki nie mogły si epowołać na dyrektywę

• Z art.177 TWE - pyt. Prejudycjalne kierowane przes sądy krajowe mogą dotyczyc dyrektyw

Sprawa Ratti - w tej sprawie TS dodatkowo uzasadnia bezośredniość skutku dyrektywy tym, że

możliwość opieranie sie na dyrektywnie przeciwko państwu przez jednostkę została ustanowiona w celu nieczerpania korzyści z włąsnego bezprawia. (ZASADA ESTOPPEL)

sprawa Ursula Becker

TS potwierdził że jeżeli przedmiot dyrektywy jest okreslony bezwarunkowo i precyzyjnie to nawet w przypadku niepodjęcia w terminie transpozycji , to można sie na nią powołać.

Granice bezpośredniości skutku dyrektywy:

sprawa Marshall

dyrektywa nie rodzi obowiąków dla jednostki, jest brak horyzontalnego skutku dyrektyw.Dyrektywa Może być jednak przeciw państwu przez jendostkę powołana , także gdy państwo działa w zakresie stosunków prywatno-prawnych. Jest tak ponieważ chodzi tu o zasadę estopel.

sprawa Foster British Gas

Dyrektywa mogła być powolana przeciwko brytyjskiej gazowni. Dlatego bo dyrektywa może być powołana tylko przeciwko państwu, ale to znaczy wszystkim organom państwa oraz ciału które jest odpowiedzialne za wykonywanie zadań złużby publicznej pod kontrolą państwa i wyposażone zostało w tym celu w specjalne uprawnienia które nie wynikają ze zwykłych norm panaujących między jendostkami.

33. Jakie instytucje reprezentuja UE na zew.?

Instytucje reprezentujące UE na zewnątrz to:

- Wysoki Przedstawiciel do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa (`prowadzi' WPZiB w porozumieniu z Radą Europejską)

- Przewodniczący Rady Europejskiej (reprezentacja UE na zewnatrz w zakresie swojej właściwości w ramach WPZiB bez uszczerbku dla kompetencji Wysokiego Przedstawiciela)

- Europejska Służba Działań Zewnętrznych (odrębny urząd liczący docelowo 5-6 tys. Urzędników; `ambasady' UE i godziwe reprezentowanie interesów UE w krajach trzecich)

- Komisja Europejska (co do zasady to ona jest reprezentantem UE na zewnatrz w pozostalych dziedzinach, które swoimi kompetencjami nie obejmuje Wysoki Przedstawiciel)

34. Zasada szczerej wspolpracy + jej charakter federalny.

Zgodnie z zasadą lojalnej współpracy Unia i państwa członkowskie wzajemnie sie szanują i udzielją sobie wsparcie w wykonywaniu zadań wynikających z traktatów. Państwa członkowskie podejmuja wszelkie środki dla zapewnienia wykonania zobowiązań i ułatwiają realizacje celów Unii oraz powstrzymują się od przyjmowania środków sprzecznych z celami Unii.

Zasada lojalnej współpracy odnosi sie nie tylko do państw członkowskich i ich współpracy z Unią ale i do instytucji Unii. Zasada lojalnej współpracy odnosi sie do cąłego prawa Unii (sprawa Maria Pupino)

Charakter federalny zasady lojalnej współpracy podkreśla zdanie w art. 4 ust 3 TUE „Instytucje lojalnie ze sobą współpracują” zasada lojalnej współpracy odzwierciedla federalną zasadę dobrej wiary.

36. Kiedy ETS moze odmowic odp. na pytanie prejudycjalne?

TS może odmówić odpowiedzi na pytanie prejudycjalne tylko gdy:

-żądana interpretacja prawa wspólnotowego nie ma żadnego związku z faktami, na których oiera się głowne postępowanie lub jego cel

- gdy TS nie ma przed sobą faktograficznego lub prawnego materiału koniecznego dla udzielenia uzytecznej odowiedzi na zadane pytania.

37. Jak wybierany jest skład PE + jego uprawnienia.

Rada Europejska przyjmuje jednomyślnie, z inicjatywy Parlamentu Europejskiego i po uzyskaniu jego zgody, decyzję określającą skład Parlamentu Europejskiego, z poszanowaniem zasad, o których mowa w akapicie pierwszym. (W skład Parlamentu Europejskiego wchodzą przedstawiciele obywateli Unii. Ich liczba nie przekracza siedmiuset pięćdziesięciu, nie licząc przewodniczącego. Reprezentacja obywateli ma charakter degresywnie proporcjonalny, z minimalnym progiem sześciu członków na Państwo Członkowskie. Żadnemu Państwu Członkowskiemu nie można przyznać więcej niż dziewięćdziesiąt sześć miejsc.)

Członkowie Parlamentu Europejskiego są wybierani na pięcioletnią kadencję w powszechnych wyborach bezpośrednich, w głosowaniu wolnym i tajnym.

Uprawnienia:

1. legislacyjne

• procedura współdecydowania, uprawnienia dzieli z RE, zwykła procedura ustawodawcza

• pośrednie prawo inicjatywy legislacyjnej, może żądać od KE przedłożenia wszelkich właściwych propozycji w kwestiach, co do których uważa on, że akt jest niezbędny w celu wykonania Traktatów

2. budżetowe

• uchwala wspólnie z Radą, tworząc tzw. władzę budżetową (jest to specjalna procedura ustawodawcza)

• udziela Komisji absolutorium z wykonania budżetu

3. kontrolne

• wobec Komisji:

• prawo do pytań pisemnych i ustnych

• dyskusja nad rocznym sprawozdaniem

• wotum nieufności dla Komisji

• Tymczasowa komisja śledcza do zbadania zarzutów naruszenia lub niewłaściwego administrowania w stosunku prawa UE.

