URAZY WYWOŁYWANE PRZEZ ZWIERZĘTA

LEK MED. ANDRZEJ OCHAL

Czy urazy spowodowane przez zwierzęta są częste?

• Ok. 60% obrażeń to lekkie uszkodzenia ciała, z którymi pacjenci nie zgłaszają się do lekarza.

• Zdecydowana większość pacjentów wymaga jedynie zaopatrzenia doraźnego w SOR

W ciągu 4 lat	Chirurgia urazowa	SOR	Razem
Chorzy z urazami	4678	67200	71878
Chorzy z urazami odzwierzęcymi	51 (1,09%)	1821 (2,71%)	1872 (2,60%)

Zwierzę	Mechanizm	Hospitalizacja (% hospit.)	Leczenie ambulatoryjne (% lecz.amb.)
Pies	Ugryzienie, przewrócenie	11 (21,57%)	273 (14,99%)
Koń	Upadek z konia, kopnięcie, ugryzienie	9 (17,65%)	36 (1,98%)
Kot	Ugryzienie, zadrapanie	-	254 (13,95%)
Bydło domowe	Uderzenie rogiem, poturbowanie	28 (54,9%)	70 (3,84%)
Świnia	Ugryzienie, poturbowanie	3 (5,88%)	93 (5,11%)
Owady	Ugryzienie	-	894 (49,09%)
Inne	Ugryzienie, dziobnięcie	-	201 (11,04%)

Jakich urazów jest najwięcej?

• Najczęstsze obrażenia są powodowane przez owady i pajęczaki

• Pszczoły

• Osy

• Kleszcze - pajęczaki

• Wśród pacjentów przyjmowanych celem leczenia szpitalnego największą grupę stanowią poszkodowani w wyniku kontaktu z krową i koniem.

Rodzaje operacji, których wymagali pacjenci zaatakowani przez zwierzęta

• Trepanacja czaszki

• Drenaż jamy opłucnowej

• Torakotomia

• Laparotomia

• Operacyjna stabilizacja złamań

• Zabiegi rekonstrukcyjne i plastyczne powłok ciała

• Opracowanie chirurgiczne ran i usunięcie tkanek martwiczych

Kto jest najbardziej narażony na uraz spowodowany przez zwierzę?

• Wszystkie czynności wykonywane przy zwierzętach są potencjalnie niebezpieczne

• Szczególnie narażone są osoby związane zawodowo z wykonywaniem pracy przy zwierzętach:

• Rolnicy, a także

• Weterynarze

• Pracownicy ubojni

• Pracownicy ogrodów zoologicznych

• Pracownicy cyrków i inni.

Pogryzienia przez ssaki:

• Psy - 80%

• Koty - 10%

• Inne (konie, nietoperze, szczury, lisy i inne) - 10%

Objawy:

• Rany gryzione mogą mieć postać:

• Ran szarpanych,

• Kłutych,

• Miażdżonych,

• Zadrapań lub

• Rozerwań tkanki.

Umiejscowienie:

• Pogryzienia przez psy:

• Rany rąk (68%)

• Rany twarzy (do 29%)

• Rany kończyn dolnych (10%)

• Pogryzienia przez koty:

• Najczęściej obejmują ręce, w następnej kolejności kończyny dolne, twarz i tułów.

Przyczyny:

• Większość ran gryzionych jest zadawana przez domowe zwierzęta, znane ofierze, najczęściej duże psy.

• Rany dłoni mogące wskazywać na pogryzienie przez człowieka często są wynikiem uderzenia zaciśniętą pięścią w usta.

Czynniki ryzyka:

• Pogryzienia przez psy spotykane są częściej wczesnym popołudniem i przy ciepłej pogodzie,

• Pogryzienia przez koty zdarzają się częściej rano.

• Rany dłoni będące wynikiem uderzenia zaciśniętą pięścią w usta są często związane z nadużyciem alkoholu.

Powikłania:

• Septyczne zapalenie stawów,

• Zapalenie kości i szpiku

• Rozległe uszkodzenia tkanek miękkich ze zbliznowaceniem

• Posocznica

• Krwotok

• Śmierć

• Zgorzel gazowa - może przebiegać piorunująco i powinna być leczona bardzo intensywnie.

Zakażenia przyranne:

• Rany kąsane KOTY - do 30%

• Rany kąsane PSY - do 20%

• Rany kąsane INNE - ok. 4%

Rokowanie:

• Rany niepowikłane zamykają się po 7 - 10 dniach

• Zakażone znacznie dłużej

Pierwsza pomoc:

• Jeśli pacjent nieprzytomny i nie oddycha normalnie - CPR (ABC)

• Unieruchomienie złamań

• Tamowanie krwawień - opatrunek uciskowy, nie opaska uciskowa!!!

• Przemycie rany (sól fizjologiczna, woda)

• Dezynfekcja skóry wokół rany (alkohol)

• Jałowy opatrunek

• Kontakt z lekarzem

• Opracowanie rany (płukanie, usunięcie martwych tkanek, zbliżenie dużych ran, antybiotyk)

• Profilaktyka przeciwtężcowa

• Profilaktyka wścieklizny

Jak unikać urazu?

• Nie rozdzielaj walczących zwierząt

• Nie baw się agresywnie ze zwierzętami

• Unikaj chorych i dziwnie się zachowujących zwierząt

• Nie przeszkadzaj zwierzętom podczas jedzenia, snu, karmienia potomstwa

• Pozostań nieruchomo, nie uciekaj i nie krzycz gry zbliży się obcy pies

• Gry przewróci cię - zwiń się w kłębek

• Nie baw się z dzikimi zwierzętami

• Szczep regularnie swoje zwierzęta p. wściekliznie.