• Skargi do ETS  na nieważność aktu, bezczynność instytucji

• Petycje jednostek do PE

4. kreacyjne

- powołuje Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich  sprawozdania

- zatwierdza nominację przewodniczącego KE i całego składu KE

-jest konsultowany przez Radę w sprawie mianowania członków TO

-jest konsultowany przez Radę Europejską w sprawie mianowania prezesa, wiceprezesa i pozostałych członków zarządu EBC.

5. międzynarodowe

- uczestniczy w zawieraniu umów przez unię z państwami trzecimi oraz umów akcesyjnych

38. Sprawa CILFIT i jej zastosowanie przy kontroli legalnosci.

Kontrola legalności, w której mają zastosowanie postanowienia ze sprawy CILFIT, to tryb prejudycjalny dotyczący ważności aktów prawa UE. Zastosowanie to polega na:

• Obowiązywaniu doktryny acte eclaire

• Stwierdzenie nieważności aktu działa w każdym przypadku dalej niż w stosunku do stron, których dotyczy postępowanie - doktryna sprawy wyjaśnionej ma więc zastosowanie erga omnes bo raz wydana decyzja o nieważności skutkuje również wobec stron innej sprawy o podobnym stanie faktycznym.

*sądy krajowe nie muszą kierować pytań, jeżeli poprzednie decyzje Trybunału dotyczyły już kwestii prawnych, których dotyczy pytanie, bez względu na naturę postępowania, które prowadziło do tych decyzji, nawet jeśli kwestie, o które chodzi nie są zupełnie identyczne, wystarczy więc jedynie że materia faktyczna w sprawach będzie podobna. ( CILFIT - sformułowanie doktryny) --- informacja dodatkowa - przypomnienie

• Doktryna acte Clair ma zastosowanie w formule (doktryna Foto-Frost):

• Sądy krajowe, od których orzeczenia przysługuje odwołanie, mogą badać ważność aktu wspólnotowego i jeżeli uznają argumenty stron dotyczące nieważności za bezzasadne, odrzucają je, ogłaszając akt za całkowicie ważny

• Sądy, których orzeczenia są ostateczne zgodnie z prawem wewnętrznym, nie są właściwe do orzekania o ważności aktów instytucji wspólnotowych.

* sądy krajowe nie muszą kierować pytań, jeżeli zastosowanie prawa wspólnotowego jest tak oczywiste, że nie ma miejsca na żadne wątpliwości. Sytuację taką ocenia się zgodnie z właściwościami prawa wspólnotowego [obecnie Unii], szczególnymi trudnościami jego wykładni oraz niebezpieczeństwem wydania odmiennych orzeczeń w obrębie Wspólnoty [Unii]

39. Sprawa Bosphorus i test ekwiwalentnej ochrony.

(odpowiedź z wykładów prof. Wyrozumskiej z 2007 r.) - nie gwarantuję za tę notatkę.

Test ekwiwalentnej ochrony - istnieje domniemanie równoważności ochrony praw fundamentalnych, które jednak jest zbywalne w szczególnych okolicznościach konkretnego przypadku, gdy okaże się że ochrona praw gwarantowanych EKPC jest w oczywisty sposób niedostateczna.

Państwa członkowskie są odpowiedzialne za akty i zaniechania WE z tytułu przekazania kompetencji. A UE nie jest stroną takiego postępowania.

Dla zainteresowanych: http://www.utrechtlawreview.org/index.php/ulr/article/viewFile/31/31

40. Jak TFUE zmienia kompetencje UE?

-nowe postanowienia TFUE przejmują podział kompetencji opracowany w TK: kompetencje wyłączne (art. 3 TFUE), dzielone (art. 4 TFUE) i koordynujące (art. 6 TFUE)[

- wszystkie kompetencje nieprzyznane unii należą do państw członkowskich

- co do kompetencji dzielonych, to państwa członkowskie wykonują swoją kompetencje w zakresie w jakim Unia nie wykonała lub postanowiła zaprzestac wykonywania swojej kompetencji

-państwa członkowskie mogą odzyskać swoje kompetencje ponieważ moga ponownie wykonywać swoje kompetencje w zakresie jakim unia zaprzesatała tego robić ( doktryna przejecia)

-TFUE określa 2 ograniczenia w kompetencjach dzielonych ( w dziedzinie badan technologicznych i przestzreni kosmiczej oraz w dziedzinie wspólpracy n arzecz rozwoju i pomocy humanitarnej) unia nie moze doprowadzic do uniemożliwienia PCz wykonywania ich kompetencji

Nowy art. 5 TUE, który statuuje zasadę kompetencji powierzonych, zasadę pomocniczości i zasadę proporcjonalności, uzupełnia nowy tytuł I w części I TFUE określający kategorie i dziedziny kompetencji Unii Europejskiej. Traktat Reformujący uchyla dotychczasowy art. 3 ust. 1 TWE, który określa zakres kompetencji Wspólnoty, zastępując go nowym tytułem I „Kategorie i dziedziny kompetencji Unii”.

42. Roznice miedzy Traktaktem konstytucyjnym, a Traktatem z Lizbony.

Konstytucyjny

- miał zastąpić istniejące traktaty

- KPP jest częscia trakataów

- zasada prymatu zapisana w trakatacie

- klauzula wystąpienia z UE

- jednolita procedura legislacyjna (współdecydowa

Nie i QMV)

44. Zmiana statusu KPP i stosunek Polski.

została przyjeta w Nicei 7.12 2000r. przez 3 instytucje-parlament, komisje i radę jako dokument niewiążący prawnie. Traktat z Lizbony zmienił jej status i dlatego karta została jeszcze raz proklamowana 12.12. 2007r. Karta ma obecnie taką samą moc prawna jak traktaty, ma moc prawa pierwotnego Unii.

Zgodnie z protokołem nr.30 dołączonym do traktatu z Lizbony na kartę nie można skutecznie powołać sie wobec zdjednoczonego królestwa i Polski. Korzystając z odstepstwa ze karta nie rozszerza zdolności TS ani zadnego sadu do uznania ze przepisy ich państw sa niezgodne z zasadami w niej potwierdzonymi. Obywatele polski nie moga sie powołac przed sadami krajowymi na karte lecz na ogolne zasady prawa.

45. Kompetencje ogólne i dodatkowe UE.

Kompetencje ogólne- służą do stanowienia prawa w celu ustanowienia i funkcjonowania rynku wewnętrznego.

Kompetencje dodatkowe- przewidziane w art 352 TFUE, dają Unii w przypadku braku kompetencji wyraźnych i ogólnych, niezbędne kompetencje dodatkowe do osiągnięcia celów traktatów, w ramach polityk okreslonych w traktatach.

• Procedura jest trudna wymaga jednomyslności w radzie i zgody PE.

• Przepis 352 nie moze być jednak środkiem prowadzącym do harmoizacji przepisów wykonawczych i uasawodawczych PCz jeżeli trakatay wykluczają taka harmonizację.

• Przepis ten nie ma zastosowania do WPZiB.

• Obawy przed kompetencjami dodatkowymi--- dlatego- dwie deklaracje interpretacyjne wskazujace granice korzystania z nich.

48. Kompetencja ETS do badania zgodności z zasada subsydiarności w TL.

Dzisiaj, to co jest nowe w traktacie z Lizbony, to kontrola zasady pomocniczości, wzmocnienie kontroli tej zasady przez ETS.

Trybunał Sprawiedliwości kontrolował do tej pory także czy akt prawa UE nie naruszają zasady pomocniczości. Robi to w trybie skargi o stwierdzenie nieważności aktu przyjętego przez instytucje UE. Te skargi rzadko kończyły się sukcesem. Pierwszym orzeczeniem, w którym jest pełniejszy wywód dotyczący zasady subsydiarności, jest sprawa drugiej dyrektywy tytoniowej. Trybunał nie doszukał się naruszenia zasady pomocniczości. Na zarzut naruszenia zasady pomocniczości Trybunał Sprawiedliwości odpowiedział, że jednak ta dyrektywa ma na celu poprawienie funkcjonowania wspólnego rynku, że cel tej dyrektywy - ujednolicenie zasad etykietowania w celu ochrony zdrowia ludzkiego, nie może być osiągnięty poprzez wydanie ustawy krajowej. Chodziło zatem o harmonizację prawa, a nigdy nie może być ona zapewniona aktami prawa krajowego. Harmonizacja jest zawsze celem działania Unii. W celu kontroli stosowania zasady pomocniczości, wprowadzono specjalny mechanizm kontrolowania tej zasady. Mechanizm ten składa się z dwóch rodzajów środków: z jednej strony mamy kontrolę przez parlamenty krajowe ograniczoną do aktów ustawodawczych, a z drugiej strony mamy rozszerzone prawo skargi do Trybunału (skarga o stwierdzenie nieważności aktu może być wniesiona przez parlament narodowy lub przez Komitet Regionów w celu ochrony własnych prerogatyw). Skarga parlamentu krajowego może być wniesiona za pośrednictwem państwa członkowskiego.

49. Rada Europejska.

RE jest to instytucja UE z mocy TL

Funkcje

- nadaje Unii impulsy niezbędne do jej rozwoju

- określa ogólne kierunki i priorytety polityczne.

Nie pełni funkcji ustawodawczej !!

Skład

- szefowie państw lub rządów Państw Członkowskich

- jej przewodniczący ( wybierany przez RE QMV na 2,5 roku)

- przewodniczący Komisji

W jej pracach uczestniczy wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.

ORGANIZACJA

- zbiera się dwa razy w ciągu półrocza,

- zwoływana przez jej przewodniczącego.

Jeżeli wymaga tego porządek obrad, członkowie Rady Europejskiej mogą podjąć decyzję, aby każdemu z nich towarzyszył minister, a w przypadku przewodniczącego Komisji - członek Komisji.

- Jeżeli sytuacja tego wymaga, przewodniczący zwołuje nadzwyczajne posiedzenie Rady Europejskiej.

DECYZJE

- O ile Traktaty nie stanowią inaczej, podejmuje decyzje w drodze konsensusu.

- Jeśli QMV  te same zasady co w Radzie/ ale przewodniczący RE i K nie biorą udziału

- Jednomyślność  wstrzymanie się od głosu nie jest przeszkodą

50. Specjalna procedura ustawodawcza + akt organiczny.

Specjalna procedura ustawodawcza - W szczególnych przypadkach przewidzianych w Traktatach przyjęcie rozporządzenia, dyrektywy lub decyzji przez PE z udziałem Rady lub przez Radę z udziałem Parlamentu Europejskiego.

Akt organiczny - Niekiedy tak są nazywane akty konstytucyjne Rady lub Rady Europejskiej, które są przyjmowane w specjalnej procedurze. R lub Re przyjmuje akt a następnie zaleca jego przyjęcie państwom członkowskim zgodnie z ich własnymi wymogami konstytucyjnymi (np. ratyfikacja). Niekiedy ta procedura nazywana jest właśnie organiczną, ponieważ uchwalony akt jest prawem pierwotnym, ponieważ w rezultacie pochodzi od Państw Członkowskich i ma charakter prawa konstytucyjnego, czyli organicznego.

51. Czy tylko sądy stosują bezpośrednio prawo UE?

Nie tylko sądy stosują bezpośrednio prawo UE:

orzeczenie 103/88 Fratelli Constanzo v. Comune di Milano

uzasadnienie: Obowiązek wynikający z dyrektyw wiąże wszystkie organy państwa, w tym wszystkie organy administracyjne, w tym organy administracji samorządowej.

Gdy spełnione są warunki zgodnie z którymi jednostka może powołać dyrektywę przed sądem krajowym, wszystkie organy administracyjne, włączając organy zdecentralizowane, są zobowiązane do stosowania tych postanowień.

52. Zasada lojalnosci.

O zasadzie lojalnej współpracy mowi art. 4 TUE. Mianowicie Unia i PCz wzajemnie się szanuja i udzielaja sobie wzajemnego wsparcia w wykonywaniu zadan wynikających z Traktatow. Państwa Członkowskie podejmują wszelkie środki ogólne lub szczególne właściwe dla zapewnienia wykonania zobowiązań wynikających z Traktatów lub aktów instytucji Unii.

Państwa Członkowskie ułatwiają wypełnianie przez Unię jej zadań i powstrzymują się od podejmowania wszelkich środków, które mogłyby zagrażać urzeczywistnieniu celów Unii.

Kluczowe są dwa orzeczenia: PE przeciwko Radzie oraz postępowanie karne przeciwko Zwartveld.

53. Zasada przychylnej/przyjaznej interpretacji.

W sprawie  Von Colson

doktryna przychylnej interpretacji

„...stosując prawo wewnętrzne, w szczególności postanowienia specjalnie wprowadzone w celu wykonania dyrektywy, sąd krajowy powinien, tak dalece jak jest to możliwe, interpretować prawo wewnętrzne, w świetle treści i celu dyrektywy, aby osiągnąć skutek zamierzony.”

Do sądu krajowego należy interpretowanie i stosowanie ustawodawstwa przyjętego w celu wykonania dyrektywy w zgodzie z wymogami prawa wspólnotowego, tak dalece jak pozostawiono mu swobodę do takiego działania w prawie krajowym

• PODSTAWA PRAWNA OBOWIĄZKU PRZYCHYLNEJ INTERPRETACJI: WIĄŻĄCY CHARAKTER DYR. I ZASADA SOLIDARNOŚCI

54. Komitet Regionów.

Jeden z organów doradczych PE, Komisji, Rady

skład : przedstawiciele społeczności regionalnych i lokalnych :

- posiadający mandat wyborczy społeczności regionalnej lub lokalnej albo

- odpowiedzialni politycznie przed wybranym zgromadzeniem

• Każde państwo członkowskie przedstawia propozycje członków oraz zastępców Komitetu. Rada, stanowiąc jednomyślnie na wniosek Komisji, przyjmuje decyzję określającą jego skład.

Liczba członków: nie przekracza 350.

Okres sprawowania funkcji : 5 lat dla członków Komitetu oraz w równej liczbie zastępców członków.

- ich mandat jest odnawialny

Funkcja: jest konsultowany przez Parlament Europejski, Radę lub Komisję, o ile jedna z tych instytucji uzna to za stosowne, w przypadkach:

- przewidzianych w Traktatach

-we wszelkich innych przypadkach, w szczególności gdy mają one związek ze współpracą transgraniczną

56. Czy TUE i TFUE mają charakter konstytucyjny?

Jako akt prawa pierwotnego, TUE i TFUE mają charakter konstytucyjny, ponieważ pochodzą od państw członkowskich.

57. Funkcje Komitetu Regionów.

• komitet jest organem doradczym - zasięgnięcie opinii komitetu może mieć charakter obligatoryjny lub fakultatywny (opinie nie mają charakteru wiążącego)

• jest konsultowany przez PE, Radę lub Komisję w przypadkach przewidzianych w Traktatach oraz we wszelkich innych przypadkach

• gdy konsultowany jest Komitet Ekonomiczno - Społeczny, Komitet Regionów jest informowany przez PE, R lub K o żądaniu wydania opinii, a Komitet może wydać opinię w tym przedmiocie

• jest uprawniony do wnoszenia skarg do Trybunału zmierzających do zapewnienia jego prerogatyw (w szczególności do skarg w stosunku do aktów ustawodawczych UE naruszających zasadę pomocniczości

• (nie jest to funkcja ale może się przydać) - PE, R lub K wyznaczają Komitetowi termin dostarczenia opinii, który nie może być krótszy niż miesiąc od daty skierowania do przewodniczącego zawiadomienia w tej sprawie. Po upływie terminu brak opinii nie stanowi przeszkody w podjęciu dalszych działań

58. Czy konsekwencją prymatu prawa UE jest unieważnienie sprzecznych z nim ustaw krajowych? - podac przykładowe orzeczenia.

Nie. Prymat UE jest prymatem stosowania, a nie obowiązywania. Niezgodny akt nie może być stosowany, ale nadal pozostaje w systemie prawnym państwa członkowskiego. Ustawy sprzeczne z prawem UE musza być zmienione, ale nie wynika to bezpośrednio z zasady prymatu. Przykładem orzeczeń ilustrujących tą sytuację są orzeczenia:

- Simmenthal: sądy krajowe nie mogą stosowac sprzecznej ustawy

- Komisja vs Francja: norma krajowa nie może pozostac w krajowym porzadku prawnym

59. Zasady jakimi kierują sie instytucje UE we wzajemnych stosunkach.

ZASADA RÓWNOWAGI INSTYTUCJONALNEJ

UE nie jest państwem. Traktat wyraźnie wskazuje, że jest to Organizacja Międzynarodowa o szczególnym charakterze. W związku z tym, że nie jest państwem nie ma do niej zastosowania zasada 3ój podziału władzy, aczkolwiek można powiedzieć, że pewne wyodrębnienie władz w ramach UE powoli się kształtuje. Zasada 3ój podziału władzy nie jest zasadą samą dla siebie w państwach członkowskich. Została wprowadzona żeby zapewnić rozdzielenie władzy i zapobiec kumulacji władzy w jednym miejscu tak, aby nie doprowadziło to do władzy autorytarnej, żeby chronić jednostki w państwach prawa. Nie ulega wątpliwości, że UE dysponuje pewnym zakresem władzy, który jest wykonywany przez instytucje powołane traktatem. Charakterystyczne dla UE jest to, że poszczególne instytucje reprezentują różne interesy. Zwłaszcza w tych instytucjach, które biorą udział w procesach decyzyjnych. Proces decyzyjny w UE to szukanie równowagi między poszczególnymi interesami. Zasada równowagi instytucjonalnej zastępuje konstytucjonalną zasadę 3ój podziały władzy. Wszystkie z instytucji UE, bo jest to organizacja międzynarodowa, działają w ramach kompetencji powierzonych im w Traktacie. Żadna z instytucji nie może zastąpić w wykonywaniu kompetencji innej instytucji. W ramach systemu instytucjonalnego UE reprezentowane są różne interesy w różnych instytucjach. 3 najważniejsze instytucje, które biorą udział w procesie decyzyjnym to:

1. Komisja - zaczyna proces decyzyjny. Reprezentuje interes Unii jako całości. Stoi na straży interesu UE.

2. Rada Unii Europejskiej - reprezentuje interes państw członkowskich (zasiadają w niej przedstawiciele tych państw).

3. Parlament Europejski - reprezentuje interes obywateli UE. Tak wskazuje Traktat. Wcześniej mówił „społeczeństw państw członkowskich”, dzisiaj mówi „obywateli UE”

ZASADA SOLIDARNOŚCI

Art. 4. u. 3 o UE stanowi, że zgodnie z zasadą lojalnej współpracy Unia i państwa członkowskie wzajemnie się szanują i udzielają sobie wzajemnego wsparcia w wykonywaniu zadań wynikających z Traktatu. Państwa członkowskie podejmują wszelkie środki ogólne i szczególne właściwe dla zapewnienia wykonania zobowiązań wynikających z Traktatu lub aktów instytucji Unii. Państwa członkowskie powstrzymują się od wszelkich środków, które mogłyby zagrozić działaniu i osiągnięciu celów Unii.

Jeżeli chodzi o relację między państwami członkowskimi to Trybunał Sprawiedliwości w oparciu o zasadę solidarności wykluczył m.in. możliwości powoływania się na zarzut wzajemności we wzajemnych stosunkach opartych na prawie UE.

Kwestia sytuacji prawnej jednostek nie jest regulowana zasadą solidarności. Obszar działania tej zasady to są tylko relacje między państwami, między instytucjami i między państwami a instytucjami. Ona nie działa w stosunku do jednostek bezpośrednio, w ten sposób żeby jednostka mogła wywodzić dla siebie konkretne prawa podmiotowe z tej zasady.

60. Akty nieustawodawcze - wymień i krótko opisz.

Akty nieustawodawcze to wiążące akty prawne, które nie podlegają kontroli pomocniczości dokonywanej przez parlamenty narodowe, proces ich uchwalania w Radzie nie musi być jawny. Są nimi:

• rozporządzenia, dyrektywy, decyzje (Art.288 TFUE), które nie są przyjmowane w drodze zwykłej lub specjalnej procedury ustawodawczej

• Akty nieustawodawcze przyjęte w formie rozporządzenia, dyrektywy i decyzji z Art.288 TFUE są wiążącymi prawnie aktami Komisji lub Rady o charakterze:

1. delegowanym - wydanymi na podstawie kompetencji delegowanych przez Radę lub PE, o zasięgu ogólnym, uzupełniającymi lub zmieniającymi niektóre, inne niż istotne, elementy aktu ustawodawczego, w nagłówku posiadającymi przymiotnik „delegowane” („delegowana”)

lub

2. wykonawczym - wydawanymi gdy konieczne są jednolite warunki wykonywania prawnie wiążących aktów Unii, wymagającymi upoważnienia w akcie, który wykonuje, posiadającymi w nagłówku przymiotnik „wykonawcze” („wykonawcza”).

• oraz decyzje Rady (przyjmowane na podstawie Art.24 i 26 TUE) - których podjęcie jest niezbędne do określenia i realizacji wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa na podstawie ogólnych wytycznych i strategicznych kierunków określonych przez Radę Europejską

• Akty te mają jedynie charakter wykonawczy

Akty nieustawodawcze przyjęte w tej formie (rozporządzenia, dyrektywy, decyzje) wymagają :

- uzasadnienia

- ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym UE bądź notyfikacji adresatowi

61./67. Czym się różni metoda wspólnotowa od międzyrządowej i czy ma zastosowanie po wejściu TL?

Metoda wspólnotowa (dotyczyła dawnego I filaru) - inicjatywa prawodawcza należała do Komisji. Głosowanie w Radzie przeprowadzane QMV. Uchwalenie aktu prawnego następowało w procedurze współdecydowania z PE. Akty miały skutek bezpośredni i podlegały kontroli sądowej.

Metoda międzyrządowa (dotyczyła dawnych filarów II i III) - inicjatywa prawodawcza należała zarówno do Komisji jak i do państw członkowskich. Głosowanie w Radzie przeprowadzane w procedurze jednomyślności, a wyjątkowo QMV. PE wydawał jedynie opinie do proponowanych aktów prawnych. W III filarze wyraźne wyłączenia skutku bezpośredniego decyzji i decyzji ramowych. Kontrola sądowa tylko w III filarze.

Wraz ze zlikwidowaniem struktury filarowej - od TL - w Unii wprowadzony został jednolity reżim prawny (unijny) tożsamy z reżimem wspólnotowym.

62. Bezpośredni skutek rozporządzenia i czy wywiera skutki, gdy nie ogłoszono go w Dz.U.UE ?

TFUE wskazuje wyraźnie, że rozporządzenia muszą być bezpośrednio stosowane. Rozporządzenie zgodnie z wyjaśnieniami TS wywołuje skutki bezpośrednie z racji swojej szczególnej natury i miejsca w systemie źródeł prawa Unii.

Rozporządzenie:

• jest środkiem ujednolicania prawa

• nie może być przez państwo zmienione ani uzupełnione, zastępuje prawo krajowe

• tworzy prawa i obowiązki dla jednostek

• jednostka w stosunkach wertykalnych i horyzontalnych może się powołać przeciwko prawu krajowemu na ogólny cel lub przedmiot rozporządzenia

• działa natychmiastowo, stając się w momencie wejścia w życie częścią prawa krajowego

• ustanawia prawo powszechnie obowiązujące

• transpozycja co do zasady nie jest dopuszczalna

• wyjątkowo przepis rozporządzenia może wymagać wykonania przez wydanie aktu prawa krajowego

• państwo może przyjąć przepisy nakładające sankcje

• państwo może regulować pewne kwestie nie objęte rozporządzeniem

Rozporządzenie nie wywiera skutków gdy nie zostało ogłoszone w Dz. U. UE.

63. Poszanowanie tożsamości narodowej.

O poszanowaniu przez UE tożsamości narodowej panstw członkowskich mowi art. 4 TUE. W tym artykule UE zobowiazuje się do poszanowania autonomii, odrębności panstw członkowskich, a także ich kompetencji w poszczegól\nych dziedzinach. Pod pojeciem tożsamości narodowej rozumiemy nie tylko jezyk, kulture, obyczaje, ale także tożsamość panstwowa- odrębność podstawowych funkcji państwowych, strukture polityczna, porządek publiczny czy zapewnienie bezpieczeństwa. Wiele panstw (Polska, Niemcy) wskazywalo na konieczność poszanowania tożsamości narodowej i złagodzenie postepu integracji oraz rozszerzania kompetencji Unii.

64. Funkcje przewodniczącego Komisji po TL (jeśli sie zna to można przytoczyć jak się one zmieniały).

Przewodniczący Komisji:

1. określa wytyczne, w ramach których Komisja wykonuje swoje zadania; ogólne polityczne kierownictwo, nadaje ton pracy komisji;

2. decyduje o wewnętrznej organizacji Komisji tak, aby zapewnić spójność, skuteczność i kolegialność jej działania; decyduje o tym za jakie dyrektoriaty odpowiedzialny będzie dany komisarz (za kilka lub za jeden, lub za szczególne sprawy niekoniecznie mające odpowiedni dyrektoriat), może również pozbawić komisarza jakiegoś zakresu odpowiedzialności i zbudować inna strukturę wewnętrzną Komisji;

3. mianuje wiceprzewodniczących innych niż wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, spośród członków Komisji.

*Poprzednio, od traktatu amsterdamskiego, gdzie wzmocniono funkcję Przewodniczącego Komisji, bo wcześniej ani nie rozdzielał tek komisarzom ani nie wybierał wiceprzewodniczących, tylko robiła to komisja jako taka. Dzisiaj on sam decyduje z kim chce współpracować. Jest jeden stały Komisarz i jeden stały wiceprzewodniczący, a mianowicie wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa. Może koordynować reprezentacje zewnętrzną Unii i politykę zewnętrzną.

65. Skutki gdy norma prawa krajowego jest sprzeczna z prawem wspólnotowym (podać przykłady orzeczeń).

Skutek :

- przepisy krajowe sprzeczne z prawem wspólnotowym muszą być w takim przypadku odpowiednio zmienione (obowiązek zapewnienia spójności prawa wspólnotowego), w przeciwnym bowiem razie zachodzi naruszenie przepisów prawa wspólnotowego.

- Rozbieżności prowadzą do „niejasności natury rzeczowej” i tym samym osoba uprawniona ma mylne wyobrażenie co do możliwości powołania się na prawo wspólnotowe i korzystania z wynikających z niego praw.

Orzeczenia:

• 167/73 Komisja v. Francja (sprawa marynarzy francuskich statków handlowych)

*Komisja stwierdza, że we Francji jest stosowany Kodeks Morski Pracy Z lat '70 i on ma przestarzała zasadę. Mianowicie zgodnie z tym kodeksem na statkach francuskich, mogą być zatrudnienie jako kapitan tylko obywatele francuscy, radiotelegrafiści tylko obywatele francuscy, sternikiem może być tylko obywatel francuski. Komisja zwraca się do Francji, aby ten przepis został poprawiony, bo zgodnie z zasada swobodnego przepływu pracowników, nie wolno dyskryminować obywateli innych państw członkowskich. Kapitanem statku może być także obywatel innego państwa członkowskiego.

• Trybunał odpowiada, że Francja naruszyła prawo wspólnotowe, nie ma jednak żadnego przepisu, który by nakazywał państwom członkowskim usunięcie takiego niezgodnego z prawem wspólnotowym przepisu z prawa krajowego. Norma ta nie może pozostać jednak w systemie gdyż narusza zasadę swobodnego przepływu osób, usług i kapitału, która wymaga znoszenia barier ograniczających ten swobodny przepływ. Przepis pozostający w systemie daje mylne wyobrażenie, wprowadza jednostki w błąd, co do możliwości korzystania przez nie z praw wynikających dla nich z prawa wspólnotowego. Trybunał wypowiedział się tylko co do interpretacji zasady swobodnego przepływu osób, usług i kapitału. Nie mógł nakazać państwu członkowskiemu usunięcia normy sprzecznej z systemu.

• 168/85 Komisja v. Republika Włoska:

• Wszelkie sprzeczności prawa krajowego z prawem pierwotnym muszą być konsekwentnie likwidowane przepisami prawa krajowego, mającymi co najmniej tę samą rangą co przepis podlegający zmianie. Istnienie (jedynie) praktyki administracyjnej, odpowiadające prawu pierwotnemu, nie jest wystarczające.

69. Czy umowy zawarte przez WE wywoluja skutek bezposredni w prawie krajowym? (uzasadnij)

Tak, wywołują skutek bezpośredni. Umowa zawarta przez Rade jest aktem jednego z organow Wspolnot, a wiec stanowi integralna czesc prawa Wspolnot. Podstawowymi orzeczeniami w tej sprawie są orzeczenia: Haegeman (wprowadzające zasade bezpośredniego skutku umow miedzynarodowych) oraz Brescani (określające kryteria tej skuteczności- badanie intencji stron wyrazonych w tresci, przedmiocie i celu umowy)

70. Czy obowiązują kompromis z Joaniny i luksemburski ?

Tak, obowiązują.

Do 2014roku funkcjonuje jeszcze tzw. Kompromis Luksemburski, (konkluzje nadzwyczajnego posiedzenia Rady 29.1.1966). Zakłada, że w przypadku decyzji, które mogą być podjęte większością głosów na wniosek komisji, gdy wchodzą w grę bardzo ważne interesy jednego lub więcej partnerów, członkowie Rady będą się starać osiągnąć w rozsądnym terminie rozwiązanie, które może być zaakceptowane przez większość. Chodzi o to, by w takich sprawach, które uznajemy za bardzo ważne dla państwa, żeby nie głosować większością tylko spróbować utrzeć stanowisko. Rozbieżność utrzymuje się aż do całkowitego zakończenia postępowania pojednawczego.

• Kompromis z Joaniny

Kompromis dotyczył sposobu tworzenia mniejszości blokującej.

• Po wejściu w życie Traktatu Lizbońskiego  kompromis z Joaniny nie będzie miał zastosowania. Jednak pomiędzy 1 listopada 2014 roku, a 31 marca 2017 roku, kiedy już formalnie powinien obowiązywać lizboński system liczenia głosów, mamy możliwość fakultatywną przeliczenia głosów według sytemu nicejskiego.

71. Parlament Europejski - sposób wyboru i kompetencje.

Sposób wyboru :

Część zasad dotyczących wyborów do PE regulowana jest prawem unii - zasady nieuregulowane tym prawem są regulowane prawami krajowymi - państwa członkowskie mają pozostawioną pewną swobodę. (w Polsce Ustawa ordynacja wyborcza z 2004 r. )

Według aktów pr. UE :

- Członkowie Parlamentu Europejskiego są wybierani na pięcioletnią kadencję w powszechnych wyborach bezpośrednich, w głosowaniu wolnym i tajnym przez Obywateli UE

- wybór typu ordynacji wyborczej należy do kompetencji państw członkowskich pod warunkiem, że nie narusza zasady reprezentacji proporcjonalnej

- głosowanie proporcjonalne z pewną możliwością swobody (dopuszczalne ustalenie progu wyborczego -w Polsce 5% oraz głosowania na listy preferencyjne)

- niepołączalność funkcji w innych instytucjach i organach UE i parlamentach krajowych

- ustalono terminy przeprowadzania głosowania zgodne z tradycją państw czł.

Kompetencje:

Legislacyjne

• procedura współdecydowania/ zwykła procedura ustawodawcza TL - funkcja prawodawcza ale tylko wraz z Radą

• pośrednie prawo inicjatywy ustawodawczej (prawo inicjatywy politycznej - prawo do żądania od komisji przedłożenia projektu aktu prawnego w kwestiach co do których PE uważa, że akt unii jest niezbędny w celu wykonania Traktatu)

Budżetowe

• uchwala wspólnie z Radą w specjalnej procedurze ustawodawczej budżetu

• udziela Komisji absolutorium z wykonania budżetu

Kontrolne

• wobec Komisji:

• prawo do pytań pisemnych i ustnych

• dyskusja nad rocznym sprawozdaniem

• wotum nieufności dla Komisji

• wobec Rady:

• Deklaracja Stuttgarcka 1983 r. - Rada zobowiązała się odpowiadać na pytania zadawane przez PE i składać sprawozdania ze szczytów UE

• wobec Rady Europejskiej

• RE ma obowiązek składania PE sprawozdań po każdym ze szczytów

• Powołuje Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich

*ERPO ma obowiązek przedstawiania PE sprawozdań ze swej działalności, wniosków

płynących z przeprowadzonych przez niego kontroli

• Petycje jednostek do PE

*Wszyscy obywatele Unii, jak również wszystkie osoby fizyczne lub prawne mające miejsce zamieszkania lub statutową siedzibę w Państwie Członkowskim, mają prawo kierowania, indywidualnie lub wspólnie z innymi obywatelami lub osobami, petycji do Parlamentu Europejskiego w sprawach objętych zakresem działalności Unii, które dotyczą ich bezpośrednio.

• Powoływanie Tymczasowa komisji śledczej

• Kompetencja do wniesienia skargi do ETS

- skargi na nieważność aktu, który przyjęły inne instytucji

- skargi na bezczynność instytucji

72. Omowic skutek bezposredni i prymat prawa wspolnotowego na podstawie orzeczen Van Gend & Loos i Costa vs Enel.

W sprawie Van Gend en Loos jednostka mogła powołać normę zawartą w Traktacie przeciwko państwu, ponieważ ustanawiała ona obowiązek dla państwa, którego państwo nie respektowało. Prawo jednostki może zatem być implikowane (wydedukowane bądź wynikające) z obowiązków państwa.

Konsekwencją bezpośredniego obowiązywania prawa Unii w prawie krajowym p.cz. jest jego bezpośrednie stosowanie (niezależnie od metody wprowadzania prawa międzynarodowego do systemu krajowego). W sprawie Costa v. E.N.E.L. Trybunał podkreślił, że w przypadku kolizji między normą krajową a normą wspólnotową, prawo wspólnotowe musi przeważyć, aby nie pozbawić tego prawa jego wspólnotowego charakteru i nie podważać podstaw prawnych samej Wspólnoty.

73. Głosowanie w Radzie.

Obecny sposób glosowania w Radzie oparty jest na postanowieniach Traktatu Nicejskiego i obowiązuje on do 31 listopada 2014r. W ramach formuły nicejskiej decyzje w Radzie podejmowane są większością kwalifikowaną. System ten opiera sie na metodzie :

- głosów ważonych - zebranie odpowiedniej liczby głosów państw członkowskich - dla przyjęcia aktu przy 27 państwach członkowskich: 255 na łączną ustaloną liczbę 345 głosów w ogóle - dla stworzenia mniejszości blokującej ( zablokowanie aktu) : co najmniej 91 głosów ważonych

Oraz przeprowadzeniu testów:

- liczby państw - zebranie określonej liczby państw do podjęcia ( zablokowania) decyzji :

a) gdy projekt aktu pochodzi od Komisji : więcej niż połowa państw

b) z innych źródeł (np.; od państw członkowskich) : co najmniej 2/3 państw

- fakultatywnie testu potencjału demograficznego - zebranie ustalonego procentu potencjału demograficznego populacji Unii (do podjęcia, zablokowania) : państwa opowiadające się za przyjęciem aktu muszą dysponować co najmniej 62 % populacji UE

74. Zasada kompetencji przyznanych.

Zgodnie z art. 5. TUE Unia działa w zakresie swoich kompetencji i ma ich tylko tyle, ile powierzyly jej panstwa członkowskie. Każdy akt prawa UE musi wywodzic się z odpowiedniej normy kompetencyjnej, upoważniającej UE do wydania aktu w danej dziedzinie.

75. Kontrola aktow UE przez ETPCz.

Trybunał w Strasburgu przyjął, że państwa członkowskie jako strony EKPC ponoszą odpowiedzialności za własne zobowiązania międzynarodowe oraz za działania stworzonej przez siebie organizacji międzynarodowej, o ile ta organizacja nie zapewnia ekwiwalentnej ochrony praw człowieka. Istnieje zatem inny sąd niż TS, który może orzekać o tym, czy norma prawa UE jest zgodna z prawem. Np. do prywatności itd. Naruszenia te mogą zostac przypisane państwom jako stronom konwencji.

Państwa członkowskie nie ponoszą odpowiedzialności za działania organizacji międzynarodowej „tak długo jak odnośna organizacja uważana jest za chroniącą prawa podstawowe, zarówno w odniesieniu do oferowanych gwarancji materialnych jak i mechanizmów kontrolujących ich przestrzeganie, w sposób, który może być uważany przynajmniej za równoważny w stosunku do oferowanego przez EKPC”.

Domniemanie równoważności ochrony jest wzruszalne, gdy w okolicznościach konkretnego przypadku okaże się, że ochrona praw gwarantowanych kartą jest w oczywisty sposób niedostateczna.

W obecnym systemie jednostka nie może bezpośrednio skarżyć aktów organów UE przed ETPC.

76. Główne rodzaje postępowań przed ETS.

Postępowanie niesporne

• Pytania prejudycjalne/ wstępne

• Opinie o zgodności umów międzynarodowych zawieranych przez Unię z Traktatami

Postępowanie sporne/ skargi bezpośrednie

• Skarga na niewywiązywanie się państwa członkowskiego ze zobowiązań

• Skarga o stwierdzenie nieważności aktu Unii

• Skarga na bezczynność instytucji Unii

• Skarga odszkodowawcza przeciwko Unii

• Skargi pracowników UE przeciwko Unii

9

Lizbona

- nie zastępuje traktatów, a zmienia

- podstawę prawną tworzą TFUE TUE

- KPP ni ejst czescią traktatów, ma moc taką jak traktaty

- zasada prymatu zapisana w deklaracji nr 17 dołączonej do traktatu , nie ma odniesienia do zasady prymatu

- nie ma nazwy Minister Sr zagr, tylko wysoki przedstwiciel ds zagranicznych i polityki bezp.

- zmiany materialne tekstu TK

- nowe klauzule derogacyjne na korzysc niektórcyh państw

---